Konserwatyzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: Henry St John, 1. wicehrabia Bolingbroke przeniesiono do Henry St John (1. wicehrabia Bolingbroke) |
drobne redakcyjne, drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|2=[[Konserwatyzm (językoznawstwo)|konserwatyzm - postawa językowa]]}}
{{Konserwatyzm}}
'''Konserwatyzm''' ({{w języku|la|conservare}} – zachowywać, dochować zmian) – ideologia, która bazuje na hasłach obrony porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyści chcą obronić stary porządek ze względu na przekonanie o ewolucyjnym charakterze zmian społecznych. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był próbą przeciwstawienia się [[Racjonalizm filozoficzny|racjonalistycznej myśli]] [[Oświecenie (epoka)|oświeceniowej]]. Nowoczesny konserwatyzm stanowił reakcję na wydarzenia [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]]. Za twórcę podstaw ideologicznych nurtu uważany jest [[Edmund Burke]]. Jako [[idea]] polityczna termin ten po raz pierwszy użyty został w 1820
W znaczeniu politycznym konserwatyzm to termin odnoszący się do jednej z wielu [[filozofia polityczna|filozofii]] lub ideologii politycznych, także na określenie opcji politycznej reprezentowanej przez wiele współczesnych [[partia polityczna|partii politycznych]] (zwykle kojarzonych z [[prawica|prawicą]]).
Linia 23:
[[Edmund Burke]] martwił się o zachowanie tak zwanego „związku generacyjnego” między pokoleniami, by zbyt radykalna zmiana nie powodowała, że starsi i młodsi nie mogli już się zrozumieć. Rewolucję traktował jako niedozwolone zerwanie ciągłości historycznej. Naród jest dziełem wielu generacji, tych przeszłych, obecnych i przyszłych. Żadna generacja nie ma prawa podejmowania decyzji w imieniu pozostałych. Rewolucja jest właśnie taką nieuprawnioną decyzją.
Burke w swej książce potępiał rewolucję, gilotynę, anty-arystokratyzm i mordy, lecz nie negował potrzeby zmian. Francuzom radził skorzystać w obalaniu [[Absolutyzm władzy|absolutyzmu]] z dorobku „wolnościowego” Francji, tzn. z instytucji jaką były [[Stany Generalne (Francja)|Stany Generalne]] (zwołane we Francji w 1614
Pisał to, jeszcze zanim [[jakobini]] urządzali swe masowe mordy, lecz wiedział z pism [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] i [[Paul d'Holbach|Holbacha]], że francuskie wizje polityczne, jako zbyt abstrakcyjne, wyrozumowane i pełne pogardy dla tradycji są skazane na niepowodzenie.
Linia 30:
=== [[Tradycjonalizm|Konserwatyzm tradycjonalistyczny]] – [[Tradycjonalizm]] ===
Jego twórcą jest [[Joseph de Maistre]]. Tradycjonaliści starali się odbudować i przywrócić stary ład polityczny, który zburzyła w 1789
Kontynuatorami de Maiste’a byli w tym znaczeniu tacy myśliciele jak [[Friedrich von Gentz]], [[Karl Ludwig von Haller]], czy [[Louis Gabriel Ambroise de Bonald]], a w polityce [[Klemens Lothar von Metternich]] czy [[Francisco Franco]].
| |||