Jack Tramiel: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko = Jack Tramiel

|imię i nazwisko org = Jacek Trzmiel

|grafika = Jack Tramiel cropped.jpg

|opis grafiki = Jack Tramiel w 2007

|podpis =

|data urodzenia = 13 grudnia 1928

|miejsce urodzenia = [[Łódź]]

|data śmierci = 8 kwietnia 2012

|miejsce śmierci = [[Monte Sereno]]

|zawód = [[przedsiębiorca]]

|odznaczenia =

|commons = Category:Jack Tramiel

|wikicytaty = Jack Tramiel

|www =

'''Jack Tramiel''', właściwie '''Jacek Trzmiel'''<ref name=autonazwa1>[http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/1377341,lodzki-technopark-im-jacka-trzmiela,id,t.html#65649b2ba60ffe33,1,3,2 Łódzki Technopark im. Jacka Trzmiela -– Łódź -– Naszemiasto.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref> (ur. [[13 grudnia]] [[1928]] w [[Łódź|Łodzi]], zm. [[8 kwietnia]] [[2012]]{{r|forbes}}<ref>{{cytuj pismo |nazwisko=VAD |tytuł=Zmarł współtwórca Commodore |czasopismo=Gazeta Wyborcza |wolumin=85 |wydanie=7510 |strony=21 |data=11 kwietnia 2012 |wydawca=Agora SA |miejsce=Warszawa |issn=0860-908X|doi=}}</ref> w [[Monte Sereno]]) – amerykański biznesmen polsko-[[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia, założyciel [[Commodore International]], producenta m.in. komputerów [[Commodore 64]] i [[Amiga]], następnie właściciel [[Atari (amerykańskie przedsiębiorstwo)|Atari Corp.]], współtwórca komputera [[Atari ST]].

Tramiel urodził się w 1928 w [[Łódź|Łodzi]], w rodzinie polskich Żydów. Według różnych źródeł jego właściwe nazwisko mogło brzmieć: Jacek Trzmiel, Idek Tramielski lub według jeszcze innych – Idek Trzmiel{{r|dzlodz}}. Jako 10-letnie dziecko w 1939 roku trafił do [[Ghetto Litzmannstadt|Litzmannstadt Ghetto]] w Łodzi, gdzie spędził 5 lat pracując w fabryce odzieży. W sierpniu 1944 wraz z ojcem został wysłany do niemieckiego obozu koncentracyjnego [[Auschwitz-Birkenau|Auschwitz]]. [[Narodowy socjalizm|Nazistowski]] lekarz, [[Josef Mengele|dr Josef Mengele]] uznał ich za zdolnych do pracy, wywiezieni zostali więc do obozu [[Hannover-Ahlem (KL-Außenlager)|Hannover-Ahlem]] niedaleko [[Hanower]]u. Ojciec Tramiela nie dożył końca wojny – najprawdopodobniej zmarł na [[Dur brzuszny|tyfus]], choć sam Jack Tramiel twierdził, że [[Eksperymenty medyczne i pseudomedyczne w Auschwitz|zginął od zastrzyku z benzyną]] podczas jednego z eksperymentów. Jack Tramiel doczekał wyzwolenia obozu w kwietniu 1945 roku.

W 1947 roku Tramiel wyemigrował do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], gdzie znalazł pracę jako mechanik w sklepie i szybko nauczył się angielskiego. W 1948 wstąpił do armii, gdzie jego zadaniem było naprawianie sprzętu biurowego. Po kilku latach służby zdecydował się odejść z wojska i założyć własną firmę Commodore Portable Typewriter zajmującą się naprawą [[maszyna do pisania|maszyn do pisania]]. Wkrótce nawiązał kontakty z europejskimi firmami (m. in. z firmą z [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]], produkującą maszyny do pisania), co zaowocowało znacznym wzrostem dochodów firmy. W celu ominięcia niekorzystnych w USA zasad importu (zwłaszcza z krajów [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]]), Jack Tramiel zarejestrował w 1955 w [[Toronto]] nowe przedsiębiorstwo, Commodore Business Machines International. Tramiel chciał, by jego firma nosiła wojskową nazwę; nazwy stopni wojskowych „General” i „Admiral” były już zajęte, biznesmen zdecydował się więc na użycie stopnia wojskowego „Commodore” ([[komodor]]).

