Wronki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez Mitsukurinidae) i przywrócono wersję 44837488 autorstwa EmptyBot |
wikizacja, dod. ilustr., dod. linków wew., dr. red. |
||
Linia 38:
|bip =
}}
[[Plik:Kosciol klasztorny franciszkanow2.JPG|thumb|Kościół klasztorny oo. Franciszkanów]]▼
[[Plik:Wiezieniewewronkach.jpg|thumb|Zakład Karny we Wronkach]]▼
'''Wronki''' – [[miasto]] w [[województwo wielkopolskie|woj. wielkopolskim]], w [[powiat szamotulski|powiecie szamotulskim]], siedziba [[Wronki (gmina)|gminy miejsko-wiejskiej Wronki]]. [[Podział administracyjny Polski 1975–1998|W latach 1975-1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo pilskie|woj. pilskiego]].
Linia 50 ⟶ 49:
== Historia ==
▲[[Plik:Kosciol klasztorny franciszkanow2.JPG|thumb|left|[[Klasztor Franciszkanów we Wronkach|Kościół
[[Plik:WK14 Wronki (1) Travelarz.jpg|thumb|left|[[Wronki (stacja kolejowa)|Stacja kolejowa Wronki]]]]
Już w czasach prehistorycznych, a dokładniej w środkowej epoce kamienia, mezolicie (8000-4800 p.n.e.), ludzie zamieszkiwali okolice Wronek. Dowodzą tego wykopaliska przeprowadzone na Borku, w czasie których w pobliżu lewego brzegu Warty znaleziono krzemienne grociki strzał do łuku.
Pierwszy zapis dotyczący Wronek pochodzi z 1251 i dotyczy prawdopodobnie miejscowego grodu. W 1279 książę [[Przemysł II]] ufundował we Wronkach klasztor Dominikanów, co wobec braku innych dokumentów uważane jest przez historyków za argument na dokonaną w tym okresie we Wronkach lokację miasta<ref>Zbyszko Górczak: ''Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314)'', Poznań 2002, s. 97.</ref>. W 1348 we Wronkach król Polski [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] spotkał się z margrabią brandenburskim – [[Ludwik IV Bawarski|Ludwikiem Wittelsbachem]].
W XIII i XIV w. głównie dzięki atrakcyjnej lokalizacji (przy szlaku wodnym, jakim była [[Warta]] oraz szlaku drogowym: Poznań – Szczecin) nastąpił rozwój gospodarczy miasta. Dowodzi tego dokument z 1390, w którym wymienia się znajdującą się we Wronkach komorę celną, osiągającą miastu spore zyski.
W latach 1388-1394 we Wronkach odbywały się [[Roki sądowe|roczki]] [[Sąd ziemski|sądu ziemskiego]]<ref>M. Pawlikowski, ''Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012.</ref>.
Wronki stanowiły wówczas własność królewską, oddaną w dzierżawę rodom szlacheckim. Dopiero w 1515 miasto stało się własnością prywatną, należącą do bogatego i wpływowego rodu wielkopolskiego [[Górkowie herbu Łodzia|Górków]]. W 1592 Wronki zostały sprzedane rodzinie [[Czarnkowscy herbu Nałęcz III|Czarnkowskich herbu Nałęcz]]. Kolejnymi właścicielami byli: Kostkowie (XVII w.), Łęccy, Koźmińscy (XVIII w.) i Dzieduszyccy (XIX w.). Ostatnimi właścicielami miasta byli Grabowscy.
W 1793 nastąpił II rozbiór Polski, w wyniku którego cała Wielkopolska, a więc również Wronki, znalazła się pod zaborem pruskim – z niem. nazwą ''Wronke''. Wielkopolanie na ponad sto lat stracili swobody obywatelskie oraz zostali poddani uciskowi i germanizacji ze strony zaborcy. Polacy zachowali swoją tożsamość narodową i zakładali różnego rodzaju organizacje, które pobudzały ich patriotyzm i poczucie polskości. Również we Wronkach miało miejsce to zjawisko. Powołano do życia takie organizacje jak: Towarzystwo Przemysłowe, Towarzystwo Czytelni Ludowych, towarzystwa sportowe – np. Wroniecki Klub Cyklistów „Sokół”. Także ożywiło swoją działalność liczące kilka wieków Bractwo Kurkowe. Olbrzymim sukcesem było powołanie w 1857 jednej z najstarszych w Polsce Ochotniczej Straży Pożarnej.
