Wikipedia

TRIZ: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
CiaPan (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
22 177 edycji
lit. (objekt → obiekt i inne), poprawa linków, drobne redakcyjne
Linia 1:
'''TRIZ''' jest skrótem od [[język rosyjski|rosyjskiego]] “Теория решения изобретательских задач” co można tłumaczyć jako "Teoria Rozwiązywania Innowacyjnych Zagadnień". Jest to jedno z popularniejszych narzędzi [[prakseologia|prakseologii]], a dokładniej działu nazwanego [[inwentyka|inwentyką]]. Jest to jednocześnie dzieło życia rosyjskiego uczonego [[Henryk SaulowiczGienrich Altszuller|Henryka Saulowicza Altszullera]], które zaczęło się rozwijać od roku [[1946]] do dziś.
 
Dziś TRIZ to [[metodologia]], zestaw narzędzi, baza wiedzy i podstawowy model technologiczny do tworzenia nowych innowacyjnych pomysłów i rozwiązywania problemów. TRIZ dostarcza narzędzi i metod do prawidłowego formułowania problemów, analizy systemowej, analizy błędów oraz możliwych kierunków ewolucji systemu (podejście "jest" i "może być"). TRIZ, w przeciwieństwie do technik takich jak "[[burza mózgów]]" (które są oparte na losowym generowaniu pomysłu), stara się stworzyć algorytm kolejnych przybliżeń do stworzenia optymalnego rozwiązania problemu poprzez udoskonalanie istniejących rozwiązań.
 
Wśród firm stosujących TRIZ wymieniane są [[Samsung]], który nawiązał bliskie relacje z Rosyjską Akademią Nauk<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.forbes.com/sites/haydnshaughnessy/2013/03/07/why-is-samsung-such-an-innovative-company/|tytuł = What Makes Samsung Such An Innovative Company?|autor = Haydn Shaughnessy|data dostępu = 2015-01-04|opublikowany = Forbes|język = en}}</ref>, [[Boeing]], [[HPHewlett-Packard]], [[IBM]], [[Motorola]], [[Raytheon]], [[Xerox]]<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.businessweek.com/stories/2006-05-30/the-world-according-to-triz|tytuł = The World According to TRIZ|autor = Reena Jana|data dostępu = 2015-01-04|opublikowany = Bloomber Businessweek|język = en}}</ref>
'''TRIZ''' jest skrótem [[rosyjski]]ego odrosyjskiej nazwy [[teoria|teorii]] wynalazczego rozwiązywania problemów ''Teoria Reszenija Izobretateliskich ZadaciZadacz'' (Теория решения изобретательских задач). Chodzi o sposób podejścia [[algorithmicznyalgorytmika|algorytmicznego]] do zagadnienia rozwiązywania problemów technicznych. Swoje opracowanie zawdzięcza pracy inżyniera i rosyjskiego naukowca [Genrich[Gienrich Altszuller|Genricha Altszullera]], począwszy od 1946 roku, który to zauważył, że ewolucja systemów i rozwiązań technicznych kierujękieruje się objektywnymiobiektywnymi prawami.<br/>
Prawa te mogą być wykorzystane w celu ścisłego poprowadzenia całego ciągu procesu rozwojowego obranego systemu, zgodnie z prawami jego ewolucji, określając, jak i wprowadzając w czyn zabiegi wynalazcze.
 
Linia 46:
</div>
| |
&nbsp;Izolacja termiczna objektuobiektu
 
|- class="normal"
Linia 154:
# Zastosowania zasobów teorii wepola
# Zastosowania bazy danych metody TRIZ
# Finalizacji w zaproponowywaniuproponowaniu i zastępowaniu problemu
# W szacowaniu jakości rozwiązania w trybów zażegnywania sprzeczności techniczych
# Maksymalnie mozliwego użycia zasobów, walorów otrzymanego rozwiązania
Linia 162:
Pojęciem centralnym w metodzie TRIZ jest Idealne Rozwiązanie Końcowe<ref>Créativité & innovation: l'intelligence collective au service du management... Par Tayeb Louafa, Francis-Luc Perret, p.67, ISBN 978-2880747213</ref>.
 
