Zawrat: Różnice pomiędzy wersjami

Zawrat dostępny jest dla turystów bezpośrednio ze [[Świnica|Świnicy]] albo z dolin leżących po obu stronach grani: [[Dolina Pięciu Stawów Polskich|Doliny Pięciu Stawów Polskich]] i [[Dolina Gąsienicowa|Doliny Gąsienicowej]]. Ze Świnicy szlak przecina kolejno żebra [[Gąsienicowa Turnia|Gąsienicowej Turni]] oraz [[Niebieska Turnia|Niebieskiej Turni]] (odcinek zabezpieczony miejscami przy pomocy łańcuchów i klamer, miejscami [[ekspozycja (wspinaczka)|eksponowany]]) oraz zbocze Zawratowej Turni. Z Doliny Pięciu Stawów Polskich prowadzi na przełęcz łatwa droga (w 1934 r. zbudowano łatwiejszą drogętrasę zamiast ścieżki z 1877 r.) poniżej południowej grani schodzącej z [[Mały Kozi Wierch|Małego Koziego Wierchu]]. Droga z Doliny Gąsienicowej prowadzi od [[Zmarzły Staw Gąsienicowy|Zmarzłego Stawu Gąsienicowego]] przez piarg [[Zawratowy Żleb|Zawratowego Żlebu]] (stara trasa, zwana Starym Zawratem) albo ścianą Małego Koziego Wierchu (nowa trasa, nazywana też Nowym Zawratem, zabezpieczona klamrami i łańcuchami). Trasa ta została wytyczona i zabezpieczona przez [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Towarzystwo Tatrzańskie]] w latach 1894–1895<ref name=nyka>{{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII |miejsce=Latchorzew |rok=2006 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-1-3}}</ref>.

Nazwa Zawrat i jej zdrobnienie – Zawracik występują dość często w nazewnictwie tatrzańskim. Oznaczają zazwyczaj strome przełęcze, przełączki lub inne podobne, strome obiekty<ref name=orla/>. Przez Zawrat już w XIX wieku chodzono z [[Zakopane]]go do [[Morskie Oko|Morskiego Oka]]. Pierwsze odnotowane przejścia turystyczne: [[Jakub Krotowski-Krauthofer|Jakub Krauthofer]] i Jan Para w sierpniu 1842 r.<ref name=paryski>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paryski |imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski |tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia |data=1951 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa}}</ref>. Pierwsze przejście zimowe (z udziałem kobiety, co wówczas było rzadkością): [[Jan Grzegorzewski (krajoznawca)|Jan Grzegorzewski]], panna Stanisława Pisarzewska i jej szwagier, ziemianin z Mazowsza Leon Józef Marian Duczymiński wraz z przewodnikami: [[Bartłomiej Obrochta|Bartłomiejem Obrochtą]], G. Rojaną i Józefem Trzebunią – 21 stycznia 1894 r. W XIX wieku przejście przez Zawrat uważano za trudne, było sprawdzianem umiejętności turysty. Na Zawracie byli m.in. [[Stanisław Witkiewicz]] (swoją wycieczkę z 1888 r. opisał w ''Na przełęczy''), [[Stefan Żeromski]] (1892), [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Jan Kasprowicz]], [[Maria Skłodowska-Curie]], [[Włodzimierz Lenin]]<ref name=nyka/>.

W 1952 r. szlak prowadzący z Doliny Gąsienicowej przez Zawrat do Doliny Pięciu Stawów Polskich nazwano [[Szlak Lenina|Szlakiem Lenina]]. Do niebieskich oznakowań trasy turystycznej domalowano małe, czerwone gwiazdki wydrapywane systematycznie przez turystów i górali<ref>[[Józef Nyka]], ''Na szlaku Lenina w Tatrach'', 1953</ref>.