Palenie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne techniczne
drobne techniczne
Linia 20:
Poza paleniem, tytoń był również używany w medycynie. Był stosowany, jako środek przeciwbólowy na takie przypadłości, jak bóle ucha czy zębów, a okazjonalnie był stosowany jako kompres. Indianie zamieszkujący pustynie mówili, że palenie to lekarstwo na przeziębienie, tym skuteczniejsze, gdy tytoń był zmieszany z liśćmi małej [[szałwia|Pustynnej Szałwii]] (łac. Salvia Dorrii), bądź korzeniem z drzewa balsamicznego. Owe mieszanki były uważane za szczególnie dobre w leczeniu [[astma oskrzelowa|astmy]] i [[gruźlica człowieka|gruźlicy]]<ref>Balls, Edward K. (1962-10-01), Early Uses of California Plants, University of California Press, pp. 81–85, ISBN 978-0-520-00072-8, http://books.google.com/books?id=F2RzddT6xAsC&printsec=frontcover&dq=Early+Uses+of+California+Plants, retrieved 2009-03-22</ref>.
 
W Europie przed odkryciem Ameryki istniał zwyczaj wdychania palonych ziół leczniczych i owoców (co miało chronić przed chorobami). Jak podaje [[Krzysztof Kolumb]] na [[Wyspy Bahama|wyspach Bahama]] w [[1492]] roku spotkał on tam palących tubylców. Palenie było dla nich rytuałem ([[Fajka pokoju|fajką pokoju]]). Tytoń sprowadzili do Europy po raz pierwszy Hiszpanie dopiero w XVI wieku. Francuz [[Jean Nicot]], który pełnił funkcję ambasadora w Portugalii sądził, że tytoń ma właściwości lecznicze i przywiózł go do Francji. Od nazwiska Jeana Nicota pochodzi też nazwa rośliny ''[[nikocjana]]'' i samej ''[[nikotyna|nikotyny]]''. Do Niemiec natomiast tytoń dotarł w [[1566]] roku przywieziony przez medyka augsburskiego Adolf'a Occo<ref>{{cytuj książkę | imię = Jurgen | nazwisko = Graupmann | autor link = | tytuł = Leksykon tematów tabu | wydawca = Klub dla Ciebie | miejsce = Warszawa | rok = 2007 | strony = 113-114 | cytat =}}</ref>.
 
== Wpływ palenia na zdrowie ==
Linia 38:
 
== Zakazy palenia ==
Już w [[1603]] roku Jakub I (król Anglii) nakazał publikację broszury, która krytycznie odnosiła się do palenia tytoniu. Również w Rosji car [[Michał I Romanow|Michał Fiodorowicz Romanow]] wydał w [[1634]] roku rozporządzenie zakazujące palenia tytoniu. Palących schwytanych tam wówczas na gorącym uczynku karano [[chłosta|chłostą]] w gołe pięty, osobom powtórnie przyłapanym na paleniu obcinano nos. Przyłapany na paleniu po raz trzeci skazywany był na karę śmierci. Zakaz ten został zniesiony dopiero w [[1697]] przez cara [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]]. W [[1642]] roku bullę zabraniającą palenia tytoniu w kościołach Sewilli wydał papież Urban VIII. W 1650 roku palenia w bazylice św. Piotra zabronił Innocenty X. W [[1757]] podobny zakaz obowiązywał podczas procesji w Boże Ciało w Kolonii. W Berlinie obowiązywał zakaz palenia na wszystkich ulicach publicznych do czasu [[Rewolucja marcowa|rewolucji marcowej]] (1848).
 
