HMS Acasta (1929): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Bibliografia: drobne techniczne |
m WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Okręt infobox
|nazwa = HMS Acasta
|grafika =
|podpis grafiki =
|klasa = [[niszczyciel]]
|typ = [[niszczyciele typu A (1929)|A]]
|projekt =
|kod NATO =
|stocznia = John Brown, [[Clydebank]]
|rozpoczęcie budowy =
|położenie stępki = 13 sierpnia 1928
|wodowanie = 8 sierpnia 1929
|1. bandera = Wielka Brytania
|1. nazwa =
|1. wersja bandery = wojenna
|1. wejście do służby = 11 lutego 1930
|1. wycofanie ze służby =
|los okrętu = zatopiony 8 czerwca 1940
|wyporność = standardowa: 1350 t<br />pełna: 1747 t
Linia 21:
|szerokość = 9,8 m
|zanurzenie = 3,7 m
|zanurzenie testowe =
|zanurzenie maksymalne =
|rodzaj kadłuba =
|materiał kadłuba =
|napęd = 3 kotły, 2 turbiny Parsonsa o łącznej mocy 34 000 [[koń mechaniczny|KM]], 2 śruby
|prędkość = 35,25 węzłów
|prędkość taktyczna =
|zasięg = 4800 [[Mila morska|Mm]] przy 15 w
|załoga = 138
|sensory =
|wyrzutnie torpedowe =
|uzbrojenie = 4 działa 120 mm (4xI)<br />2 [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II|działka 40 mm plot]] (2xI)<br />8 [[wyrzutnia torpedowa|wt]] 533 mm (2xIV)<br />6 [[bomba głębinowa|bg]] (stan początkowy)
|opancerzenie =
|wyposażenie lotnicze =
|wyposażenie =
|commons =
}}
'''HMS Acasta''' – brytyjski [[niszczyciel]] [[niszczyciele typu A (1929)|typu A]] z lat 30. XX wieku. Brał udział w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], podczas której został zatopiony 8 czerwca 1940 przez niemieckie pancerniki. Nosił znak taktyczny '''H09'''.
== Budowa i modernizacje ==
HMS "Acasta" należał do pierwszego typu brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30. ([[niszczyciele typów A-I|grupy typów A-I]]). Został zamówiony 6 marca [[1928]] w ramach programu z 1927 roku, w stoczni John Brown w [[Clydebank]] (wraz z HMS "[[HMS Achates (1930)|Achates]]"). [[Stępka|Stępkę]] pod jego budowę położono 13 sierpnia 1928, kadłub wodowano 8 sierpnia [[1929]]. Budowę ukończono 11 lutego [[1930]]<ref>J. English, ''Amazon...'' s.15; [http://www.naval-history.net/xGM-Chrono-10DD-13A-Acasta.htm Geoffrey B Mason, ''HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer''] [dostęp 11-11-2010]</ref>, a okręt wcielono do służby w marynarce brytyjskiej [[Royal Navy]] 14 lutego [[1930]]
Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery [[Artyleria okrętowa|armaty]] kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w [[superpozycja (okrętownictwo)|superpozycji]]. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II|Vickers Mark II]] (tzw. ''pom-pom''). Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne [[aparat torpedowy|aparaty torpedowe]] kalibru 533 mm. Uzbrojenie [[zwalczanie okrętów podwodnych|przeciwpodwodne]] stanowiło tylko sześć [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] w trzech zrzutniach na rufie<ref name=dasz>A. Daszjan, ''Korabli...''</ref>. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 [[miotacz bomb głębinowych|miotaczy]] i 1 zrzutni [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] z ok. 30-40 bombami
Linia 48:
== Służba ==
=== Przed wojną ===
HMS "Acasta" początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (''3rd Destroyer Flotilla'') na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów. 12 czerwca [[1934]] miał kolizję z niszczycielem HMS "[[HMS Codrington|Codrington]]" pod [[Malta|Maltą]] (naprawę na Malce ukończono 27 lipca){{
Komitetu Nieinterwencji. W maju 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do [[HMNB Devonport|Devonport]], trwający do kwietnia [[1938]], podczas którego zainstalowano [[stacja hydrolokacyjna|hydrolokator]] [[Asdic]]. Wszedł następnie w skład 7. Flotylli Niszczycieli i służył na wodach irlandzkich. Po remoncie, od początku 1939 służył w bazie Plymouth, bez przydziału do flotylli (jako ''emergency destroyer''). M.in. w marcu 1939 służył do prób wyposażenia elektroakustycznego budowanego dla Argentyny krążownika "[[La Argentina]]"
=== II wojna światowa ===