W latach 60. japońskie firmy zaczęły powoli zalewać amerykański rynek tanimi maszynami do pisania. Z racji gwałtownego spadku dochodów firmy Jack Tramiel postanowił zmienić profil jej działalności. W 1970 roku światło dzienne ujrzały pierwsze [[kalkulator]]y produkcji Commodore, bazujące na chipsetach [[Texas Instruments]]. W połowie lat 70. firma zaprezentowała swój pierwszy komputer – [[Commodore PET|PET]]. Tramiel nie był przekonany co do budowy domowego komputera od podstaw, chciał więc kupić firmę [[Apple Inc.]] [[Steve Wozniak]] był nawet zainteresowany tą propozycją, jednak zażądał zbyt dużej sumy. PET w znacznym stopniu przewyższał ówczesne komputery, ale prawdziwym hitem stał się dopiero [[Commodore VIC-20|VIC-20]]. Tani, produkowany w setkach tysięcy egzemplarzy komputer przeszedł do historii jako jeden z najlepiej sprzedających się produktów Commodore. W 1982 pojawił się [[Commodore 64]] z mikroprocesorem [[MOS Technology 6510|MOS6510]], który okazał się jeszcze większym sukcesem – sprzedany w 22 mln egzemplarzy do dziś uważany jest za najpopularniejszy w dziejach [[komputer domowy]]<ref>[http://jeremyreimer.com/postman/node/329 Total Share: Personal Computer Market Share 1975-2005 | Jeremy Reimer'sReimer’s Blog<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>. W okresie wielkiego sukcesu rynkowego Commodore 64, Tramiel ukuł powiedzenie "Musimy„Musimy budować komputery dla mas (wszystkich ludzi), a nie dla klas (społecznych)"” (ang. "We„We need to build computers for the masses, not the classes."”)<ref>{{cytuj stronę | url = http://uk.ign.com/articles/2009/12/23/gamer-decades-the-1980s?page=2 | tytuł = Gamer Decades: The 1980s | data dostępu = 2012-10-01}}</ref>.

13 stycznia 1984 roku po gwałtownym starciu z największym udziałowcem Commodore, Jack Tramiel postanowił odejść z firmy. Wraz z nim firmę opuściło wielu pracowników, m.in. specjaliści od gier. Po krótkiej przerwie w branży komputerowej założył firmę Tramel Technology, Ltd., której celem było opracowanie oraz produkowanie konkurencyjnego komputera domowego nowej generacji{{r|book}}.

W tym samym roku wykupił od [[Time Warner]] firmę Atari Inc., mającą poważne kłopoty finansowe w związku z [[Zapaść rynku gier wideo w 1983|zapaścią na rynku gier wideo w 1983 roku]]. Po przejęciu firma wypuściła na rynek odnowioną serię modeli 8-bitowych: Atari 800XL, Atari 65XE oraz opracowywany przez inżynierów komputer nowej generacji 16-bitowy model nazwany [[Atari ST]], które początkowo cieszyły się wielką popularnością na rynku. Dzięki zastosowaniu nowych rozwiązań technicznych, m.in. złącza [[MIDI]] i znakomitemu oprogramowaniu użytkowemu takiemu jak [[Calamus (program komputerowy)|Calamus]], [[DEGAS (oprogramowanie)|DEGAS]] i [[Cubase]], komputery Atari serii ST oprócz zastosowań rozrywkowych znalazły również odbiorców wśród specjalistów od [[DTP]] i muzyków. Z możliwości oferowanych przez komputery korzystało wielu artystów, w tym m.in. [[Mike Oldfield]], [[Jean Michel Jarre]], [[Kazik Staszewski]], [[Czesław Niemen]]<ref name="niedziela">{{cytuj pismo | nazwisko =Iwańczak| imię =Witold | autor link = | tytuł =Jack Tramiel czy Idek Tramielski | czasopismo = [[Niedziela (czasopismo)|niedzielaNiedziela]] | wolumin = | wydanie =20 | strony =34 | data = 13 maja 2012| wydawca = Kuria Metropolitalna w Częstochowie | miejsce = | issn =0208-872X | doi =}}</ref>. Wielu muzyków do dzisiaj wspomina swoją przygodę z komputerami Atari, a niektórzy do dzisiaj używają ich w różnych celach. Tramiel uczestniczył we wprowadzeniu na polski rynek, do sklepów [[Pewex]], komputerów marki Atari, oddelegowując w roku 1985 do rozmów z [[Marian Zacharski|Marianem Zacharskim]], ówczesnym dyrektorem PeweksuPewexu, zaufanego człowieka do spraw współpracy z krajami Wschodu. Jego przedstawicielem w Polsce był Lucjan Wencel, pośredniczący przez własną firmę LDW w sprzedaży komputerów Atari w sieci Peweksów.Pewexów<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kosman | imię = Marcin | tytuł = Nie tylko Wiedźmin. Historia polskich gier komputerowych | wydawca = Open Beta | miejsce = Warszawa | data = 2015 | isbn = 978-83-941625-0-4 | strony = 25}}</ref>.

