Grzech pierworodny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Link tożsamy z tekstem linka |
uzup. meryt. sekcja reinterpretacja |
||
Linia 29:
[[Teofil z Antiochii]], którego styl jest prostszy i dzięki temu jaśniej ukazuje doktrynę chrześcijańską na temat upadku człowieka, w dziele ''Do Autolika'' wskazuje na fakt stworzenia mężczyzny i kobiety razem, by było jasne, że zostali uczynieni przez tego samego, jedynego Boga<ref>''Do Autolika'', II,28; por. przekład polski: {{cytuj książkę | tytuł = Pierwsi apologeci greccy. Kwadratus, Arystydes z Aten, Aryston z Pelli, Justyn Męczennik, Tacjan Syryjczyk, Micjades, Apolinary z Hierapolis, Teofil z Antiochii, Hermiasz | inni= ks. Leszek Misiarczyk (przekład, wstęp i przypisy), ks. Józef Naumowicz (oprac)| rozdział = ''Do Autolika''| wydawca = Wydawnictwo „M”| miejsce = Kraków| seria = Biblioteka Ojców Kościoła 24| rok = 2004| strony = | isbn =}}</ref>. Była to aluzja anty[[Gnoza|gnostycka]]. Zostali oni uczynieni ''potencjalnie śmiertelnymi'', tzn. nie mieli umrzeć, ale też nie byli nieśmiertelni. Adam był w stanie duchowego dziecięctwa, zdolny do zdobywania wiedzy stopniowo, według woli Opatrzności<ref>''Do Autolika'', II,25.</ref>. Upadek i jego konsekwencje, opisane przez Księgę Rodzaju, Teofil rozumiał dosłownie. To, że opowiadanie biblijne jest prawdziwe, możemy stwierdzić poprzez nasze własne doświadczenie: bóle rodzenia, zawstydzenie węża, który wije się po ziemi<ref>''Do Autolika'', II,23.</ref>. Bóg wygnał człowieka z raju na jakiś czas, by mógł odpokutować swoją winę<ref>''Do Autolika'', II,26; {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 27–34}}</ref>.
Wczesnym Ojcem Kościoła, u którego można znaleźć elementy nauczania o grzechu pierworodnym jest [[Ireneusz z Lyonu]] (140-202), który pisał o nim w dziełach ''Adversus haereses'' V,23,1-2 i ''Wykład nauki apostolskiej'' 16<ref>Polski przekład: Wincenty Myszor (wstęp, przekład i opracowanie), Wydawnictwo WAM ŹMT 7, Kraków 1997, s. 115.</ref>. Ireneusz komentował zarówno 3 rozdział Księgi Rodzaju jak i List do Rzymian 5,12. Wyjaśniał motywację [[szatan]]a-kusiciela jako zazdrość wobec darów Bożych udzielonych ludziom, pokazywał też znaczenie i bolesne skutki nieposłuszeństwa pierwszych rodziców. Mówił także o miłosierdziu Bożym i pragnieniu Boga, aby ludzie na nowo znaleźli się w raju – biskup Lyonu w duchu [[millenaryzm]]u uznawał nastanie tysiącletniego raju – a następnie w chwale zmartwychwstania.{{odn|Pietras|1999|s= 25}}
O grzechu pierworodnym pisał także [[Tertulian]].
