Grzech pierworodny: Różnice pomiędzy wersjami

'''Grzech pierworodny''' – w [[teologia|teologii]] [[chrześcijaństwo|chrześcijańskiej]] oznacza pierwszy grzech [[Adam i Ewa (postacie biblijne)|Adama i Ewy]] w [[Eden (raj)|raju]] popełniony pod wpływem pokusy [[szatan]]a. Polegał on na uniesieniu się pychą i okazaniu nieposłuszeństwa wobec [[Bóg|Boga]] poprzez spożycie z [[Drzewo poznania dobra i zła|drzewa poznania dobra i zła]] ''owocu zakazanego''.

Pojęcie to obejmuje również stan oddalenia ludzkości od Boga, stan grzeszności, brak pierwotnej sprawiedliwości, [[świętość|świętości]], będący konsekwencją upadku pierwszej pary małżeńskiej i dziedziczony przez wszystkich ich potomków. [[Grzech]] pierworodny jest przyczyną zranienia ludzkiej natury, polegającego szczególnie na osłabieniu zdolności jasnego poznania prawdy oraz słabości woli, która doznaje rozbicia między pragnieniem [[Dobro|dobra]] a skłonnością ku [[zło|złu moralnemu]]. Przechodzi on z pokolenia na pokolenie -– przekazywany jest dziecku w akcie [[poczęcie|poczęcia]]<ref>Por. [[Katechizm Kościoła Katolickiego|KKK]], nn.404-406 404–406 oraz 2512; [[Sobór trydencki|Sobór Trydencki]], dekret ''O grzechu pierworodnym'', sesja 5 (17 czerwca 1546 r.), w: ''Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 4 – Lateran V, Trydent, Watykan I'', Kraków 2005, wydawnictwo WAM, s. 234-241234–241.</ref>.

Według nauki katolickiej jedynym człowiekiem [[Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny|zachowanym]] od grzechu pierworodnego była Maria, Matka Boża ([[Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny|Dogmat o Niepokalanym Poczęciu]])<ref>Katechizm kardynała P. Gasparriego.</ref>.

Określenie ''grzech pierworodny'' /{{Langlang|la}} peccatum originale/ zostało użyte po raz pierwszy przez [[Augustyn z Hippony|Augustyna z Hippony]] w jego dziele ''Do Symplicjana o różnych problemach'' (''De diversis quaestionibus ad Simplicianum'') I,1.10, wydanym w 397 r.<ref>[[Patrologia Latina|PL]] 40,106; Wydanie polskie: S. Ryznar CssR, J. Sulowski, [w:] Św. Augustyn ''O kazaniu Pana na Górze. Do Symplicjana o różnych problemach. Problemy ewangeliczne'', Warszawa 1991 ATK PSP 48, s. 131-192131–192.</ref>. Doktor Kościoła używał go następnie wielokrotnie po 412 r. wraz z rozpoczęciem [[Kontrowersja pelagiańska|kontrowersji pelagiańskiej]]. Umieścił je także w tytule traktatu z 418 r. ''De gratia Christi et de peccato originali'' (''O łasce Chrystusa i grzechu pierworodnym'')<ref>[[Corpus Scriptorum Ecclesiastocorum Latinorum|CSEL]] 42, 123-206123–206, wyd. C. F. Urba, J. Zycha /1902/; PL 44, 359-410359–410.</ref>.

