Wikipedia

Nabożeństwo trzech godzin Agonii Chrystusa, naszego Zbawiciela: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 63:
Ponieważ ''Nabożeństwo trzech godzin'' jest nabożeństwem paraliturgicznym, w jego ramach już sam autor dopuścił użycie instrumentów muzycznych, których zastosowanie w liturgicznym nabożeństwie Wielkiego Piątku jest wykluczone. Stąd też powstały (wprawdzie nieliczne) kompozycje, które bądź były wprost przewidziane na to nabożeństwo, bądź też wykorzystują jego ideę. Wśród nich można wymienić utwory następujących twórców:
 
* [[Giovanni Battista Pergolesi]] (1710–1736): cykl siedmiu kantat (zwanych też "oratoriami"<ref>[http://javanese.imslp.orginfo/wikifiles/Verbum_Christi_di_croce_(Pergolesi,_Giovanni_Battista)imglnks/usimg/3/35/IMSLP70786-PMLP142129-Score.pdf Rękopiśmienna partytura trzeciego "oratorium"]</ref>) ''Septem verba a Christo in cruce moriente prolata'' (ok. 1730-1736). Każda kantata obejmuje dwie [[aria|arie]] da capo. Pierwsza z nich zawiera słowa Chrystusa, którą śpiewa [[bas]] solo (oprócz kantaty drugiej, w której śpiewa ją [[tenor]] solo). Druga aria jest odpowiedzią "duszy" na słowa Chrystusa. W pierwszej i czwartej kantacie śpiewa ją [[alt]], w drugiej, trzeciej i szóstej - [[sopran]], w piątej i siódmej - tenor. W pięciu kantatach niektóre arie są poprzedzone [[recytatyw]]em. Solistom towarzyszy orkiestra, składająca się z dwóch [[trąbka|trąbek clarino]], dwóch [[Róg (instrument muzyczny)|rogów]] i [[Instrument smyczkowy|instrumentów smyczkowych]]. Dzieło było najprawdopodobniej przeznaczone na nabożeństwo ''Tre Ore''<ref>[http://javanese.imslp.info/files/imglnks/usimg/3/35/IMSLP70786-PMLP142129-Score.pdf Rękopiśmienna partytura trzeciej kantaty]</ref><ref>[https://is.muni.cz/th/399853/ff_b/BAKALARSKA_PRACE_Najdekrova_Terezie.txt ''Sedm posledních slov Krista na kříži v hudbě. Historická perspektiva a téma v díle Pavla Nováka-Zemka''. Bakalářská diplomová práce. Masarykova univerzita, Brno 2015]</ref>.
* [[Joseph Haydn]] (1732–1809): cykl ''[[Siedem ostatnich słów Chrystusa na krzyżu]]'' (niem. ''Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze''):
** Utwór [[Orkiestra symfoniczna|orkiestrowy]] (Hob. XX/1:A), zmówiony w roku 1783 na nabożeństwo wielkopiątkowe ''Tres horas'' w ''Oratorio de la Santa Cueva'' w [[Kadyks]]ie ([[Hiszpania]])'';'' tytuł pierwszego wydania: ''Musica instrumentale sopra le 7 ultime parole del nostro Redentore in croce.'' W skład cyklu wchodzi Introdukcja, siedem utworów do wykonania pomiędzy poszczególnymi rozważaniami oraz końcowe "Trzęsienie ziemi" - utwór nawiązujący do trzęsienia ziemi, jakie według opisu biblijnego miało miejsce po śmierci Jezusa (zob. Mt 27,51 nn.).
** W roku 1787 powstało opracowanie cyklu na [[kwartet smyczkowy]] (Hob. XX/1:B = Hob. III:50–56; autorstwo Haydna niektórzy muzykolodzy poddają w wątpliwość).
** Haydn osobiście zaakceptował opracowanie cyklu[[wyciąg nafortepianowy|wyciągu fortepianfortepianowego]] przez swego wydawcę (Hob. XX/1:C). WszsytkieWszystkie trzy powyższe wersje zostały opublikowane w lecie 1787 roku przez wydawnictwo ''Artaria'' w [[Wiedeń|Wiedniu]].
** W roku 1796 Haydn zaprezentował to''Siedem dziełoostatnich słów Chrystusa na krzyżu'' jako [[oratorium]] z solistami i chórem (Hob. XX/2). Inspiracją dla [[kompozytor]]a było nieautorskie opracowanie jego dzieła, którego dokonał Joseph Friebert, kapelmistrz z [[Passau]], włączając do [[partytura|partytury]] chór. Haydn słyszał wykonanie tej wersji w Passau podczas swej drugiej podróży do Londynu (1794–1795).
** Cykl Haydna był też opracowywany przez innych autorów.
* [[Giuseppe Giordani]] «''Giordaniello»'' (1751-1798): oratorium ''Tre ore dell’Agonia di N.S. Gesù Cristo'' (1790) na solistów i orkiestrę symfoniczną.
* [[Niccolò Antonio Zingarelli]] (1792–1837): oratorium ''Tre ore dell’Agonia'' (1825) na dwa tenory i bas solo oraz orkiestrę symfoniczną.
 
Pokrewne tematycznie tym kompozycjom są utwory oparte na [https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82owa_Jezusa_na_krzy%C5%BCu#Opracowania_muzyczne Słowach Jezusa na krzyżu], choć podejście do ich opracowania muzycznego jest inne: nie stanowią one części nabożeństwa, choć mogą być w trakcie nabożeństw wykorzystane.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Nabożeństwo_trzech_godzin_Agonii_Chrystusa,_naszego_Zbawiciela”