Pod pojęciem idealnego rozwiązania końcowego rozumie się taki opis objektuobiektu idealnego, który to maksymalizowałby spełnianie funkcji pożytecznej, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów i skutków występowania czynności szkodliwych. Ten ideał jest pewnym założeniem utopijnym, wziętym niemniej pod uwagę w celu przełamania ograniczeń natury psychologicznej w kreatywności.
 
Według Altszulera, jego cele są następujące:
Linia 187:
|
'''1) Zasada podziału'''
* Podzielić objektobiekt na niezależne od siebie części
* Uczynić objektobiekt rozkładalnym (usprawnić jego demontaż na części)
* Powiększyć stopień segmentacji (fragmentacji)
 
'''2) Zasada wydzielenia'''
* Wyodrębnić z obiektu część, lub tylko jedną z jego zakłócających właściwości (ująć lub oddzielić z objektuobiektu)
* Wyodrębnić lub wyizolować tylko właściwość lub część użytczną objektuobiektu
 
'''3) Zasada jakość lokalnej'''
* Przejść od struktury obiektu jednorodnej do struktury niejednorodnej, lub przejść od otoczenia (lub czynność zewnętrznej)jednorodnej do otoczenia (lub czynności zewnętrzenej) niejednorodnej
* Sprawić finalnie, by każda część objektuobiektu realizowała różne czynności w możliwie najlepszych do spełnienia warunkach
* Poddawać specjalizacji różne, odmienne części objektuobiektu (sprawić finalnie, by każda z część wypełniania różne, odmienne czynności użyteczne)
 
'''4) Zasada asymetrii'''
* Zastąpić formę symetryczną obiektu formą asymetryczną
* Jeśli objektobiekt wykazuje się już symetrycznością, uwydatnić jego asymetrię
 
'''5) Zasada łączenia'''
Linia 209:
 
'''6) Zasada uniwersalności'''
* Uczynić obiekt zdolnym do realizacji kilku czynności, w celu zastąpienia czynnosci realizowanych przez inne częsci objektuobiektu
 
'''7) Zasada zagnieżdzonych struktur (Matrioszki)'''
* Kolejno umieszczać obiekty zagnieżdzone jeden w drugim
* Umieszczać jedną część objektuobiektu umieszczoną w otworze, kawitacji, wykonanej w innej części
 
'''8) Zasada przeciwagi'''
* Zrównowazyć masę objektuobiektu poprzez połączenie z jednym lub wieloma innymi objektamiobiektami posiadającym siłę wznoszącą/wypornościową
* Zrównoważyc masę objektuobiektu dzięki zapewnieniu interakcji z otoczeniem (z użyciem sił areodynamicznych, hydrodynamicznych, wypornościowych..)
 
'''9) Metoda uprzedniego działania'''
Linia 225:
'''10) Zasada wstępnego działania'''
* Dokonać zmiany wymagane później, całkowicie lub czesciowo, zanim to będzie konieczne
* Wstępnie dokonąc pozycjonowania objektówobiektów, tak aby mogły one zadziałać w realizacji swoich funkcji w dogodny sposób, bez strat czasu i opóźnień
 
'''11) Zasada wstępnie podłożonej poduszki'''
* Zniwelowac niedostatki niezawodności objektuobiektu, poprzez jego prewencyjne pomiary
 
'''12) Zasada równoważności'''
Linia 236:
* Odwrócić czynność pożyteczną, normalnie zastosowyaną w celu rozwiązania problemu
* Unieruchomić części wzajemnie ruchome (lub otoczenie zewnętrzne obiektu), natomiast wprawić w ruch części stałe, dotychczas nieruchomo pozostające
* Odwrócic do góry nogami objektobiekt, lub dokonać odwócenia biegu procesu
 
'''14) Zasada stosowania krzywizn'''
Linia 244:
 