Teologia [[Średniowiecze|średniowieczna]], a za nią [[Scholastyka (filozofia)|scholastyka]] [[Sobór trydencki|potrydencka]] mówiły o ''peccatum originale originans'' (dosłownie: ''grzech dający początek, sprawiający''), odnosząc to pojęcie do upadku Adama i Ewy w raju oraz o ''peccatum originale originatum'' (dosłownie: ''grzech, który został zapoczątkowany'') określając w ten sposób stan, w jakim się znajduje ludzkość obecnie<ref>Por. {{Cytuj książkę| autor=P. Grelot | tytuł = Péché originel et rédemption à partir de l'Éîptrel’Éîptre aux Romains. Essai théologique | wydawca = Desclée | miejsce = Paryż | rok = 1973 | strony = 13-1413–14}}</ref><ref>Por.{{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 185 oraz 262 | isbn=0-7165-0516-9}} V. Grossi, B. Sesboüé, ''Grzech pierworodny i grzech początków: od św. Augustyna do końca Średniowiecza'' w: {{cytuj książkę |nazwisko = Grossi | imię = V. | nazwisko2 = Ladaria| imię2 = L. F. | nazwisko3 = Lécrivain| imię3 = Ph. | nazwisko4 = Seboüé| imię4 = B. | tytuł = Człowiek i jego zbawienie | inni = Piotr Rak (przekład), ks. Tadeusz Dzidek (redakcja naukowa)| wydawca = Wydawnictwo „M”| miejsce = Kraków | rok = 2001| strony = 131| isbn =}}</ref>.

Rozdziały 2 i 3 [[Księga Rodzaju|Księgi Rodzaju]] opisują sytuację zerwania pierwotnej przyjaźni z Bogiem na skutek wolnej decyzji człowieka kuszonego przez [[diabeł|diabła]]. [[Adam i Ewa (postacie biblijne)|Adam i Ewa]] okazali nieposłuszeństwo wobec Boga, gdyż za radą węża ''chcieli być jak bogowie i znać dobro i zło'' ([[Księga Rodzaju|Rdz 3,5]]). Relacja z Bogiem nie była tylko relacją podporządkowania, posłuszeństwa Mu, ale też przyjaźni. Gdyż Bóg uczynił ich na swoje podobieństwo (Rdz 1,26n) i nie zatrzymał dla Siebie niczego, nawet życia, ''uczynił ich obrazem własnej wieczności'' ([[Księga Mądrości|Mdr]] 2,23-2423–24). Za przyczyną diabła, zaczęli wątpić w dobroć i potrzebę Bożego przykazania (por. [[List do Rzymian|Rz]] 7, 10-1110–11).

{{Cytat| Gdy zaś mężczyzna i jego żona usłyszeli kroki Boga [[Jahwe]] przechadzającego się po ogrodzie, w porze kiedy był powiew wiatru, skryli się przed Bogiem Jahwe wśród drzew ogrodu. Bóg Jahwe zawołał na mężczyznę i zapytał go: 'Gdzie„Gdzie jesteś?'” On odpowiedział: 'Usłyszałem„Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się'się”. Rzekł Bóg: 'Któż„Któż ci powiedział, że jesteś nagi?'” (Rdz 3, 8-118–11)}}

Wygnanie z raju było Bożym zatwierdzeniem [[Wolna wola|ludzkiego wyboru]], a także pokazaniem że przestroga była prawdziwa, nie była kłamstwem ze strony Boga. Adam i Ewa doświadczyli zerwania więzi z Bogiem, źródłem życia, i nieporządku relacji między sobą: ''on będzie panował nad tobą'' (Rdz 3,16). Doświadczyli też że są [[Śmierć|śmiertelni]], że ich natura, a także cały świat, są źródłem [[Cierpienie|cierpienia]]. Praca stała się trudem, ziemia zaczęła rodzić [[cierń]] i [[oset]]. Doświadczenie to przeszło na ich potomstwo -– ukazuje to historia [[Kain i Abel|Kaina i Abla]]: zabójstwo dokonane przez zazdrosnego brata (Rdz 4,8) oraz powszechność zła na ziemi za czasów [[Noe]]go (Rdz 6,13).

Ponieważ inicjatywa grzechu wyszła od człowieka, pojednanie może przyjść jedynie jako inicjatywa Boga. Przezwyciężenie zła jest zapowiedziane już przed wygnaniem (Rdz 3,15, por. 12,21) -– jest to tzw. ''protoewangelia''. Dzieło zbawienia rozpocznie się poprzez powołanie [[Abraham]]a (Rdz 12,1; por. [[Księga Jozuego|Joz]] 24,2n.14)<ref>Por. {{cytuj książkę |rozdział = Grzech, I. Pierwszy grzech | autor r= S. Lyonnet [[Jezuici|SJ]]| inni = [[Xavier Léon-Dufour|X. Léon-Dufour]] (red.), [[Kazimierz Romaniuk|K. Romaniuk]] (tłum. i oprac.)| tytuł = Słownik teologii biblijnej | cytat =| wydawca = Pallottinum| wydanie = 4| miejsce = Poznań| rok = 1994| strony =303-305303–305 | isbn = 83-7014-224-9}}</ref>.