Od połowy XIX w. nastąpiło w mieście spore ożywienie gospodarcze. Przyczyniło się do tego zwłaszcza wybudowanie i uruchomienie w 1848 [[Kolej Stargardzko-Poznańska|linii kolejowej Poznań – Szczecin]]. W 1894 powstało również jedno z największych w Polsce [[Zakład Karny Wronki|więzień]], a w ślad za tym przyjechała do Wronek duża ilość niemieckich urzędników.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 mieszkańcy Wronek powoływali do życia zespoły muzyczne (szczególnie chóry), drużyny harcerskie i kluby sportowe. Także istniejący już od dawna „Sokół” i Bractwo Kurkowe wznowiły ożywioną działalność. Również pod względem gospodarczym Wronki odnosiły spore sukcesy. Największym wówczas pracodawcą była Fabryka Przetworów Kartoflanych.
Po II wojnie światowej do 2010 największym zakładem pracy we Wronkach, zatrudniającym ok. 2000 osób, była szeroko znana w całej Polsce firma produkująca sprzęt AGD – [[Amica Wronki]]. {{fakt|W 2010 część firmy została kupiona przez firmę SAMSUNG, co bardzo wyraźny sposób przyczyniło się do rozwoju gospodarczego Wronek oraz północno-zachodniej części Wielkopolski|data=2015-11}}. == Demografia ==
* Piramida wieku mieszkańców Wronek w 2014 roku <ref>[http://www.polskawliczbach.pl/Wronki#dane-demograficzne http://www.polskawliczbach.pl/Wronki], w oparciu o dane GUS.</ref>.
<br />[[Plik:Piramida_wieku_Wronki.png|690x480px]]
== Zabytki ==
* [[Kościół św. Katarzyny we Wronkach|Kościół parafialny pw. św. Katarzyny]] w stylu gotyckim, wzniesiony pod koniec XV w., [[ołtarz]] główny, rzeźbiony i malowany w 1954 zawiera w środku cenną rzeźbę ''Chrystusa Vir Dolorum'' z ok. XV w,
* [[Klasztor Franciszkanów we Wronkach|Kościół klasztorny oo. Franciszkanów]] z XVII w., wcześniej siedziba dominikanów,
* Kaplica św. Krzyża<ref>{{Cytuj|url = http://mojewronki.pl/miasto/zabytki/kaplica-sw-krzyza/|tytuł = mojeWronki.pl {{!}} Kaplica św. Krzyża|opublikowany = mojeWronki|data dostępu = 2015-12-30|język = pl-PL}}</ref>, wybudowana w 1887 z woli Jadwigi Słodowicz.
Linia 94 ⟶ 99:
Stałą corocznie odbywającą się imprezą w mieście są ''dni Wronek'', rozpoczynające się w pierwszych dniach maja. Impreza co roku rozpoczyna się Biegami Ulicznymi o Puchar Burmistrza miasta. Kwiecień to okres w mieście kiedy odbywa się ''Tydzień Kultury Chrześcijańskiej''. Przełom sierpnia i września to okres koncertów muzyki organowej i kameralnej w kościele przyklasztornym oo. franciszkanów. Ostatni weekend września – ''Pożegnanie lata'' – festyn parafialny parafii pw. Św. U. Ledóchowskiej. Ponadto we Wronkach działa ''Wroniecki Ośrodek Kultury'', którego celem jest prowadzenie działalności kulturalnej, upowszechnianie i ochrona kultury. W strukturach WOK-u działają:
* Biblioteka Publiczna, przy ul. Szkolnej posiadająca 4 filie. Księgozbiór biblioteki zawiera 72.381 woluminów<ref>[http://www.wokwronki.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=22&Itemid=55 Biblioteka Publiczna – informacje – Wroniecki Ośrodek Kultury<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>, posiada dostęp do [[internet]]u dla czytelników. Biblioteka prowadzi lekcje biblioteczne, organizuje konkursy plastyczne.
* [[Muzeum Ziemi Wronieckiej we Wronkach|Muzeum Regionalne]], przy ul.Szkolnej 2, powstałe z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej. Muzeum posiada stałe wystawy: historyczno-etnograficzną i archeologiczną.
* [[Kręgle klasyczne|Kręgielnia]]
* Sala koncertowo-kinowa
| |||