Następnymi pisarzami, u których można znaleźć elementy nauczania o grzechu pierworodnym są [[Ireneusz z Lyonu]] i [[Tertulian]]. Ogromną rolę w historii kształtowania dogmatu odegrała [[Szkoła aleksandryjska (teologia)|Szkoła Aleksandryjska]], poczynając od [[Filon z Aleksandrii|Filona]], poprzez [[Klemens Aleksandryjski|Klemensa Aleksandryjskiego]], aż do [[Orygenes]]a. Innymi autorami byli [[Metody z Olimpu]] i [[Dydym Aleksandryjski|Didym Ślepiec]] oraz [[Atanazy Wielki|Atanazy]]. Tematyka grzechu pierworodnego występuje także u Ojców [[Kapadocja|kapadockich]], takich jak: [[Bazyli Wielki]], [[Grzegorz z Nazjanzu]], a po nich u [[Epifaniusz z Salaminy|Epifaniusza z Salaminy]] i [[Jan Chryzostom|Jana Chryzostoma]]. Jej zwieńczeniem jest jednak nauczanie [[Ambroży z Mediolanu|Ambrożego z Mediolanu]] i [[Augustyn z Hippony|Augustyna z Hippony]]. Nauczanie tego ostatniego nadało zasadniczy zrąb późniejszej doktrynie grzechu pierworodnego Kościoła<ref>Por. {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 25–121}}</ref>. Jest ono uważane niekiedy za przełom w formułowaniu tego dogmatu przez [[Magisterium Kościoła]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Scola | imię = A. | nazwisko2 = Marengo | imię2 = A. | nazwisko3= Prades López| imię3 = J.| tytuł = Osoba ludzka. Antropologia teologiczna| inni = Lucjan Balter SAC (Przekład i opracowanie) | miejsce = Poznań | rok = 2005 | strony = 250 i 252}}</ref>.▼
▲
== Magisterium Kościoła katolickiego ==
Linia 83 ⟶ 86:
[[Świadkowie Jehowy]] uważają grzech pierworodny – zjedzenie przez Adama i Ewę owocu z drzewa poznania dobra i zła – za akt nieposłuszeństwa, próbę uzyskania niezależności i bezpowrotne zerwania ich więzi z [[Doktryna Świadków Jehowy#Bóg|Jehową Bogiem]]. Grzech ten wycisnął piętno na potomkach pierwszej pary ludzkiej, na wszystkich ludzi sprowadził śmierć ([[List do Rzymian|Rz]] 5:12)<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.jw.org/pl/publikacje/ksi%C4%85%C5%BCki/prawdziwe-szcz%C4%99%C5%9Bcie/czym-jest-grzech/| tytuł = Czym jest grzech? | praca = Jak możesz zapewnić sobie prawdziwe szczęście?| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | opublikowany = jw.org| rok = 2013 | strony = 16}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url=http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1101989269| tytuł = Grzech | praca = Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | opublikowany = Biblioteka Internetowa Strażnicy | rok = 2001 | strony = 111-115 | isbn = 83-86930-47-0}}</ref>. Jehowa Bóg postanowił utorować drogę do uwolnienia ze śmiercionośnej władzy grzechu. Dzięki [[Doktryna Świadków Jehowy#Śmierć i zmartwychwstanie|ofierze złożonej przez Jezusa Chrystusa]], Bóg usunie grzech i wszelkie jego skutki oraz przywróci ogólnoziemski raj i w ten sposób spełni swoje pierwotne zamierzenie – [[Doktryna Świadków Jehowy#Ziemia|życie wieczne w raju na ziemi]]<ref>{{cytuj stronę | url=http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200004132| tytuł = Grzech | praca = Wnikliwe poznawanie Pism, tom 1 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | opublikowany = Biblioteka Internetowa Strażnicy | rok = 2006 | strony = 759-768 | isbn = 83-86930-84-5}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/102006209| tytuł = Na czym polegał grzech pierworodny? | praca = Przebudźcie się! | opublikowany = Biblioteka Internetowa Strażnicy | data =czerwiec 2006 | strony = 28, 29}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url=http://www.jw.org/pl/publikacje/ksi%C4%85%C5%BCki/czego-uczy-biblia/jakie-zamierzenie-co-do-ziemi-ma-b%C3%B3g/| tytuł = Jakie zamierzenie co do ziemi ma Bóg? | praca = Czego naprawdę uczy Biblia? | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | opublikowany = jw.org | rok = 2005 | strony = 25-36 | isbn = 83-86930-79-9}}</ref>.