Temat grzechu pierworodnego nie pojawia się u [[Ojcowie Apostolscy|Ojców Apostolskich]]. Koncentrują się oni na zbawieniu w Jezusie Chrystusie, który wybawia ludzkość z grzechu i jego konsekwencji, nie wchodząc w problematykę [[Protologia|protologiczną]] grzechu pierwszych rodziców, czy też tym bardziej stanu ludzkości przed grzechem.

Większość autorów dostrzega pierwsze ślady nauczania o grzechu pierworodnym u [[Justyn Męczennik|św. Justyna]] (ok. [[100]]-–[[167]]). Ten wczesny [[Apologetyka|apologeta]] chrześcijański w ''Apologii'' pisał o konieczności chrztu, potwierdzonej przez fakt, że rodzimy się z niedobrymi skłonnościami<ref>''Pierwsza Apologia'', I,61.</ref>. W ''Dialogu z Żydem Tryfonem'' wspomniał o grzechu Adama jako o przyczynie obecnej sytuacji ludzkości, poddanej mocy śmierci i grzechu należących do [[Diabeł|węża]]<ref>Rozdz. 84,4.</ref>. Analizując dziewicze narodziny Chrystusa, wprowadził przeciwstawienie Ewa-Maryja, pisząc, że ''Ewa była nienaruszoną dziewicą, lecz kiedy poczęła słowo węża porodziła nieposłuszeństwo i śmierć''<ref>''Dialog z Żydem Tryfonem'', rozdz. 100,4-54–5; por. {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 27-2927–29}}</ref>.

Również [[Tacjan Syryjczyk|Tacjan]] (ok. [[130]]-–[[193]]), niewierny uczeń Justyna, pisał o grzechu pierworodnym, m.in., że Bóg stworzył nas dobrymi, jednak nasza [[wolna wola]] nas zrujnowała<ref>''[[Mowa do Greków]]'', 11.</ref>.

[[Teofil z Antiochii]], którego styl jest prostszy i dzięki temu jaśniej ukazuje doktrynę chrześcijańską na temat upadku człowieka, w dziele ''Do Autolika'' wskazuje na fakt stworzenia mężczyzny i kobiety razem, by było jasne, że zostali uczynieni przez tego samego, jedynego Boga<ref>''Do Autolika'', II,28; por. przekład polski: {{cytuj książkę | tytuł = Pierwsi apologeci greccy. Kwadratus, Arystydes z Aten, Aryston z Pelli, Justyn Męczennik, Tacjan Syryjczyk, Micjades, Apolinary z Hierapolis, Teofil z Antiochii, Hermiasz | rozdział = ''Do Autolika''| wydawca = Wydawnictwo „M”| inni= ks. Leszek Misiarczyk (przekład, wstęp i przypisy), ks. Józef Naumowicz (oprac)| miejsce = Kraków| seria = Biblioteka Ojców Kościoła 24| rok = 2004| strony = | isbn =}} </ref>. Była to aluzja anty-[[Gnoza|gnostycka]]. Zostali oni uczynieni ''potencjalnie śmiertelnymi'', tzn. nie mieli umrzeć, ale też nie byli nieśmiertelni. Adam był w stanie duchowego dziecięctwa, zdolny do zdobywania wiedzy stopniowo, według woli Opatrzności<ref>''Do Autolika'', II,25.</ref>. Upadek i jego konsekwencje, opisane przez Księgę Rodzaju, Teofil rozumiał dosłownie. To, że opowiadanie biblijne jest prawdziwe, możemy stwierdzić poprzez nasze własne doświadczenie: bóle rodzenia, zawstydzenie węża, który wije się po ziemi<ref>''Do Autolika'', II,23.</ref>. Bóg wygnał człowieka z raju na jakiś czas, by mógł odpokutować swoją winę<ref>''Do Autolika'', II,26; {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 27-3427–34}}</ref>.