Po odejściu z Commodore Tramiel wypowiedział słowa „biznes to wojna” (ang. „business is war”){{r|atari}}. Pomiędzy Commodore i Atari od początku trwała walka o rynek komputerów i wyścig technologiczny, któryktóra w efekcie, w czasie załamania rynku komputerów w [[lata 90. XX wieku|latach 90.]] oraz rozwoju rynku komputerów klasy PC, doprowadziła obie firmy do zawieszenia działalności, a także [[upadłość|bankructwa]]{{r|book}}{{r|book1}}{{r|book2}}.

W roku 1995 szef Atari – Sam Tramiel przeżył atak serca i Jack wrócił na chwilę do firmy, aby nadzorować jej działalność. W 1996 roku Tramiel sprzedał firmę w drodze odwróconej fuzji (przejęcia) producentowi dysków twardych – [[JT Storage|Jugi Tandon Storage]] (JTS). Powstałe z połączenia obu firm przedsiębiorstwo przyjęło nazwę [[JTS Corporation]]. Początkowo JTS planowało kontynuować działalność w obu branżach, jednak w kilka miesięcy później, 30 lipca 1996 roku, większość pracowników z Atari została zwolniona, a cały majątek sprzedany.

Z żoną Heleną miał trzech synów: Sama, Leonarda i Gary'egoGary’ego, którzy pracowali z nim w firmie<ref name="niedziela" />.

<ref name=forbes>{{cytuj stronę |url=http://www.forbes.com/sites/davidthier/2012/04/09/computer-legend-and-gaming-pioneer-jack-tramiel-dies-at-age-83 |tytuł=Computer Legend and Gaming Pioneer Jack Tramiel Dies at Age 83 |opublikowany=[[Forbes]] |data dostępu=2012-04-18}}</ref>

<ref name=dzlodz>{{Cytuj stronę |url=http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/550043,zmarl-tworca-commodore-i-atari-pochodzil-z-lodzi,id,t.html |tytuł=Zmarł twórca Commodore i Atari. Pochodził z Łodzi, Dziennik Łódzki z dnia 10.04.2012 |data dostępu=2012-04-19}}</ref>

<ref name=atari>[http://www.atarimagazines.com/v3n10/JackTramiel.html ''Jack Tramiel declares war!''], ''Antic'' vol. 3, nr. 10, luty 1985, s. 72.</ref>

<ref name=book>Michael Tomczyk: ''The Home Computer Wars: An Insider'sInsider’s Account of Commodore and Jack Tramiel''; Compute! Publications, 1984;, ISBN 978-0-942386-75-2.</ref>

<ref name=book1>Brian Bagnall: ''On the Edge: The Spectacular Rise and Fall of Commodore''; Variant Press, 2005;, ISBN 0-9738649-0-7.</ref>

<ref name=book2>Boris Kretzinger: ''Commodore – Aufstieg und Fall eines Computerriesen'', Skriptorium-Verlag, 2005;, ISBN 3-938199-04-0.</ref>

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Tramiel, Jack}}