Aleksy Apokauk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ort. |
m WP:SK, int. |
||
Linia 4:
|pseudonim =
|grafika = Alexios Apokaukos.jpg
|opis grafiki = Aleksy Apokauk w stroju urzędowym
|podpis =
|data urodzenia = nieznana
Linia 40:
|www =
}}
'''Aleksy Apokauk''' ([[Język grecki|grecki]]:Ἀλέξιος Ἀπόκαυκος) – bizantyjski polityk i wysoko postawiony wojskowy ([[Megaduks|megas doux]]). Nieznana jest data jego narodzin, zmarł w 1345 roku. Jego życie i kariera przypada na [[XIV wiek]]. Mimo że swoją pozycję w wojsku i na dworze zawdzięczał [[Jan VI Kantakuzen|Janowi VI Kantakuzenowi]], to razem z patriarchą Janem XIV Kalekasem był jednym z liderów stronnictwa popierającego [[Jan V Paleolog|Jana V]] w bizantyjskiej [[Bizantyjska wojna domowa (1341-1347)|wojnie domowej]], toczącej się między 1341 a 1347 rokiem.
== Wczesne lata ==
Data narodzin Aleksego jest nieznana, wiadomo natomiast że pochodził z niższych warstw społeczeństwa [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjskiego]]. Mimo to udało mu się znaleźć zatrudnienie w administracji, gdzie zaczął jako jako pisarz [[
▲Data narodzin Aleksego jest nieznana, wiadomo natomiast że pochodził z niższych warstw społeczeństwa [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjskiego]]. Mimo to udało mu się znaleźć zatrudnienie w administracji, gdzie zaczął jako jako pisarz [[Domestyk|domestyka]]. Piął się po szczeblach kariery aż w 1321 roku został mianowany cesarskim parakoimōmenos (urząd zbliżony w obowiązkach do [[Szambelan|szambelana]])<ref name=kon>Cavallo Guglielmo, ''The Byzantines'', Wydawnictwo Uniwersytetu Chicago, 1997</ref>. W tym samym roku doszło do sporu między cesarzem [[Andronik II Paleolog|Andronikiem II Paleologiem]] a jego wnukiem [[Andronik III Paleolog|Andronikiem III]]<ref name=Nicol>Nicol Donald M., ''The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453'', Wydawnictwo Uniwersytetu Cambridge, 1993</ref><ref name=Bartek>Bartusis Mark C., ''The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204-1453'', Wydawnictwo Uniwersytetu Pensylwania, 1997</ref>. Aleksy razem z Janem Kantakuzenem, [[Syrgianes Paleolog|Syrgianesem]] Paleologiem i Teodorem Synadenem, stanęli po stronie młodego następcy tronu w czasie walk dynastycznych. Gdy Andronik III został samodzielnym cesarzem mianował Aleksego szefem kancelarii cesarskiej (mesazōn) i zarządcą finansów<ref name=Nicol/>. Wysoka pozycja w administracji i na dworze oraz protekcja Jana Kantakuzena, pozwoliły mu na zgromadzenie znacznej osobistej fortuny i budowę własnej warowni nad [[Morze Marmara|Morzem Marmara]]<ref name=Nicol/>.
Gdy w czerwcu 1341 roku zmarł Andronik III, pozostawiając 9- letniego następcę [[Jan V Paleolog|Jana]], Kantakuzen wystąpił z roszczeniami do regencji i opieki nad niepełnoletnim władcą. Aleksy pozostawał wówczas wierny swojemu protektorowi i początkowo popierał go w sporze z wdową po Androniku, Anną Sabaudzką i patriarchą Konstantynopola, Janem Kalekasem. Jeszcze przed śmiercią cesarza został nagrodzony przez Kantakuzena tytułem megaduksa, dającym mu dowództwo nad całą flotą cesarstwa<ref name=Nicol/>.