Następnymi pisarzami, u których można znaleźć elementy nauczania o grzechu pierworodnym są [[Ireneusz z Lyonu]] i [[Tertulian]]. Ogromną rolę w historii kształtowania dogmatu odegrała [[Szkoła aleksandryjska (teologia)|Szkoła Aleksandryjska]], poczynając od [[Filon z Aleksandrii|Filona]], poprzez [[Klemens Aleksandryjski|Klemensa Aleksandryjskiego]], aż do [[Orygenes]]a. Innymi autorami byli [[Metody z Olimpu]] i [[Dydym Aleksandryjski|Didym Ślepiec]] oraz [[Atanazy Wielki|Atanazy]]. Tematyka grzechu pierworodnego występuje także u Ojców [[Kapadocja|kapadockich]], takich jak: [[Bazyli Wielki]], [[Grzegorz z Nazjanzu]], a po nich u [[Epifaniusz z Salaminy|Epifaniusza z Salaminy]] i [[Jan Chryzostom|Jana Chryzostoma]]. Jej zwieńczeniem jest jednak nauczanie [[Ambroży z Mediolanu|Ambrożego z Mediolanu]] i [[Augustyn z Hippony|Augustyna z Hippony]]. Nauczanie tego ostatniego nadało zasadniczy zrąb późniejszej doktrynie grzechu pierworodnego Kościoła<ref>Por. {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 25-12125–121}}</ref>. Jest ono uważane niekiedy za przełom w formułowaniu tego dogmatu przez [[Magisterium Kościoła]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Scola | imię = A. | nazwisko2 = Marengo | imię2 = A. | nazwisko3= Prades López| imię3 = J.| inni = Lucjan Balter SAC (Przekład i opracowanie) | tytuł = Osoba ludzka. Antropologia teologiczna| miejsce = Poznań | rok = 2005 | strony = 250 i 252}}</ref>.

Nauczanie o grzechu pierworodnym u [[Ojcowie Kościoła|Ojców Kościoła]] zostało doprecyzowane w ciągu wieków poprzez orzeczenia papieży, synodów i soborów, wyrazicieli [[Magisterium Kościoła]].

Podstawowe elementy [[dogmat]]u zostały określone w związku z [[Kontrowersja pelagiańska|kontrowersją pelagiańską]].

* Po kilku latach burzliwego rozeznawania i dialogu biskupów afrykańskich m.in. także ze [[Stolica Apostolska|Stolicą Apostolską]] w Rzymie, oraz przesłuchań [[Pelagiusz (mnich)|Pelagiusza]] i [[Celestiusz]]a na synodach, błędne tezy pelagiańskie dotyczące dogmatu o grzechu pierworodnym zostały streszczone w 8 kanonach i potępione przez XVI(XV) [[Synody w Kartaginie|Synod w Kartaginie]] w 418 r.<ref>Zob. ''Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła'', (BF) 48-6148–61, wyd. 3 poszerzone, I. Bokwa (red.), Poznań 2007 ISBN 978-83-7516-085-7; Denzinger-Schönmetzer, ''Enchiriodion Symbolorum'' (DS) 222-230222–230.</ref> Akta synodu zostały podpisane przez papieża [[Zozym (papież)|Zozyma I]], który też rozesłał w tej sprawie [[encyklika|encyklikę]] zwaną ''Epistula Tractoria'' do wszystkich patriarchów Wschodu<ref>DS 231.</ref>.

* Ujęcia [[Pelagianizm|pelagiańskie]] natury ludzkiej zostały następnie uznane za [[herezja|herezję]] na [[Sobór efeski|Soborze w Efezie]] w [[431]] r. (choć nie był to główny przedmiot obrad)<ref>Kan. 1 i 4, DS 249 oraz 267-268267–268: Kanon 4: ''Jeśli ktoś z duchownych sprzeciwi się i odważy się czy to prywatnie, czy publicznie opowiadać się (φρονησαι - fronesai {{Langlang|el}}) za poglądami czy to [[Nestoriusz]]a, czy to Celestiusza, na mocy decyzji świętego Soboru ma być zdjęty ze swego urzędu''.</ref>.

