Faras: Różnice pomiędzy wersjami

Przed 1914 r. prace archeologiczne w Faras prowadził brytyjski archeolog [[Francis Llewellyn Griffith]] z [[Uniwersytet Oksfordzki|Uniwersytetu Oksfordzkiego]], który odkrył tu pozostałości świątyni faraona [[Totmes III|Totmesa III]]<ref>[[Kazimierz Michałowski|Michałowski K.]], 1974: Od Edfu do Faras. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, strona 160</ref> (świątynia znajdowała się w [[Buhen]], zaś zdobione bloki z niej pozyskane przywożono do Faras jako kamień budowlany na potrzeby wznoszonej katedry i innych budowli miasta<ref>Jakobielski 2014 r. wywiad</ref>).

W latach 1961-1964 badania na tym terenie przeprowadzili [[Polska|polscy]] [[Archeologia|archeolodzy]] pod kierunkiem [[Kazimierz Michałowski|prof. Kazimierza Michałowskiego]] w ramach międzynarodowej ekspedycji do [[Nubia|Nubii]] pod patronatem [[UNESCO]]. Ekspedycja została zorganizowana, by uratować zabytki kultury nubijskiej, zanim teren zostanie zalany w związku z utworzeniem sztucznego jeziora [[Jezioro Nasera|Nasera]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Skarby Faras ukryte w piaskach pustyni {{!}} Artykuł {{!}} Culture.pl|url = http://culture.pl/pl/artykul/skarby-faras-ukryte-w-piaskach-pustyni|data dostępu = 2015-09-18}}</ref>. Michałowski postanowił rozkopać górujące nad okolicą wzgórze, na którym stała cytadela, gdyż sądził że jest [[tell]]<ref>Michałowski 1974: Od Edfu ...</ref>. Dzięki tym badaniom odkryto pozostałości [[Katedra|katedry]] [[sztuka wczesnochrześcijańska|wczesnochrześcijańskiej]], której pierwotne założenie pochodzi z końca VII wieku (wzniesiono ją na pozostałościach, dwóch kolejno poprzedzających tę katedrę kościołów). Była to trójnawowa [[bazylika]] poprzedzona [[narteks]]em. Dolna części murów ułożono z bloków wapienia, a wyższe z cegły<ref>Mierzejewska, Sulikowska 2014, str. 13</ref>. Oprócz katedry odkopano także klasztor, pałac biskupów, ruiny pałacu eparchy, domy mieszkalne i pomieszczenia gospodarcze.

W ruinach katedry odkryto liczne ślady wcześniejszych zniszczeń i wielokrotnie powtarzanych przebudów. Ściany pokryte były licznymi malowidłami w stylu bizantyjsko-koptyjskim, wykonanych techniką ''[[al secco]]'' i pochodzących z okresu od VIII do XII wieku. W trakcie prac badawczych zespół K. Michałowskiego zinwentaryzował 169 malowideł, jednak niektóre zachowały się tylko śladowo<ref>Jakobielski 2014 r. wywiad</ref>. Zdjęto 120 z nich, z których 67 trafiło do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, a reszta do Chartumu<ref>Jakobielski 2014 r. wywiad</ref>. Początkowo (w VIII wieku) malowidła te były jednobarwne w tonacji fioletu, a w IX wieku z zastosowaniem bieli dla konturu i brązu dla wypełnienia obrazu. Od X wieku paleta barw została mocno wzbogacona przy zachowaniu dominacji czerwieni. Oprócz tematów religijnych, takich jak narodziny [[Jezus Chrystus|Chrystusa]], [[Golgota]], postaci [[Maria z Nazaretu|Madonn]], świętych i [[anioł]]ów na malowidłach przedstawiano także portrety i inskrypcje władców i 14 z biskupów nubijskich, w tym wielu nieznanych wcześniej nauce<ref>[[Kazimierz Michałowski|Michałowski K.]], 1974: Od Edfu do Faras. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, strona 179</ref> <ref>Jakobielski 2014 r. wywiad</ref>). Bardzo ważne znaczenie poznawcze miała odkryta przez zespół Michałowskiego lista biskupów z Faras<ref>[[Kazimierz Michałowski|Michałowski K.]], 1974: Od Edfu do Faras. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, strona 179</ref>, obejmująca nazwiska kolejnych biskupów aż do roku 1169<ref>Jakobielski 2014 r. wywiad</ref>). Oprócz malowideł, w Faras odnaleziono także elementy rzeźbiarskiej dekoracji architektonicznej, około 200 inskrypcji w językach [[koine|greckim]], [[język koptyjski|koptyjskim]] i [[język nubijski|nubijskim]], a także [[stela|stele]] nagrobne i sprzęty liturgiczne.