Imbir: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 44821526 autora 91.123.176.253 (dyskusja) - opis dotyczy jednego z gatunków, a nie całego rodzaju |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 17:
}}
[[Plik:Gingembre.jpg|thumb|250px|[[Kłącze]] imbiru]]
'''Imbir''' (''Zingiber'' Boehm.) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[roślina wieloletnia|bylin]] z rodziny [[imbirowate|imbirowatych]]. Występuje w stanie dzikim w strefie tropikalnej [[Azja|Azji]] i [[Australia|Australii]]. Znana jako najstarsza roślina przyprawowa na świecie oraz jedna z szeroko opisanych bylin. Sprawdza się nie tylko w kuchni jako przyprawa, ale także w lecznictwie. Spożywana jako kłącza świeże, konserwowane lub sproszkowane.
== Historia imbiru ==
Europejczycy mieli okazje zapoznać się z imbirem dopiero w XIII wieku. Był on opisywany niemal równocześnie przez Marco Polo i Pagolottiego<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.dlarodzinki.pl/kuchnia/abc-gotowania/imbir,176_1414.html|tytuł = Imbir|data dostępu = 2013-02-10|autor = Justyna Nowicka|rok = 2013|język = pl}}</ref>. Magnat hiszpański Francisco de Mendoza rozpoczął uprawę imbiru na Jamajce w XVI wieku. Był przedmiotem handlu między Europą a Azją. Używano go jako środek zabezpieczający przed dżumą.
Obecnie głównymi dostawcami tej przyprawy poza południowo-wschodnimi Indiami i Jamajką, są tropikalne regiony Afryki Zachodniej i Chiny.
[[Plik:Zingiber Blütendiagramm.png|left|120px|thumb|[[Narys kwiatowy]]]]
== Charakterystyka ==
; Rozmnażanie
; [[Łodyga]]: Krótka, naziemna. [[Kłącze]], silnie rozwinięte.▼
<blockquote>Rozmnaża się wyłącznie wegetatywnie</blockquote>
; [[Liść|Liście]]: [[Rośliny|Roślina]] ulistniona dwurzędowo. [[Liść|Liście]] o pochwiastej [[nasada|nasadzie]] i języczku.▼
; [[Łodyga]]
; [[Kwiat]]y: Zwykle duże i efektowne, grzbieciste, o zrosłodziałkowym [[kielich (botanika)|kielichu]] i barwnej, zrosłopłatkowej [[korona kwiatu|koronie]].▼
▲; [[Liść|Liście]]: [[Rośliny|Roślina]] ulistniona
▲; [[Kwiat]]y: Zwykle duże i efektowne, grzbieciste, o zrosłodziałkowym [[kielich (botanika)|kielichu]] i barwnej, zrosłopłatkowej [[korona kwiatu|koronie]]. Zbierane są kwiaty, przypominające kwiaty orchidei, początkowo zielone, potem nabierające barwy purpurowej z warżką fioletową, żółto nakrapianą
; [[Owoc]]e: Torebka lub [[Jagoda (botanika)|jagoda]].
; [[Korzeń]]: Podziemny. Szaro zabarwiony o szorstkiej powierzchni i wyraźnie widocznych, poprzecznych bruzdach
; [[Biotop]]:
== Systematyka ==
Linia 39 ⟶ 47:
* ''Zingiber spectabilis''
* ''Zingiber petiolatum''
== Uprawa ==
Rośnie tylko w gorącym klimacie o dużej ilości opadów. Zbiór przeprowadza się po upływie od 6 do 12 miesięcy od odsadzenia plantacji w lekkiej, ale wystarczająco wilgotnej glebie. O dojrzałości zbiorczej kłączy świadczy zakończenie kwitnienia roślin i zasychanie części nadziemnych. Należy postępować bardzo uważnie, gdyż kłącze jest kruche i łamliwe. Imbir uprawia się na tym samym polu zwykle od 2 do 4 lat. Rozstawa sadzenia wynosi od 40X40 cm do 100X100 cm. Najwyższej jakości gatunek pochodzi z Jamajki. Charakteryzuje się on intensywnym zapachem i bardzo słodkim smakiem.<ref>{{Cytuj|autor = |tytuł = 3. Rośliny przyprawowe i przyprawy w kuchni V.Romvary|data = }}</ref>
== Zastosowanie ==
* '''[[Rośliny uprawne|Roślina uprawna]]''': najwyższej jakości gatunek pochodzi z [[Jamajka|Jamajki]]. Imbir uprawiany jest też w [[Indie|Indiach]], [[Chińska Republika Ludowa|Chinach]], [[Malezja|Malezji]].