* Nauczanie synodu kartagińskiego zostało powtórzone na [[synod w Orange|synodzie w Orange]] /''Concilium Arausicanum'' {{Langlang|Lala}}/ w 529 r., pod przewodnictwem [[Cezary z Arles|św. Cezarego z Arles]]<ref>BF 91-11891–118; DS 370-397370–397.</ref>

* [[Sobór trydencki|Sobór Trydencki]] w 1546 r. w dekrecie ''O Grzechu Pierworodnym'' odrzucił zarówno twierdzenia naturalizmu humanistycznego, jak i nauczanie [[Marcin Luter|Marcina Lutra]]<ref>BF 307-313307–313. Wstęp. (...) ''Ów starodawny wąż, odwieczny wróg rodzaju ludzkiego, wśród licznego zła, którym trapiony jest Kościół Boży w naszych czasach, rozniecił nie tylko nowe, lecz także stare waśnie również o grzechu pierworodnym i jego środku zaradczym'' (...) Kan. 1. ''Jeśli ktoś nie wierzy, że pierwszy człowiek Adam, kiedy przekroczył w raju nakaz Boży, zaraz stracił świętość i sprawiedliwość, którą został obdarzony i przez to przestępstwo ściągnął na siebie gniew i oburzenie Boże, a dlatego także i śmierć, którą Bóg mu poprzednio zagroził, razem zaś ze śmiercią niewolę pod władzą tego, "który„który miał władzę nad śmiercią, to jest diabła"diabła” ([[List do Hebrajczyków|Hbr]] 2,14), i przez winę tego przestępstwa cały Adam co do ciała i co do duszy zmienił się na gorsze -– anathema sit (niech będzie wyłączony ze społeczności wiernych)''; Kan. 2. ''"Jeśliby„Jeśliby ktoś twierdził, że grzech Adama jemu samemu tylko zaszkodził, a nie jego potomstwu"potomstwu” i że otrzymaną od Boga świętość i sprawiedliwość, którą utracił, stracił dla siebie tylko, a nie dla nas również (...) anathema sit'' (N. 307-309307–309);. Por. DS 1510-15161510–1516.</ref>.

[[Św. Tomasz z Akwinu]] mówił, że pierwszy człowiek doznał ''spoliatio in gratuitis et vulneratio in naturalibus'' ("utraty„utraty w tym, co darmo otrzymał, oraz zranienia w naturze"naturze”)<ref>1787 Summa, II. 82, 3 .</ref>.

Co się zaś tyczy natomiast hipotezy, tzw. poligenizmu, synom Kościoła wspomniana wyżej swoboda bynajmniej już nie przysługuje. Nie wolno bowiem wiernym Chrystusowym trzymać się takiej teorii, w myśl której przyjąć by trzeba albo to, że po Adamie żyli na ziemi prawdziwi ludzie nie pochodzący od niego, drogą naturalnego rodzenia, jako od wspólnego wszystkim przodka, albo to, że nazwa „Adam"„Adam” nie oznacza jednostkowego człowieka, ale jakąś nieokreśloną wielość praojców. Już zaś zupełnie nie widać jakby można było podobne zdanie pogodzić z tym, co źródła objawionej prawdy i orzeczenia kościelnego Nauczycielstwa stwierdzają o grzechu pierworodnym, jako pochodzącym z rzeczywistego upadku jednego Adama i udzielającym się przez rodzenie wszystkim ludziom, tak iż staje się on grzechem własnym każdego z nich.}}