Bezwzględnie obchodzono się z amatorami tytoniu też w Turcji. Jeden z osmańskich sułtanów kazał karać za wąchanie tytoniu rozcinaniem wargi. Natomiast osobom schwytanym na paleniu tytoniu wpychano przez nos fajkę a potem je wieszano. Ustawa parlamentu tureckiego z 1997 roku zabrania pod groźbą kary grzywny palenia zarówno papierosów, cygar jak i fajek we wszelkich obiektach użyteczności publicznej (w tym w przedszkolach, szkołach, uczelniach, biurach, bankach, obiektach sportowych, szpitalach, dworcach, w środkach komunikacji publicznej i na lotniskach).
Linia 46:
W [[Bhutan]]ie obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych oraz sprzedaży papierosów na terenie całego kraju.
 
Również niektóre społeczności religijne (np. [[Świadkowie Jehowy]]<ref>''[[Publikacje Świadków Jehowy#Książki|Trwajcie w miłości Bożej]]'' [http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1102008067#h=24:0-31:251 ss. 86-96]</ref><ref>''[[Publikacje Świadków Jehowy#Książki|Prowadzenie rozmów na podstawie Pism]]'' [http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1101989223#h=18:0-31:426 ss. 185-191]</ref> czy [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego]]) są zobowiązane do wystrzegania się palenia i zażywania tytoniu.
 
=== Zakazy palenia w III Rzeszy ===
{{osobny artykuł|Ruch antynikotynowy w III Rzeszy}}
W późnych latach 1930. naziści stopniowo wprowadzali prawo antynikotynowe. W [[1938]] [[Luftwaffe]] i [[Reichspost]] wprowadziły zakaz palenia. Podobne zakazy wprowadzono również w zakładach opieki zdrowotnej, urzędach publicznych i domach wypoczynkowych<ref name=BMJATCNLKAPHG>{{Cytuj pismo
| autor = [[Robert N. Proctor]], Pennsylvania State University
| tytuł = The anti-tobacco campaign of the Nazis: a little known aspect of public health in Germany, 1933-45
Linia 64:
| język = en}}</ref>. Położnym zabroniono palenia na służbie. W 1939 NSDAP uznała za nielegalne palenie we wszystkich swoich siedzibach, a [[Heinrich Himmler]], ówczesny szef [[Schutzstaffel|SS]], ograniczył służbom policyjnym i SS możliwość palenia na służbie<ref name="NWC"/>. Palenie było również zabronione w szkołach<ref name="INJPR">{{cytuj książkę | nazwisko = Coombs | imię = W. Timothy | nazwisko2 = Holladay | imię2 = Sherry J. | rok = 2006 | tytuł = It's Not Just PR: Public Relations in Society | wydawca = [[Blackwell Publishing]] | isbn = 140514405X| język = en}}</ref>.
 
W [[1941]] roku w 60 niemieckich miastach zabroniono palenia w tramwajach<ref name="NWC">{{cytuj książkę | nazwisko = Proctor | imię = Robert | rok = 1999 | tytuł = The Nazi War on Cancer | wydawca = [[Princeton University Press]] | isbn = 0691070512| język = en}}</ref>. Zakaz palenia obowiązywał również w [[schron]]ach, choć w niektórych wprowadzono osobne pomieszczenia na palarnie<ref name=BMJATCNLKAPHG/>. Kolejny krok w kampanii antynikotynowej nadszedł w lipcu 1943, gdy zabroniono publicznego palenia osobom w wieku poniżej 18. lat<ref name="NWC"/><ref name="BMJGDS">{{Cytuj pismo| autor = George Davey Smith| tytuł = Lifestyle, health, and health promotion in Nazi Germany| url = http://www.bmj.com/cgi/content/full/329/7480/1424| czasopismo = British Medical Journal| wolumin = 7480| wydanie = 329| strony = 1424–5| rok = 2004| miesiąc = grudzień| doi = 10.1136/bmj.329.7480.1424| pmid = 15604167| data dostępu = 2008-07-01| język = en}}</ref><ref name=SHNG>{{Cytuj pismo
| imię = George Davey | nazwisko =Smith | imię2 = Sabine A | nazwisko2 =Strobele | imię3 = Matthias | nazwisko3 = Egger | tytuł = Smoking and health promotion in Nazi Germany| url = http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=1059950&blobtype=pdf| czasopismo = Journal of Epidemiology and Community Health| wolumin = 3
| wydanie = 48| strony = 220–3| rok = 1994| miesiąc = June| doi = 10.1136/jech.48.3.220| pmid = 8051518| data dostępu = 2008-07-21| język = en}}</ref>. W następnym roku zabroniono palenia w autobusach i kolei miejskiej<ref name="HRCPL">{{cytuj książkę | nazwisko = Clark | imię = George Norman | nazwisko2 = Briggs | imię2 = Asa | nazwisko3 = Cooke | imię3 = A. M. | rok = 2005 | tytuł = A History of the Royal College of Physicians of London | wydawca = Oxford University Press | isbn = 019925334X| język = en}}</ref>. Dokonano tego z osobistej inicjatywy Adolfa Hitlera, który obawiał się, że konduktorki mogłyby być ofiarami biernego palenia<ref name=BMJATCNLKAPHG/>.
 