'''15) Zasada dynamiczności'''
* Pozwolić (przewidując również) dopasowywanie charakterystyki obiektu (procesu, lub otoczenia), tak aby uczynić czynność optymalną, lub przemieszczanie się w najlepszych warunkach eksploatacyjnych objektuobiektu
* Podzielić objektobiekt na elementy mogące się przemieszczac wzajemnie
* Uczynić elastycznym lub skłonnym do adaptacji objektobiekt (lub proces) wcześniej będący sztywnym, nie elastycznym
'''16) Zasada nadmiernego lub częściowego działania'''
* Jeśli jes utrudnione uzyskanie wyniku na 100% według zadanego sposobu, należy czynność realizowac częściowo lub z nadmiarem, wówczas realizowana w ten sposób czynność może znacząco uprościć tą trudność
 
'''17) Zasada stosowania przejścia w inny wymiar'''
* Dołączyć dodatkowy wymiar&nbsp;: objektobiekt dotychczas przemieszczany wzdłuż linii – przemieścić w płaszczyźnie, a obiekt przemieszczany na płaszczyźnie w przestrzenii 3D
* Zastosowywać w montażu obiektów wielopowłokowość w miejśce pojedyńczej powłoki
* Wychylić lub inaczej ustawić objektobiekt, ustawić go na jednym boku
* Wykorzystac inną stronę objektuobiektu, względem tej dotychczas wykorzystanej
* Zastosować strumień światła kierowany na powierzchnię sąsiednią lub na stronę przeciwstawną do tej wykorzystywanej
'''18) Zasada stosowania drgań mechanicznych, wzbudzeń'''
* Uczynić objektobiekt wibrującym lub drgającym
* Jeśli drgania objektuobiektu juz występują, powiększyć częstotliwość drgań (aż po zakres ultradźwięków)
* Zastosowac częstotliwośc rezonansu, drgań własnych
* Zastąpic drgania mechaniczne objektuobiektu, wibracjami piezoelektrycznymi
* Połączyć oddziaływania ultradźwiękami z oddziaływaniem polami elektromagnetycznymi
'''19) Zasada czynności wykonywanej okresowo'''
Linia 267:
* Zastosowywać pauzy pomiędzy impulsami, w celu realizacji innej czyności dodatkowej
'''20) Zasada ciągłości'''
* Pracować w sposób ciągły, uprzywilejować czynności, w których wszystkie części objektuobiektu pracują w pełnym trybie ciągłym ich eksploatacji
* Eliminować okresy pracy jałowej, kroki puste, czynności pośredniczące
 
Linia 283:
 
'''24) Zasada pośrednika'''
* Wykorzystać objektobiekt lub czynność, zabieg pośredniczący z celu przekazania czynności zasadniczej
* Tymczasowo dokonywać złączeń jednego obiektu z innym, jednakże w sposób, który umożliwi również (odwracalne) łatwe ich rozłączenie
 
'''25) Zasada samoobsługi'''
* Uczynić objektobiekt autonomicznym samo wystarczalnym (włącząjąc w to auto-konserwację) dorzucająć funkcje pomocnicze użyteczne (odnowy,
 
regeneracji)
* Zastosować zasoby porzucane lub odrzucane&nbsp;: (zasobniki) energii, odpadów…
'''26) Zasada kopiowania'''
* Zastosowywać raczej kopie uproszczone i dobrze sprzedajne objektuobiektu, niż jego wersje złożone, drogie, wrażliwe i kruche
* Zastąpić obiekt lub jego czynnosc jego optyczną kopią
* Jeśli już jest zastosowywana kopia optyczna obiektu, przejść od kopii optycznej, w zakres podczerwienii, lub ultrafioletu
 
'''27) Zasada niskiej trwałości'''
* Zastąpić objektobiekt drogi, licznymi obiektami dobrze sprzedającymi się, zarzucając pewne jego właściwości (jak na przykład trwałość i długi okres użytkowania)
 
