|
[[Plik:Ernst-Mach-1900.jpg|thumb|right|Ernst Mach., zdjęcie z 1900 r.]]
{{Wikicytaty|dopełniacz=z Ernsta Macha}}
'''Ernst Mach''' (ur. [[18 lutego]] [[1838]] w Tuřanach koło [[Brno|Brna]], dziś Brno-Chrlice, zm. [[19 lutego]] [[1916]] w [[Haar (Bawaria)|Haar]] koło [[Monachium]]) -– [[fizyka|fizyk]] i [[filozofia|filozof]] austriacki.
Studia wyższe ukończył w [[Wiedeń|Wiedniu]]. W latach 1864-671867 wykładał fizykę na uniwersytecie w [[Graz]]u, następnie był wykładowcą w [[Praga|Pradze]]. W latach 1895-1901 prowadził katedrę filozofii na uniwersytecie w Wiedniu.
Został pochowany na [[Cmentarz Północny w Monachium|Cmentarzu Północnym w Monachium]].
== Fizyka ==
W swych pracach zajmował się zjawiskami z zakresu mechaniki ([[zasada Macha]]), aerodynamiki, [[optyka|optyki]] i [[termodynamika|termodynamiki]]. Od jego nazwiska nazwano [[liczba Macha|liczbę Macha]] (skrót ''Ma'') i [[złudzenie optyczne]] -– [[pasmo Macha]].
== Filozofia nauki ==
Mach jako filozof jest zaliczany do [[empiriokrytycyzm]]u, zwanego też "drugim„drugim [[pozytywizm (filozofia)|pozytywizmem]]"”. Domagał się usunięcia z nauki pojęć "„[[Metafizyka klasyczna|metafizycznych]]"”, takich jak "atom"„atom”, "siła"„siła” i "przyczyna"„przyczyna”, a także pojęć religijnych. Jego zdaniem prawa nauki są jedynie ekonomicznym opisem faktów. Podstawową regułą nauki powinna być "zasada„zasada ekonomii myślenia"myślenia”: najbardziej skrótowy opis zjawisk pozwala zaoszczędzić wysiłek wkładany w przedstawianiu faktów. Opis winien ograniczać się do odpowiadających [[wrażenie|wrażeniom]] "elementów"„elementów” i ich trwalszych zespołów -– "ciał"„ciał”. Ten punkt widzenia kwestionował tradycyjne wymaganie stawiane nauce, aby dostarczała absolutnej wiedzy, i wpłynął istotnie na rozwój [[Pozytywizm logiczny|logicznego pozytywizmu]].
== Krytyka ==
== Zobacz też ==
* [[Peter Salcher]] -– fotograf współpracujący z uczonym, który m.in. wykonał pierwszą na świecie fotografię pocisku w locie.
* John T. Blackmore, "Ernst Mach - His Life, Work, an Influence", Berkeley and Los Angeles, 1972.
* John Blackmore (ed.), ."Ernst Mach - A Deeper Look", Dordrecht, 1992.
* J. Blackmore, R. Itagaki and S. Tanaka (eds.): "Ernst Mach's Vienna - 1895-1930", Dordrecht, 2001.
* John T. Blackmore, Ryoichi Itagaki and Setsuko Tanaka (eds.):" Ernst Mach's Science",Tokai University Press, Kanagawa, 2006.
* Erik C. Banks, "Ernst Mach's World Elements", Kluwer (now Springer), Dordrecht, 2003.
* John Blackmore und Klaus Hentschel (Hrsg.)" Ernst Mach als Aussenseiter", [Korrespondenz], Braumüller, 1985.
* Rudolf Haller & Friedrich Stadler (Hrsg.), "Ernst Mach - Werk und Wirkung", Hoelder-Pichler-Tempsky, Wien, 1988.)
* D. Hoffmann und H. Laitko (Hrsg.), Ernst Mach -Studien und Dokumente..., Berlin, 1991.
* V. Prosser and J. Folta (eds.), "Ernst Mach and the development of Physics - Conference Papers", Prague, 1991.
* Joachim Thiele (Hrsg.), "Wissenschaftliche Kommunikation - Die Korrespondenz Ernst Machs", Kastellaun, 1978.
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* Malinowski Tadeusz: ''Lotnicy świata'', Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1985 ISBN 83-206-0495-8.
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.deutsches-museum.de/bib/archiv/mach/index.htm#bio Online-Suche Fotobestand im Nachlass Mach] -– biografia uczonego {{lang|de}}
* [http://pluslucis.univie.ac.at/PlusLucis/031/s22.pdf W. Gerhard Pohl: "Peter„Peter Salcher und Ernst Mach Schlierenfotografie von Überschall-Projektilen"Projektilen”] -– praca opisująca współpracę Ernesta Macha i Petera Salchera {{lang|de}}
* [http://sady.umcs.lublin.pl/mach.charakterekon.htm ''Charakter ekonomiczny badań przyrodniczych''] (1882), Ernst Mach
{{Kontrola autorytatywna}}
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Mach, Ernst}}
[[Kategoria:Austriaccy filozofowie]]
[[Kategoria:Austriaccy fizycy]]
| 