{{Cytat| Z tego powodu każdy człowiek rodzi się w grzechu. Przyjmujemy więc za Soborem Trydenckim, że grzech pierworodny wraz z naturą ludzką przekazywany jest przez zrodzenie, a nie przez naśladownictwo i że trwa on w każdym człowieku jako jego własna rzeczywistość. (n.5a)<ref>Zob. [[Acta Apostolicae Sedis|AAS]] 60 (1968) 433-445433–445: ''Itaque haec humana natura sic lapsa, gratiae munere destituta, quo antea erat omata, in ipsis suis naturalibus viribus sauciata atque mortis imperio subiecta, omnibus hominibus traditur; qua quidem ratione omnis homo nascitur in peccato. Tenemus igitur, Concilium Tridentinum secuti, peccatum originale, una cum natura humana, trasfundi 'propagatione'‘propagatione’, non imitatione, idque inesse unicuique proprium''. Por. {{Cytuj pismo |nazwisko = Grossi [[Augustianie|OSA]] |imię = V. |tytuł = L'auctoritasL’auctoritas di Agostino sul «Peccatum originans»|czasopismo =Augustinianum |wolumin = 31|wydanie = 1991|strony = 330 |wydawca = [[Instytut Patrystyczny "Augustinianum"]] |miejsce = Rzym |issn = |język = it}}</ref>}}

Komentując nauczanie Pawła VI zawarte w ''Wyznaniu wiary'' z 1968 r., Jan Paweł II podkreślił, że grzech pierworodny i zepsucie, które spowodował jest postrzegany przez [[Objawienie]] w ścisłym odniesieniu do tajemnicy [[Odkupienie|Odkupienia]] natury ludzkiej w Chrystusie. Streszczają to słowa św. Pawła: ''Gdzie wzmógł się grzech, tam jeszcze obficiej rozlała się łaska'' ([[List do Rzymian|Rz]] 5,20).

* łaska uświęcająca i inne dary, sprawiające doskonałość (''integritas'') osoby. Uszczerbku doznały szczególnie wewnętrzne dyspozycje rozumu i woli, ale ''cały człowiek, z duszą i z ciałem uległ zepsuciu''

* nieśmiertelność i niedoznawanie cierpienia, tzw. ''niecierpiętliwość''.

* przyćmienie zdolności rozumu do poznawania prawdy -– pozostając pod wpływem namiętności wypracowuje fałszywe obrazy dobra

* ''zarzewie grzechu'' (''fomes peccati''), czyli ''pożądliwość'' (''concupiscentia''), oznaczająca nieuporządkowane pragnienia zmysłowe i duchowe wszelkiego rodzaju. Jest ona ''źródłem skłonności do grzechów osobistych'' -– powstała w człowieku ''z grzechu'' pierworodnego i prowadzi do grzechów ''aktualnych'', osobistych. Pozostaje w każdym człowieku, także usprawiedliwionym przez Chrystusa we [[Chrzest|chrzcie]].

Jan Paweł II przypomniał katolickie rozumienie zepsucia natury ludzkiej: chociaż jest ona po grzechu pierworodnym pozbawiona daru łaski i życia wiecznego, a władze duszy są zaciemnione w swym działaniu, na płaszczyźnie naturalnej pozostaje zdolna do czynów moralnych, jest więc wolna w swej woli: {{Cytat|Może więc spełniać czyny posiadające prawdziwą wartość moralną — dobre lub złe — co jest możliwe tylko na gruncie wolności woli ludzkiej. Jednakże człowiek, pozostający w stanie upadku, nie potrafi sam, bez pomocy Chrystusa, kierować się ku nadprzyrodzonym dobrom, które stanowią jego pełną realizację i jego zbawienie<ref>Zob. {{Cytuj stronę | url = http://www.kbroszko.dominikanie.pl/jp2gp.html | tytuł = Katecheza środowa -– audiencja generalna | autor = Jan Paweł II |data = 8 października 1986 r |data dostępu = 2010-09-13}} </ref>.}}