== Wojna domowa ==
{{osobny artykuł|Bizantyjska wojna domowa (1341-1347)}}
Linia 60 ⟶ 58:
Wykorzystując nieobecność Jana w mieście Apokauk zawiązał przeciwko niemu konspirację<ref name=Nicol/>. Pozyskał sobie patriarchę Jana Kalekasa, któremu podał fałszywe informację, jakoby Kantakuzen szykował się do usunięcia go z urzędu. W tym samym czasie spotykał się także z cesarzową Anna, którą przekonywał że Jan szykuje zamach na nią i jej syna i zamierza samodzielnie objąć władzę. Ludzie z dworu wierzyli Aleksemu, był przecież najbliższym współpracownikiem Jana i przystępowali do spisku. Gdy Aleksy uznał że jest wystarczająco silny otwarcie wystąpił przeciwko swemu protektorowi. Uwięził rodzinę Kantakuzenów mieszkającą w Konstantynopolu, wraz z jej klientami i przyjaciółmi. Prawdopodobnie matka Jana, Teodora, zmarła w czasie aresztu. Regentem został ogłoszony patriarcha Kalekas a Aleksy otrzymał od cesarzowej tytuł prefekta stolicy<ref name=Bartek/>.
Gdy do przebywającego po za stolicą Jana doszły informacje o przewrocie, ogłosił się w cesarzem w Didymoteicho w październiku 1341 roku<ref name=Nicol/>. Stronnictwo Aleksego odpowiedziało koronacją [[Jan V Paleolog|Jana V]] na cesarza w listopadzie. Podwójna koronacja stanowiła bezpośredni powód wojny domowej, która będzie toczyła się do 1347 roku. Wojna zakończyła się wprawdzie zwycięstwem [[Jan VI Kantakuzen|Kantakuzena]], ale doprowadziła do ogromnych zniszczeń i strat a także ukazała głęboki podział w łonie społeczeństwa bizantyjskiego. Po stronie regenta stanęli bowiem magnaci i klasy wyższe natomiast Aleksego i Jana V popierały głównie klasy średnie i niższe- kupcy, rzemieślnicy, handlarze i marynarze<ref name=Bartek/>. Kontrowersje religijnie związane z [[
Kilka dni po koronacji Kantakuzena mieszkańcy [[Edirne|Adrianopola]] zbuntowali się przeciwko arystokratom i uznali władzę stronnictwa Aleksego. Apokauk wysłał więc swojego syna, Manuela, aby zarządzał miastem. W podobnych okolicznościach doszło do buntu niższych warstw społecznych w [[Saloniki|Tessalonikach]], gdzie w 1342 roku miasto zajęła grupa nazywająca się "Zelotami". Ich antyarystokratyczne nastawienie spowodowało zbliżenie z obozem Aleksego, który wysłał do Tessaloniki swojego drugiego syna, Jana.
Linia 69 ⟶ 67:
== Rodzina ==
Aleksy miał dwóch braci, Jana i Nicefora o których wspominają źródła<ref name=Janek>Kantakouzen, ''Historia'', części II. i III.</ref>, nie wiadomo o nich jednak nic po nad to że istnieli. Aleksy był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żona była córka pomniejszego szlachcica pełniącego urząd ''dishypatosa'' a drugą, którą pojął za żonę w okolicach 1341 roku, kuzynka stratopedarchy Jerzego Chumnosa<ref name=Janek/>. Z pierwszego małżeństwa miał trójkę dzieci a z drugiego dwójkę:
* [[Jan Apokaukos]], zarządca Tessaloniki, został zamordowany w 1345 roku na wieść o śmierci Aleksego<ref name=Janek/>
* Manuel Apokauk, zarządca Adrianopola od 1342 roku, w 1344 roku przeszedł do obozu Kantakuzena
* nieznana z imienia córka, żona najpierw prōtostratōra Andronika Paleologa, następnie sebastokratōra Jana Asana
* nieznana z imienia córka, żona syna patriarchy Jana Kalekasa<ref name=Janek/>
* nieznana z imienia córka, żona syna jednego z łacińskich dostojników, skupionych wokół Anny Sabaudzkiej
== Źróła ==
* Bartusis Mark C., ''The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204-1453'', Wydawnictwo Uniwersytetu Pensylwania, 1997
*
*
*
*
{{Przypisy}}
| |||