== Współczesne próby re-interpretacji grzechu pierworodnego ==
Od ok. połowy XX wieku w literaturze [[teologia|teologicznej]] toczyła się ożywiona debata na temat tradycyjnej doktryny grzechu pierworodnego. Jednym z głównych zagadnień, jakie dyskutowano było pogodzenie grzechu pierworodnego z koncepcją [[Antropogeneza|ewolucjonistyczną powstania człowieka]]{{odn|J. Arraj, Can Christians Still Believe?| 2004}}<ref>{{Cytuj pismo | url = http://americamagazine.org/issue/350/article/evolution-evil-and-original-sin | tytuł = Evolution, Evil and Original Sin | wydanie = 2001 | wolumin = November | oznaczeni= 12 | autor = Daryl D. Domming}}</ref>. Holenderski jezuita [[Piet Schoonenberg]] próbował odczytać grzech pierworodny trwający w ludzkości i w poszczególnych ludziach (''peccatum originale originatum'') jako oddalenie od Boga i brak ufności do Niego, będące skutkiem ''sytuacji'' grzechu świata, o którym pisał św. [[Jan Ewangelista]] (por. J 1,29). Uznawał, że pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju trzeba odczytać alegorycznie, podobnie sam upadek Adama i Ewy (''peccatum originale originans''). Uznawał, że trzeba na nowo odczytać [[Pelagianizm|doktrynę Pelagiusza]], tak by nadać jej znamiona ortodoksji{{odn|P. Schoonenberg, Man and Sin|1965}}{{odn|P. Schoonenberg, Sin and Guilt|1975| s= 1580-1581}}{{odn|Wiley, Original Sin in a Contemporary Context| 2002}}.
== Zobacz też ==
Linia 95 ⟶ 101:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | tytuł = Can Christians still believe? The Beginning of the Universe, Evolution and Human Origins, Original Sin, and The Jesus of History and the Jesus of Faith | autor = Arraj, James | wydawca = Inner Growth Books | rok = 2004 | isbn = 0914073-12-5| odn = {{odn/id|J. Arraj, Can Christians Still Believe?| 2004}}}}
* V. Grossi, B. Sesboüé, ''Grzech pierworodny i grzech początków: od św. Augustyna do końca Średniowiecza'' – jest to rozdział trzeci książki: {{cytuj książkę |nazwisko = Grossi | imię = V. | nazwisko2 = Ladaria| imię2 = L.F. | nazwisko3 = Lécrivain| imię3 = Ph. | nazwisko4 = Seboüé| imię4 = B. | tytuł = Człowiek i jego zbawienie | inni = Piotr Rak (przekład), ks. Tadeusz Dzidek (redakcja naukowa)| wydawca = Wydawnictwo „M”| miejsce = Kraków | rok = 2001| strony = 131–191| isbn =}}
*
* {{Cytuj książkę | rozdział = Pierwszy grzech ludzi według św. Ireneusza (AdvHaer V,23,1-2) | tytuł = Grzech Pierworodny | inni = H. Pietras SJ (red.) | autor r = Henryk Pietras SJ | autor r link = Henryk Pietras | miejsce = Kraków | rok = 1999 | wydawca = WAM | strony = 25-39 | seria = Źródła Myśli Teologicznej (ŹMT) 12 | isbn = 83-7097-569-0 | odn = {{odn/id|Pietras|1999}}}}
* {{cytuj książkę | nazwisko = Rondet | imię = Henri | tytuł = Original Sin. The Patristic and Theological Background| miejsce = Shannon Irlandia | rok = 1972 | strony = 283 | isbn=0-7165-0516-9}} Tytuł oryg.: ''Le péché originel dans la tradition patristique et theologique'', Paryż 1967.
* {{cytuj książkę |
* {{cytuj książkę | autor r = Schoonenberg, Piet | autor r link = Piet Schoonenberg|tytuł = Encyclopedia of Theology: The Concise Sacramentum Mundi" | rozdział = Sin and guilt | wydawca = Seabury Press | miejsce = Nowy Jork| rok = 1975| strony = 1579-1586| odn = {{odn/id|P. Schoonenberg, Sin and Guilt|1975}}}}
* {{cytuj książkę | nazwisko = Williams | imię = Norman Powell| tytuł = The Ideas of the Fall and of Original Sin. A Historical and Critical Study | miejsce = London | rok = 1927 | strony = 571}}
* {{cytuj książkę | autor r = Wiley T.| rozdział = Original Sin in a Contemporary Context |nazwisko = Wiley | imię = Tatha | tytuł = Original Sin: Origins, Developments, Contemporary Meanings| wydawca = Paulist Press | miejsce = Nowy Jork/Mahwah, NJ | rok = 2002 | odn = {{odn/id|Wiley, Original Sin in a Contemporary Context| 2002}}}}
[[Kategoria:Soteriologia chrześcijańska]]
| |||