'''28) Zasada wprowadzania niemechanicznych oddziaływań'''
Linia 305:
* Połączyć zastosowanie pól z zastosowaniem cząstek regujących na pole sił (zwłaszcza cząstki ferromagnetyków)
'''29) Zasada płynności'''
* Zastąpić części stałe objektuobiektu stanem gazowym lub ciekłym skupienia&nbsp;: objektyobiekty nadmuchiwane\napełniane (powietrzem/wodą), poduszki powietrzne,hydrostatyczne i hydroreaktywne.'''30) Zasada stosowania estastycznych membran, błon'''
* Zastąpic struktury trójwymiarowe membranami giętkimi, jak i ciekłymi błonami
* Odizolowac objektobiekt od jego otoczenia zastosowując mebrany giętkie lub cienkie błony
 
'''31) Zasada porowatości'''
* Uczynić objektobiekt porowatywm lub dołączyć do niego elementy porowate ( wkłady, okrycia...)
* Jeśli objektobiekt jest już porowaty, wypełnić te pory użyteczną substancją (lub wdrożyć je w realizację funkcji użytecznej)
 
'''32) Zasada zmiany barwy'''
* Zmodyfikować, dokonać zmiany koloru objektuobiektu lub jego otoczenia
* Poddać modyfikacji stopień przezroczystości objektuobiektu lub jego otoczenia
* Stosowac dodatki koloryzujące, w celu zaobserwowania objektówobiektów (procesów) uciążliwych w obserwacji
* Jeśli takie dodatki koloryzujące są już zastosowane, zostosowac w obiekcie znaczniki (izotopowe?)
 
'''33) Zasada jednorodności'''
* Zastosowywać taki sam materiał w objektachobiektach wchodzących w interakcję, współdziałanie z zadanym objektemobiektem (lub materiały mające podobne właściwości lub zbliżone do właściwości zadanego obiektu)
 
'''34) Zasada odrzucania i regeneracji'''
* Wyeliminować (poprzez roztwarzania, odparowywanie) części objektuobiektu, które zakończyły realizację swoich funkcji lub bezpośrednio poddawać je modyfikacji w trakcie realizacji czynności użytecznej
* Przeciwnie, poddawać regeneracji lub odzyskiwaniu zużytych objektówobiektów bezpośrednio w trakcie czynności
 
'''35) Zasada zmiany wartosci parametrów'''
* Zmienić stan skupienia (ze stałego, ciekłego, gazowego)
* Zmienić stopień zagęszczenia, koncentracji, gęstosci lub konsystencji objektuobiektu
* Poddac modyfikacji stopień elastyczności objektuobiektu
* Dokonać zmiany temperatury objektuobiektu
 
'''36) Zasada przemian fazowych'''
Linia 363:
|-
|
01/1 – waga objektuobiektu ruchomego
<br />02/2 – waga objektuobiektu statycznego
<br />03/3 – długość objektuobiektu ruchomego
<br />04/4 – długość objektuobiektu statycznego
<br />05/5 – powierzchnia objektuobiektu ruchomego
<br />06/6 – powierzchnia objektuobiektu statycznego
<br />07/7 – objętość objektuobiektu ruchomego
<br />08/8 – objętość objektuobiektu statycznego
<br />09/9 – prędkość
<br />10/A – siła
<br />11/B – naprężenie, ciśnienie
<br />12/C – kształt
<br />13/D – stabilność objektuobiektu (układu/systemu)
<br />14/E – rezystancja/odporność
<br />15/F – wytrwałość w realizacji czynności objektuobiektu ruchomego
<br />16/G – wytrwałość w realizacji czynności objektuobiektu statycznego
<br />17/H – temperatura
<br />18/I – jasność
<br />19/J – énergia zużytkowywana przez objektobiekt ruchomy
<br />20/K – eneriga zużytkowywana przez objektobiekt statyczny
||
<br />21/L – moc
Linia 393:
<br />28/S – dokładność pomiaru
<br />29/T – dokładność wykonania/produkcji
<br />30/U – czynnik negatywny wynikający z czynności objektuobiektu
<br />31/V – wzbudzane czynniki negatywne
<br />32/W – łatwość w realizacji
Linia 399:
<br />34/Y – stopień dogodności w konserwacji
<br />35/Z – stopień adaptacyjności
<br />36/a – złożoność wytwarzanego objektuobiektu/systemu
<br />37/b – złożoność sterowania objektemobiektem/systemem
<br />38/c – stopień automatyzacji
<br />39/d – produktywność
Linia 495:
 
