Sobótka (ognisko): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Tak Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
m Wycofano edycje użytkownika 109.243.212.95 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to RoodyAlien. |
||
Linia 1:
[[Plik:3 Midsummer fire at San river, Trepcza (Sanok).jpg|thumb|240px|Wieczór świętojański z modlitwą i śpiewem przy zapalanej sobótce nad [[San]]em.]]
[[Plik:098 Sanok, Diacons preparing to light the Christ candle prior to Easter Vigil mass, 2010.JPG|thumb|240px|Święcenie ognia w [[Wielka Sobota|Wielką Sobotę]]]]
'''Sobótka''' (l. mn. ''sobótki''), niem. ''Feuerbrauchtum'', na dawn. Rusi ''żywahń, carahn''<ref>Na Rusi sobotki zowią się żywahń, carahn to jest czaru ogień; i kąpią się, myją się w caricy wodicy w: [[Joachim Lelewel]]. Cześć bałwochwalcza Sławian i Polski.</ref> - polska nazwa dużych [[Ognisko|ognisk]]<ref>"wielki stos drzewa, który
* święta ludowego "ludorum ritum " obchodzonego w noc [[Przesilenie letnie|letniego przesilenia]] [[Słońce|Słońca]] 21-22 czerwca<ref>"Rozpalanie ogni w wigilię nocy św. Jana względnie letniego przesilenia słonecznego." w: Lud , PTL. t. 50 s. 532, 1966; "Sobótki, obrzęd z wieków przedchrześcijańskich, obchodzony dnia 21 czerwca, to jest kiedy dzień jest najdłuższy, paleniem ogni, skakaniem przez płomienie, pląsami, śpiewaniem, opasywaniem się ziołami tajemniczymi, przeniesiony ..." w: Leon Rogalski. Historya literatury Polskiej. t. 1, s. 98</ref>, np. w [[Noc Kupały]];
* z 23 na [[24 czerwca]] w noc świętojańską<ref>"Najpowszechniejszą postacią sobótek świętojańskich jest ognisko, tj. stos utworzony z drzewa poza wsią, na wygonie lub na wzgórzu." w: Maria Biernacka, Maria Frankowska, Wanda Paprocka. Etnografia Polski: przemiany kultury ludowej: tom 2 1981;"sobótka ognisko palone w wigilie św. Jana, przy którym odbywały się obrzędy i zabawy związane z odejściem wiosny i nadejściem lata, kontynuacja pogańskiego zwyczaju ludowego. " w: Marian Kucała. Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego. 1994 s. 560 ;"Na Pomorzu zapisano wierzenie, że Ognie świętojańskie palone są dla czarownic które niewidoczne tańczą przy ogniskach." w: Jerzy Bartmiński. Kosmos: Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie. 1996</ref> czyli [[Wigilia św. Jana|wigilię dnia św. Jana Chrzciciela]] (fr. ''feu de la Saint-Jean'', wł. ''fuochi di San Giovanni'' dawn. ''sabatina'')
* w wigilię św. Piotra i Pawła
* w okresie [[Zielone Świątki|Zielonych Świątek]]<ref>"1845, taki daje opis Sobótki: Rzecz szczególna, że gdy w innych stronach Polski obrzęd ten od wieków odbywa się w wilią Św. Jana, w Krakowskiem palą Sobótki w dniach Zielonych Świątek. Wieczorem od Ojcowa do Lanckorony, od wzgórz Chełmskich (nad Przemszą) aż po za mogiłę Wandy, cały widnokrąg goreje tysięcem ognisk." [http://books.google.pl/books?id=TO3YAAAAMAAJ&pg=PA294&dq=w+dniach+Zielonych+%C5%9Awi%C4%85tek.+Wieczorem+od+Ojcowa+do+Lanckorony,&hl=pl&sa=X&ei=oWfoT7G0EMTKsgbSkZ3rAQ&ved=0CDQQuwUwAA#v=onepage&q=w%20dniach%20Zielonych%20%C5%9Awi%C4%85tek.%20Wieczorem%20od%20Ojcowa%20do%20Lanckorony%2C&f=false Oskar Kolberg]</ref>
* oraz [[Wielka Sobota|Wielką Sobotę]]<ref>Swięcenie ognia w Wielką Sobotę jest pozostałością uroczystości wiosennego oczyszczenia i zapalenia na nowo ogniska rodowego. Wojciech Wasiutyński. Tysiąc lat polityki polskiej. 1946; Zwyczaj ten nazywamy pogańskim, ale iw czysto kościelnych obrzędach istnieją szczątki dawnego kultu. Do takich należy np. „święcenie nowego ognia", które jest pierwszą ceremonią wielkiej soboty. T.T. Jeż. Ognisko.</ref> (''Peaskefjoer, Påskbrasa, niem. Osterfeuer'').
== Początki zwyczaju ==
| |||