Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zobacz też: poprawa linków |
drobne redakcyjne |
||
Linia 9:
|ideologia = [[chrześcijańska demokracja]], [[konserwatyzm]], [[agraryzm]]
}}
[[Plik:Polish People's Party "Piast" results in the Polish legislative election, 1922.PNG|
[[Plik:PSL Piast in 1927.jpg|thumb|
'''Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”''' – polskie ugrupowanie polityczne o charakterze ludowym
'''Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”''' powstało 1 lutego 1914 w [[Tarnów|Tarnowie]] z rozłamu w [[Polskie Stronnictwo Ludowe (1895-1913)|Polskim Stronnictwie Ludowym]], do którego doszło 13 grudnia 1913. Ugrupowanie założyli działacze skupieni wokół tygodnika „Piast” oraz członkowie [[Polskie Stronnictwo Ludowe – Zjednoczenie Niezawisłych Ludowców|PSL – Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców]] (wcześniejsza [[secesja (politologia)|secesja]] PSL). Na czele partii stanął [[Jakub Bojko]], którego na krótko zastąpił w 1918 dotychczasowy prezes połączonego z PSL „Piast” [[Zjednoczenie Ludowe|Zjednoczenia Ludowego]] [[Jan Sadlak]], by w końcu został nim poprzedni wiceprezes [[Wincenty Witos]].▼
=== Poglądy ===
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] działacze PSL „Piast” weszli do [[Naczelny Komitet Narodowy|Naczelnego Komitetu Narodowego]] oraz poparli werbunek do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]]. Po 1917 Stronnictwo zbliżyło się do [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]]. W październiku 1918 współtworzyło [[Polska Komisja Likwidacyjna|Polską Komisję Likwidacyjną]]. W latach 1918–1919 do PSL „Piast” przyłączyły się: część Zjednoczenia Ludowego w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]], [[Zjednoczenie Włościan]] w Wielkopolsce, ludowcy z [[Pomorze|Pomorza]] Gdańskiego oraz część działaczy [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”|PSL „Wyzwolenie”]].▼
PSL „Piast” opowiadało się za ustrojem [[System parlamentarno-gabinetowy|demokracji parlamentarnej]], głosiło konieczność reformy rolnej za odszkodowaniem i tworzenia dużych gospodarstw chłopskich, było partią o światopoglądzie [[chrześcijaństwo|chrześcijańskim]].▼
Stronnictwo miało silne wpływy w organizacjach społeczno-gospodarczych, m.in. w Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Centralnym Związku Kółek Rolniczych.▼
=== Historia ===
PSL „Piast” wielokrotnie uczestniczyło w koalicjach [[Rada Ministrów w Polsce|rządowych]]. W 1923 i 1926 wspólnie z [[Związek Ludowo-Narodowy|ZLN]] i [[Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji|Chadecją]] utworzyło rząd tzw. [[Chjeno-Piast]]a. Prezes Witos był trzykrotnie premierem (1920–1921, 1923 i 1926). Po 1926 PSL „Piast” pozostawało w opozycji do [[sanacja|sanacji]], od 1929 wchodziło w skład [[Centrolew]]u. W 1930 niektórzy jego działacze zostali aresztowani i uwięzieni w [[Twierdza brzeska|twierdzy brzeskiej]], a następnie skazani w [[proces brzeski|procesie brzeskim]].▼
▲
▲Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] działacze PSL „Piast” weszli do [[Naczelny Komitet Narodowy|Naczelnego Komitetu Narodowego]] oraz poparli werbunek do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]]. Po 1917 roku Stronnictwo zbliżyło się do [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]]. W październiku 1918 roku współtworzyło [[Polska Komisja Likwidacyjna|Polską Komisję Likwidacyjną]]. W latach 1918–1919 do PSL „Piast” przyłączyły się: część Zjednoczenia Ludowego w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]], [[Zjednoczenie Włościan]] w Wielkopolsce, ludowcy z [[Pomorze|Pomorza]] Gdańskiego oraz część działaczy [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”|PSL „Wyzwolenie”]].
▲Stronnictwo miało silne wpływy w organizacjach społeczno-gospodarczych, m.in. w Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Centralnym Związku Kółek Rolniczych.
W wyborach do [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmu]] w 1922 roku PSL „Piast” uzyskało 70 mandatów poselskich i 17 senatorskich. Stronnictwo było najsilniejszą partią chłopską, a w Sejmie zajmowało pozycję centrową. PSL „Piast” wielokrotnie uczestniczyło w koalicjach [[Rada Ministrów w Polsce|rządowych]]. W 1923 i 1926 roku wspólnie z [[Związek Ludowo-Narodowy|ZLN]] i [[Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji|Chadecją]] utworzyło rząd tzw. [[Chjeno-Piast]]a. Prezes Witos był trzykrotnie premierem (1920–1921, 1923 i 1926). Bastionem PSL „Piast” był obszar byłej [[Zachodnia Galicja|Galicji Zachodniej]].
▲PSL „Piast” opowiadało się za ustrojem [[System parlamentarno-gabinetowy|demokracji parlamentarnej]], głosiło konieczność reformy rolnej za odszkodowaniem i tworzenia dużych gospodarstw chłopskich, było partią o światopoglądzie [[chrześcijaństwo|chrześcijańskim]].
▲
W 1931 roku PSL „Piast” połączyło się z [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”|PSL „Wyzwolenie”]] i [[Stronnictwo Chłopskie|Stronnictwem Chłopskim]], tworząc [[Stronnictwo Ludowe]].▼
=== Liderzy PSL „Piast” ===
▲W 1931 PSL „Piast” połączyło się z [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”|PSL „Wyzwolenie”]] i [[Stronnictwo Chłopskie|Stronnictwem Chłopskim]], tworząc [[Stronnictwo Ludowe]].
* [[Jakub Bojko]] (1914–1918)
* [[Wincenty Witos]] (1918–1931)
=== Znaczący politycy PSL „Piast” ===
▲** [[Jan Sadlak]]
*
== Zobacz też ==
| |||