W ujęciu katechez ''Mężczyzną i niewiastą stworzył ich'' o teologii ciała, skutkiem grzechu pierworodnego, a konkretnie zerwania owocu ''drzewa poznania dobra i zła'' jest w sercu "człowieka„człowieka historycznego"historycznego”, żyjącego po upadku, wymieniona w [[1. List Jana|1 Liście św. Jana]], ''pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia'' (1 J 2,16). Zerwanie z drzewa poznania było symbolem ''poznania dobra i zła z pozycji doświadczenia i przeżycia zła, czyli zawinionej utraty dobra''. Było ono jednocześnie zerwaniem przymierza z Bogiem, w którym żyli pierwsi małżonkowie, które zmieniło świat, stworzony przez Boga jako dobry. Odtąd właśnie on jest przedstawiony przez św. Jana, jako źródło pochodzenia troistej pożądliwości, która sprawia, że mężczyźni i kobiety mają pokusę patrzeć na siebie ''pożądliwe'', co piętnuje Chrystus w [[Kazanie na górze|Kazaniu na górze]](por. Mt 5, 27-2827–28)<ref>{{Cytuj książkę | autor r = Jan Paweł II | | rozdział = Chrystus odwołuje się do serca ludzkiego -– Człowiek pożądliwości| autor = Tenże | tytuł = Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa | strony=86-8786–87}}</ref>.

W teologii [[prawosławie|prawosławnej]], grzech ten nazywany jest grzechem Prarodziców, co wskazuje na fakt, iż nie jest on dziedziczony przez potomków Adama i Ewy. Skutkiem grzechu Adama jest [[śmierć]]. Człowiek rodzi się całkowicie bezgrzeszny, a dziedziczy jedynie same skutki (konsekwencje) grzechu Prarodziców, czyli śmierć. Następuje dziedziczenie śmiertelności, a nie grzeszności. Prawosławie pojmuje grzech Adama i Ewy jako osobowy<ref>Kallistos Ware, ''Upadek prarodziców'', w: ''Kościół Prawosławny'', wyd. Bractwo Młodzieży Prawosławnej, 2002, http://www.cerkiew.pl/index.php?id=prawoslawie&a_id=79.</ref><ref>http://www.wygoda.cerkiew.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=145:grzech-pierworodny-wedug-kocioow-prawosawnego-rzymsko-katolickiego-i-protestanckich-&catid=20:prawosawie&Itemid=13.</ref><ref>http://www.cerkiew.szczecin.pl/prawosawie/teologia/96-grzech-pierworodny-jako-utrata-duchowej-wolnoci.html.</ref>.

[[Luteranizm|Luteranie]] uznają, że grzech pierworodny nie jest jedynie uszczerbkiem natury ludzkiej, ale jej całkowitym skażeniem<ref>Por. [[Formuła zgody]], ''Epitome'', I. O grzechu pierworodnym.</ref>. Uważają także, że chrzest gładzi winę grzechu pierworodnego, ale sam grzech pierworodny, i związana z nim skłonność do grzechu, pozostaje – jednak od momentu chrztu Duch Święty działa w człowieku i powoduje jego przemianę<ref>Por. [[Obrona Wyznania augsburskiego|Apologia Konfesji Augsburskiej]], II, 35-3735–37.</ref>. [[Marcin Luter]] rozpatrywał przy tym grzech pierworodny w sensie relacji człowieka z Bogiem; według tej postawy klasyfikowane są natura i zdolności człowieka. Nie interesowały go natomiast statyczne cechy człowieka, określające jego miejsce w hierarchii bytu, na czym skupiała się filozofia scholastyczna<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Grane|imię=Leif|tytuł=Wyznanie augsburskie. Wprowadzenie w podstawowe myśli Reformacji luterańskiej|wydawca=Augustana|miejsce=Bielsko-Biała|data=2002|strony=42|isbn=83-88941-22-4}}</ref>.

Niektórzy [[protestantyzm|protestanci]] (np. zielonoświątkowcy) w odróżnieniu od tzw. kościołów historycznych (katolickie i ewangelickie) uważają, że zgodnie ze wzorami biblijnymi przyjęcie ofiary Jezusa może być wyłącznie aktem świadomego wyboru, a [[chrzest]] jest tylko świadectwem tego faktu ("chrzest„chrzest wiary"wiary”) -– ma to swoje korzenie w [[arminianizm]]ie.

* [[Humani generis]] -– encyklika [[Pius XII|Piusa XII]] omawiająca problem uzgodnienia [[dogmat]]u grzechu pierworodnego z [[Ewolucja|teorią ewolucji]].

* [[Tryptyk rzymski]] -– w cz. II medytacje [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] o Adamie i Ewie w raju.