| 1
| nowrap="nowrap" | Masa objektuobiektu ruchomego
|
|
Linia 537:
|-
| 2
| nowrap="nowrap" | Masa objektuobiektu statycznego
|
|
Linia 579:
|-
| 3
| nowrap="nowrap" | Długość objektuobiektu ruchomego
| 8FTY
|
Linia 621:
|-
| 4
| nowrap="nowrap" | Długość objektuobiektu ruchomego
|
| ZSeT
Linia 663:
|-
| 5
| nowrap="nowrap" | Powierzchnia objektuobiektu ruchomego
| 2HT4
|
Linia 705:
|-
| 6
| nowrap="nowrap" | Powierzchnia objektuobiektu statycznego
|
| U2EI
Linia 747:
|-
| 7
| nowrap="nowrap" | Objętość objektuobiektu ruchomego
| 2QTe
|
Linia 789:
|-
| 8
| nowrap="nowrap" | Objętość objektuobiektu statycznego
|
| ZAJE
Linia 1083:
|-
| F
| nowrap="nowrap" | Wytrzymałość objektuobiektu ruchomwego
| J5YV
|
Linia 1125:
|-
| G
| nowrap="nowrap" | Wytrzymałość objektuobiektu statycznego
|
| 6RJG
Linia 1251:
|-
| J
| nowrap="nowrap" | Energia wydatkowana przez objektobiekt nieruchomy
| CISV
|
Linia 1713:
|-
| U
| nowrap="nowrap" | Czynniki niepożądane objektuobiektu
| MLRd
| 2MDO
Linia 2149:
'''S=28) Zasada wprowadzenia niemechanicznego oddziaływania'''
* Zastąpić system mechaniczny środkami oddziaływania zmysłowego, sensorycznego(bodźca optycznego, akustycznego, dotykowego, zapachowego)
* Współoddziaływać z objektemobiektem z użyciem pól elektrycznych, magnetycznych, elektromagnetycznych
* Przejść od pól statycznych (przestrzennych lub czasowo) do pól ruchomych (przestrzennie lub czasowo), od pól jednorodnych do pól niejednorodnych, ustrukturyzowanych
* Półączyć zastosowanie pól z zastosowanie cząstek aktywnych w polu (zwłaszcza cząstek ferromagnetycznych)
Linia 2155:
'''A=10) Zasada wstępnego zadziałania'''
* Dokonać wymaganej zmiany później, całkowicie lub częściowo, zanim to będzie konieczne
* Wstępnie dokonać ustawień objektówobiektów, tak by wchodziły one w czynność użyteczną z dogniejszego stanu, bez strat, opóźnień w czasie
 
=== Reguły rozwiązywania sprzeczności fizycznych ===
Linia 2177:
[[Plik:MoteurTRIZ.svg|thumb|Schemat prawa ewolucji systemów 1]]
 
Nadal wychodzac od zbioru dokumentów odnoszacych się do własności intelektualnej, Altszuller doszedł do wniosku, że systemy techniczne podążają w swojej ewolucji zgodnie za objektywnymiobiektywnymi prawami ewolucji. Stąd, zidentyfikował on szereg modeli podstawowych, które pozwalają uczestniczyć w ewolucji produktu. Osiem praw ewolucji zostało przedstawione w następujący sposób<ref>Cavalucci, D, Techniques de l'Ingénieur A5-211</ref>:
 
# Prawa statyczne
Linia 2186:
## '''Prawo nr 4''':Powiększania stopnia idealności systemu : System podąża w swojej ewolucji do stanu ideału, gdzie objętość, waga, powierzchnia, koszt zmierzają do zera, przy tej samej produktywności
## '''Prawo nr 5''':Nierównomiernego rozwoju części składowych systemu: Nierównomierny rozwój podsystemów prowadzi do sprzeczności
## '''Prawo nr 6''':Przejścia do nadsystemu: Po wyczerpaniu wszelkich możliwości wprowadzania innowacji na poziomie objektuobiektu, ujawniają się rozwiązania innowacyjne na poziomie działania całego systemu, a nie tylko objektuobiektu
# Prawa dynamiczne
## '''Prawo nr 7''':Przejścia na mikropoziom: Tendencja przechodzenia od rozważań makro na płaszczyznę mikropoziomu w poszukiwaniu rozwiązań
## '''Prawo nr 8''': Powiększania dynamizacji i zwiększania poziomu sterowalności : tendencja do powiększania elementów sterowania objektemobiektem
 