=== Zakazy palenia w XXI wieku ===
Konsekwencją potwierdzenia ryzyka dla zdrowia ze strony biernego palenia było wprowadzenie ogólnego zakazu palenia w miejscach serwujących jedzenie i picie (restauracjach, kawiarniach, klubach nocnych) w [[Norwegia|Norwegii]] [[1 czerwca]] [[2004]], w [[Szwecja|Szwecji]] 1 czerwca [[2005]] oraz w wielu częściach [[Stany Zjednoczone|Ameryki]].
 
Zakazy palenia z czasem zwiększyły swój zasięg na więcej państw (takich jak [[Islandia]] i [[Szkocja]]) oraz okręgi administracyjne innych (np. stan Nowy Jork, Waszyngton, Ohio i Arkansas w USA), zabraniając teraz palenia w budynkach użytku publicznego, jak również w prywatnych budynkach użyteczności publicznej (restauracjach, klubach). Wiele budynków posiada specjalne wentylowane pomieszczenia dla palących; niekiedy wydzielenie takiej przestrzeni jest nakazane przez [[prawo]].
Linia 75:
Nawet w krajach tradycyjnie postrzeganych za naród palaczy, badania ankietowe wykazały poparcie dla zakazów palenia, jak chociażby 70% we [[Francja|Francji]].
 
W ciągu pierwszych osiemnastu miesięcy od wprowadzenia w mieście Pueblo w stanie Kolorado zakazu palenia, szpitale zanotowały 27% spadek zgłoszeń ataków serca. W zgłoszeniach z sąsiednich miast, które nie przyjęły zakazu palenia, nie zanotowano zmian. Doktor Raymond Gibbons, prezes Amerykańskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego, powiedział, że „spadek liczby ataków serca w ciągu pierwszego półtora roku po wprowadzeniu zakazu palenia jest najprawdopodobniej związany ze zmniejszeniem efektów, jakie wywierało na zdrowie bierne palenie, będące znaczącym czynnikiem w powodowaniu zawałów serca"<ref>[http://www.heart.org/presenter.jhtml?identifier=3043008 Reduction in the Incidence of Acute Myocardial Infarction Associated with a Citywide Smoking Ordinance] Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne ([[3 października]] [[2006]]). Poprawione [[18 stycznia]] [[2006]] roku</ref>.
 
15 listopada 2010 w Polsce weszły w życie przepisy ograniczające palenie papierosów w miejscach publicznych<ref>[http://dokumenty.rcl.gov.pl/D2010081052901.pdf Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej]</ref>. Obejmuje on m.in. lokale gastronomiczno-rozrywkowe, miejsca pracy, szpitale, teren uczelni, miejsca przeznaczone do zabaw dzieci, przystanki komunikacji publicznej, pomieszczenia obiektów sportowych oraz inne pomieszczenia użytku publicznego<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150000298 Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych]</ref>.