W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS "Acasta" stacjonował początkowo w [[Portsmouth]], wchodząc w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił Kanału [[kanał La Manche|La Manche]] (''Channel Force''), a następnie od 7 września w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (''Western Approaches Command'')<ref name=nav-sept>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-3909-04RN.htm Don Kindell, ''ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939''] [dostęp 15-11-2010]</ref>. Służył głównie w osłonie [[konwój morski|konwojów]] na zachód od Wysp Brytyjskich. 10 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie [[Home Fleet]] (Floty Metropolii), działając ze [[Scapa Flow]]. W dniach 13-15 kwietnia "Acasta" osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie [[MS Chrobry|"Chrobry"]] i "[[MS Batory|"Batory"]])<ref group=uwaga>Konwój NP.1: statki pasażerskie "Empress of Australia" (19.665 BRT), "Reina del Pacifico" (17.707 BRT), "Monarch of Bermuda" (22.424 BRT), [[MS Chrobry|"Chrobry"]] (11.442 BRT), "[[MS Batory|"Batory"]] (14.287 BRT) - osłona w składzie krążowników "[[HMS Manchester (1938)|Manchester]]", "[[HMS Birmingham (1937)|Birmingham]]", "[[HMS Cairo|Cairo]]", niszczycieli "[[HMS Ardent (1930)|Ardent]]", "Acasta", "[[HMS Codrington|Codrington]]", "[[HMS Fearless|Fearless]]", "[[HMS Brazen|Brazen]]", "[[HMS Griffin|Griffin]]", "[[HMS Highlander|Highlander]]", "Vanoc", "Whirlwind", "Volunteer", "Witherington" i okrętu warsztatowego "Vindictive" - [http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR02.htm Don Kindell, ''NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4''] w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]</ref>. Między 9 a 16 maja eskortował do Clyde w Wielkiej Brytanii uszkodzony na skałach krążownik [[HMS Penelope (1936)|HMS "Penelope"]]{{
8 czerwca 1940 wraz z "[[HMS Ardent (1930)|Ardentem]]" eskortował do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS "[[HMS Glorious|Glorious]]". Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 przechwycony przez niemieckie pancerniki "[[Scharnhorst (1939)|Scharnhorst]]" i "[[Gneisenau (1938)|Gneisenau]]", które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty<ref name=msio>T. Klimczyk: ''Utrata...'', s.30-32</ref>. "Acasta" początkowo postawił [[zasłona dymna|zasłonę dymną]] przed lotniskowcem, po czym podjął próbę ataku torpedowego{{r|msio}}. Po przejściu przed dziobem "Scharnhorsta", niszczyciel zaatakował go czterema torpedami, z których większość udało się pancernikowi wymanewrować, lecz jedna trafiła go w prawą burtę na rufie o 17.39 (18.39 czasu niemieckiego). Pancernik został poważnie uszkodzony, nabrał 2500 ton wody do kadłuba i zginęło na nim 48 osób (remont trwał do końca roku)<ref name=garzke>W.H. Garzke, R.O. Dulin, ''Battleships. Axis and Neutral Battleships of World War II'', Annapolis 1985, ISBN 0-87021-101-3, s.157-158</ref>. Mimo braku szans, niszczyciel toczył także pojedynek artyleryjski, uszkadzając pociskiem lufę armaty 283 mm drugiej wieży (B) pancernika{{r|msio}}. Wielokrotnie trafiony niszczyciel zatonął ok. 18.20{{r|msio}}, w rejonie pozycji {{koordynaty|68|45|N|04|30|E|umieść=w tekście}}{{
Za służbę HMS "Acasta" otrzymał 3 wyróżnienia bitewne ''battle honours'': Atlantyk 1939-40, Norwegia 1940, walka z "Scharnhorstem" 1940<ref name=naval>[http://www.naval-history.net/xGM-Chrono-10DD-13A-Acasta.htm Geoffrey B Mason, ''HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer''] w serwisie naval-history.net [dostęp 11-11-2010]</ref>. Dowódca kmdr por. Charles Glasfurd został pośmiertnie uhonorowany wyróżnieniem w rozkazie (''[[Mentioned in Despatches]]'')<ref name=rn>[http://www.unithistories.com/officers/RN_officersG2.html ''Royal Navy (RN) Officers 1939-1945''] [dostęp 11-11-2010]</ref>.
Linia 86:
* Tadeusz Klimczyk: ''Utrata lotniskowca HMS Glorious'', w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2004
{{
[[Kategoria:Brytyjskie niszczyciele z okresu II wojny światowej]]
| |||