* '''[[rośliny przyprawowe|Roślina przyprawowa]]''':świeży,
* '''[[Sztuka kulinarna]]''': Imbir można spożywać na surowo
* '''[[rośliny ozdobne|Roślina ozdobna]]''': niektóre gatunki są używane jako rośliny ozdobne.
* '''[[rośliny lecznicze|Roślina lecznicza]]''': w lecznictwie używa się [[imbir cytwarowy|imbiru cytwarowego]] i [[imbir żółty|żółtego]]. Imbir posiada dużą ilość substancji przeciwzapalnych, dlatego zalecany jest w przypadku przeziębienia lub grypy. Pobudza również krążenie krwi, ale również poprawia ukrwienie mózgu. Wykorzystuje się go również w leczeniu reumatyzmy. Olejek zawarty w kłączu pobudza także wydzielanie śliny. Imbir obniża również poziom cholesterolu i pomaga w chorobie lokomocyjnej.
[[Plik:Imbir.png|thumb|Korzeń imbiru]]
Badacze z Miami (USA) przeprowadzili doświadczenie o przeciwzapalnym działaniu olejku imbiru. Przez 6 tygodni podawali stężony wyciąg z imbiru pacjentom cierpiącym na reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego. Z 247 pacjentów, którzy byli poddawani terapii aż 63% odczuło ulgę w dolegliwościach. Między innymi zmniejszył się ból podczas chodzenia jak i w pozycji stojącej.<ref>{{Cytuj|autor = |tytuł = 1. Lecznicze dary natury - Reader's Digest|data = }}</ref>
== Składniki lecznicze ==
Aromat imbiru pochodzi z zawartego w kłączu olejku eterycznego (ok 3 %). Olejek zawiera głównie związki seskwiterpenowe (zingiberen ok 70% i zingiberol), nadające roślinie zapach, oraz między innymi cyneol, borneol, cytral. Kłącze zawiera także żywicę obfitującą w fenole, skrobię, aminokwasy, kwasy tłuszczowe takie jak: kwas oleinowy oraz enzym zingibaine. Związkiem nadającym ostro palący smak jest gingerol, składnik nielotny z parą wodną.<ref>{{Cytuj|autor = |tytuł = 2. Rośliny lecznice i bogate w witaminy P.Czikow, J.Łaptiew|data = }}</ref>
== Przeciwwskazania ==
Powinny go unikać osoby z wrzodami żołądka i nadwrażliwością jelit.
== Przedawkowanie ==
W przypadku przedawkowania imbiru (herbaty, nalewki, tabletek, surowego imbiru) można odczuć skurcze żołądka oraz zahamowanie jego pracy, zawroty głowy, senność, nudności oraz nieregularny rytm bicia serca. Z tego powodu nie należy łączyć różnych preparatów zawierających imbir<ref name=B>http://www.drugs.com/mtm/ginger.html, data dostępu: 2011-06-17</ref>.
== Top producenci imbiru w 2012 roku<ref>{{Cytuj|autor = |tytuł = 4. "Production/Crops for Ginger, World". Food and Agriculture Organization of the United Nations, Statistics Division. 2013. Retrieved 24 December 2015.|data = }}</ref> ==
{| class="wikitable"
!Państwo
!Produkcja (w tonach)
!Udział procentowy (%)
|-
|Indie
|703,000
|33
|-
|Chiny
|425,000
|20
|-
|Nepal
|255,208
|12
|-
|Nigeria
|156,000
|7
|-
|Tajlandia
|150,000
|7
|-
|Indonezja
|113,851
|5
|-
|Świat
|2,095,056
|100
|}
{{Przypisy}}
<references />
[[Kategoria:Imbirowate]]
| |||