== Pozostałe narzędzia metody TRIZ ==
Linia 2195:
 
=== 9 ekranów ===
Pośród narzędzi metody TRIZ, znajduje się dziewięć ekranów, które pozwalają na analizę ewolucji objektuobiektu technicznego wzdłuż dwóch osi:
 
<center>
Linia 2223:
</center>
 
Grupa zajmująca się kreatywnością zostaje poprawodzona, wychodząc od obecnego zadanego objektuobiektu technicznego, w celu określenia charakterystyki nadystemu w którym to on funkcjonuje, będąc osadzonym, jak i podsytemu, który on włącza do siebie, w połączeniu obecnego stanu z jego stanem przeszłym, a następnie – grupa ta usiłuje ekstrapolować ścieżkę ewolucji przyszłej zarówno nadsystemu, jak i podsystemu objektuobiektu, aby wywnioskowac ostatecznie ideę przewodnią wyznaczającą sposób ewolucji tego zadanego objektuobiektu technicznego.
 
=== Metoda (hipotetycznych) krasnoludków ===
Linia 2243:
substancje i pole.
 
Analiza pola substancji opiera się na przedstawienie systemu lub pod-systemu z użyciem powiązań za pomocą strzałek substancji z polami (w kierunku narastającym, jeśli chodzi o objektyobiekty). Na użytek metody analiz pola substancjalnego, samo pojęcie pola jako takie, zostało pozszerzone, odtąd obejmując swoim znaczeniem nie tylko przypadek klasyczny – pól odddziaływań sił (tak, jak to ma zastosowanie w fizyce), lecz oznacza ono 6 podkategorii pól substancjalnych, mianowicie: M – pole mechaniczne, A – pole akustyczne, T – pole termiczne, C- pole chemicznych czynników, E – pole elektryczne, M – pole magnetyczne.
 
{| class="wikitable" align="center"
Linia 2355:
 
=== Metoda "złotej rybki" ===
Metoda "złotej rybki"<ref>D KUCHARAVY – 2006, Triz Method and tools, Insa Strasbourg</ref> polega na analizie objektuobiektu i jego funkcji, przypisując mu pewne cechy «fantastyczne», nieoczekiwane lub nielogiczne. Nazwa metody wzięła się z historii-zdania, w zabiegu mentalnym metody, a recytowanego według formułki, zaczynającej od "człowiek poszedł w morze, by przywołać złotą rybkę. A ta usłyszawszy go, przypłynęła do niego, przemówiwszy ludzkim głosem...", w której to przystępność systemu jest przywoływana do użytku z użyciem "ludzkiego głosu".
 
== Inercja psychologiczna ==
Wynalazca często pada ofiarą zahamowań psychologicznych spowodowanych zasadniczo słownictwem zastosowanym w dziedzinie technicznej, ścisłością i hermetycznością słownictwa, terminologii w dziedzinie wiedzy ścisłej i usystematyzowanej, które to zahamowania trudno jest odsunąć na bok z powodu dyzonansudysonansu poznawczego. W poszukiwaniu rozwiązania, wiedza wypływająca z metody TRIZ pozwala zrozumieć zjawisko bariery natury psychologicznej problemu, jak i pozwala w optymalnym zastosowywaniustosowaniu określeń teoretycznych napotykanych blokadnaturyblokad natury psychologicznej w odróżnianiu i autentycznym ustanawianiu istoty mechanizmu stojącego za analizowaną czynnością użyteczną objektuobiektu, czy systemu w konstekście zintesyfikowanych poszukiwań wynalazczych.
 
Metoda TRIZ wstępnie identyfikuke kilka zachowan pozwalających zwalczać negatywne skutki wspomnianej inercji:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/TRIZ”