Wikipedia

Pieniny: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
188 636 edycji
panorama
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
391 617 edycji
m Usuwanie zakaznych linków zewnętrznych (oraz drobne redakcyjne)
Linia 48:
 
== Geologia i geneza Pienin ==
Geneza Pienin to najtrudniejszy problem w całej geologii Karpat. [[Melchior Numayr]] pisał: ''„Skałki karpackie należą do najosobliwszych i najbardziej fascynujących zjawisk geologicznych całej Ziemi”'', a [[Maurice Lugeon]] w [[1903]] r. uważał, że poznanie geologii Pienin ''"stanowi„stanowi szczyty naszej nauki"nauki”''.
 
Według aktualnych poglądów skały budujące Pieniny powstały na dnie mórz w kilku epokach geologicznych. W górnej [[kreda (okres)|kredzie]] zostały sfałdowane i wydźwignięte. Na początku [[trzeciorzęd]]u nastąpiła druga fala ruchów tektonicznych powodująca kolejne przesunięcia [[płaszczowina|płaszczowin]]. Trzecia fala ruchów górotwórczych w okresie [[paleogen]]u i [[neogen]]u spowodowała powstanie bardzo skomplikowanej struktury tektonicznej pasa skałkowego. Równocześnie zachodząca erozja spowodowała zdarcie zewnętrznego płaszcza skał i wymodelowanie skomplikowanej rzeźby terenu. Szczyty i turnie zbudowane są z odpornych na [[wietrzenie]] skał jurajskich, głównie wapieni rogowcowych, bulastych i krynoidowych. Doliny i przełęcze powstały w miękkich i podatnych na wietrzenie skałach z okresu kredy i paleogenu. Zjawiska [[kras (geologia)|krasowe]] rozwinięte są dość słabo, jaskinie i [[wywierzysko|wywierzyska]] są nieliczne i nieduże. Natomiast rzeki i potoki są często głęboko wcięte w skały i tworzą ok. 15 wąwozów i [[przełom rzeki|przełomów]]. Najbardziej znane pienińskie wąwozy to [[Wąwóz Szopczański]] i [[Wąwóz Homole]]. Wulkanicznego pochodzenia są [[andezyt]]owe wzgórza wzdłuż północnej granicy Pienin: [[Wdżar]] nad [[przełęcz Snozka|przełęczą Snozka]], [[Bryjarka]] nad Szczawnicą, [[Jarmuta]] nad [[Szlachtowa|Szlachtową]].
Linia 88:
 
== Turystyka ==
Pieniny, zwłaszcza ich środkowa część, są jednym z najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w Polsce. Pod względem liczby turystów zajmują w Polsce drugie po [[Tatry|Tatrach]] miejsce. [[Władysław Ludwik Anczyc|Władysław Anczyc]] w [[1864]] stwierdził: ''"Kto„Kto nie był w Tatrach i Pieninach, ten nie był nigdzie i nic nie widział"widział”''. O dużej popularności turystycznej Pienin decydują walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze tych gór, dobra [[Dostępność transportowa|dostępność komunikacyjna]] oraz dobrze zorganizowana [[baza noclegowa]] i [[infrastruktura turystyczna]]. Dodatkowo na ich atrakcyjność wpływa występowanie kwaśnych, nasyconych [[dwutlenek węgla|dwutlenkiem węgla]] [[woda mineralna|wód mineralnych]] zwanych [[Szczawa (woda mineralna)|szczawami]].
 
Atrakcją turystyczną na skalę europejską jest spływ tratwami [[Przełom Dunajca|Przełomem Dunajca]]. Równolegle (po słowackiej stronie rzeki) biegnie też szlak pieszo-rowerowy zwany [[Droga Pienińska|Drogą Pienińską]]. Interesujące są również ruiny [[zamek w Czorsztynie|zamku w Czorsztynie]] i gotycko-renesansowy [[zamek w Niedzicy]], a także (na terenach sąsiadujących z Pieninami) drewniane kościółki w [[Grywałd]]zie, [[Dębno (powiat nowotarski)|Dębnie Podhalańskim]], kościoły w [[Krempachy|Krempachach]] i [[Frydman]]ie. Po [[Jezioro Czorsztyńskie|Zbiorniku Czorsztyńskim]] kursują dla turystów statki pasażerskie białej floty tj. statek "Harnaś"„Harnaś”<ref>[http://www.jezioroczorsztynskie.com/oferta.html Rejsy statkiem po Jeziorze Czorsztyńskim – oferta]</ref>, wykonujący 50-minutowe rejsy widokowe oraz statki "Halny"„Halny” i "Dunajec"„Dunajec” przewożące turystów pomiędzy zamkami w Niedzicy i Czorsztynie.
; [[schronisko turystyczne|Schroniska turystyczne:]]:
* [[schronisko PTTK "Orlica"„Orlica”]]
* [[schronisko pod Durbaszką]]
* [[schronisko PTTK "Trzy„Trzy Korony"Korony”]]
 
; Piesze szlaki turystyczne:
: {{szlak|niebieski}} [[Czorsztyn]] – [[Majerz (Pieniny Czorsztyńskie)|Majerz]] – [[Przełęcz Osice]] – [[Sańba|Przełęcz Sańba]] – [[Macelak]] – [[Przełęcz Trzy Kopce]] – [[Łączana]] – [[Przełęcz Szopka]] – [[Trzy Korony (szczyt)|Trzy Korony]] – [[Ostry Wierch (Pieniny)|Ostry Wierch]] – [[Zamkowa Góra (Pieniny)|Zamkowa Góra]] – [[Bajków Groń]] (początek ''[[Sokola Perć|Sokolej Perci]]'') – [[Czerteż (Pieniny)|Czerteż]] – [[Czertezik]] – [[Sokolica (Pieniny)|Sokolica]] – przeprawa przez [[Dunajec]] (koniec ''Sokolej Perci'') – [[Schronisko PTTK "Orlica"„Orlica”]] – [[Szafranówka]] – [[Łaźne Skały]] – [[Durbaszka]] – przełęcz [[Kapralowa Wysoka]] – [[Przełęcz Rozdziela]]
: {{szlak|żółty}} [[Krościenko nad Dunajcem]] – Bajków Groń – Przełęcz Szopka – [[Wąwóz Szopczański]] – [[Schronisko PTTK "Trzy„Trzy Korony"Korony”]] – [[Sromowce Niżne]]
: {{szlak|zielony}} Czertezik – Krościenko nad Dunajcem – [[Kapliczka św. Kingi]] – [[Przełęcz Sosnów]]
: {{szlak|czerwony}} [[Sromowce Wyżne]] – Przełęcz Trzy Kopce
: {{szlak|zielony}} Schronisko PTTK "Trzy„Trzy Korony"Korony” – [[Wyżni Łazek]] – [[Koszarzyska (Pieniny)|Polana Kosarzyska]] (dojście do szlaku niebieskiego)
: {{szlak|czerwony}} Schronisko PTTK "Orlica"„Orlica” – [[Droga Pienińska]] – [[Czerwony Klasztor]] ([[Słowacja|SVK]])
: {{szlak|żółty}} [[Szczawnica]] – [[Palenica (Pieniny)|Palenica]] – Szafranówka
: {{szlak|żółty}} [[Szlachtowa]] – [[Huściawa]] – dawne turystyczne przejście graniczne Szlachtowa-[[Wielki Lipnik|Veľký Lipník]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pieniny”