Partia Czarnych Panter: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 46.175.239.130 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to AndrzeiBOT.
rozbudowa
Linia 6:
|założona = Październik [[1966]]
|adres siedziby = [[Oakland (Kalifornia)|Oakland]], [[Kalifornia]], {{Flaga|USA}}
|ideologia = czarny separatyzm, elementy [[maoizm]]u, [[socjaldemokracjasocjalizm]]
|poglady gospodarcze =
|liczba =
Linia 22:
 
== Historia organizacji ==
Partia została założona w [[Oakland]] w [[Kalifornia|Kalifornii]] w październiku 1966 roku przez [[Huey P. Newton|Hueya P. Newton]]a i [[Bobby Seale|Bobby'ego Seale]]a<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>. Do grona założycieli dołączył wkrótce znany dziennikarz Eldridge Cleaver<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Seale został przewodniczącym organizacji<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>, Cleaver ''ministrem informacji''<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref> a Newton z kolei jej ''ministrem obrony''<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>. Pierwotnym celem Panter była obrona obywateli pochodzenia [[Afroamerykanie|afroamerykańskiego]] przed brutalnością ze strony służb<ref name=OW>{{Cytuj stronę |url=http://portalwiedzy.onet.pl/122111,,,,czarne_pantery,haslo.html|tytuł=Czarne Pantery}}</ref>. Grupa rozwinęła na terenie Oakland szereg programów socjalnych obejmujących tworzenie szkół społecznych, programy dożywiania czy organizację kursów dla najmłodszych mieszkańców miasta. Oprócz działalności czysto społecznej partia tworzyła uzbrojone patrole obywatelskiej samoobrony (na co pozwalało kalifornijskie prawo). Działalność partii szybko przeniosła się na kolejne miasta [[Stany Zjednoczone Ameryki|Stanów Zjednoczonych]] - w przeciągu roku biura Panter powstały w 20 największych miastach kraju<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>. W chwili największej popularności organ prasowy partii redagowany przez Eldidge’a Cleavera miał nakład wynoszący 250 tysięcy egzemplarzy<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>.
Czarne Pantery zostały założone w październiku 1966 roku przez takich aktywistów jak: [[Huey P. Newton]], [[Bobby Seale]] i [[Richard Aoki]]. Początkowo członkowie tego ruchu opowiadali się za zbrojnym oporem wobec wszelkich aktów przemocy i działaniem w interesie „afroamerykańskiej sprawiedliwości”. Z biegiem czasu filozofia partii uległa zmianie. Mimo że jej liderzy starali się ukazywać „socjalistyczne” oblicze Czarnych Panter, to w rzeczywistości nowi członkowie wstępowali do nich głównie ze względu na walkę o interes Afroamerykanów. W samym ruchu istniało wiele odmiennych nurtów i rozbieżności, co do tego, jaką drogą Pantery powinny podążać. Grupa opierała swoje działanie na 10-punktowym programie, który nosił tytuł: „Ziemia, chleb, mieszkanie, edukacja, odzież, sprawiedliwość i pokój”. Pantery żądały także zwolnienia ze [[Służba wojskowa|służby wojskowej]], uważając, iż „Afroamerykanie są używani do zabijania i walki z innymi narodami na świecie, które tak jak Czarni są prześladowane przez biały rasistowski rząd USA”<ref>[http://www.marxists.org/history/usa/workers/black-panthers/1966/10/15.htm The Ten-Point Program].</ref>. Z biegiem czasu aktywiści organizacji stali się głośni w całym kraju i zaczęto ich uważać za ikonę [[Kontrkultura|kontrkultury]]. Ostatecznie potępili oni czarny [[nacjonalizm]] jako odmianę „czarnego rasizmu”. Od tego czasu skupiali się coraz bardziej na problemach społecznych i kładli nacisk na swoje [[Socjalizm|socjalistyczne]] poglądy. Zaczęto wówczas organizować szereg programów pomocowych mających ograniczyć skalę ubóstwa. Członkowie Panter zachęcali też inne organizacje do stworzenia sojuszu przeciwko opresyjnemu rządowi amerykańskiemu. Kulturalnym odgałęzieniem Czarnych Panter była organizacja „[[The Black Arts Movement]]” założona przez poetę, pisarza i aktywistę znanego jako [[Amiri Baraka]], a przed przyjęciem tego nazwiska jako Everett LeRoi Jones.
 
Podkreślała odrębność Afroamerykanów jako odrębnego narodu<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Partia wzywała czarnoskórych do tworzenia własnego niezależnego systemu edukacji i policji oraz tworzenia patroli obywatelskiej samoobrony<ref name=OW>{{Cytuj stronę |url=http://portalwiedzy.onet.pl/122111,,,,czarne_pantery,haslo.html|tytuł=Czarne Pantery}}</ref>. W „Programie 10 Punktów” który stał się podstawą działalności organizacji partia domagała się „ziemi, chleba, mieszkań, edukacji, ubrania, sprawiedliwości i pokoju”, zaprzestania przez policję stosowania brutalnych praktyk względem czarnej mniejszości<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref> i zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Czarne Pantery postulowały wyłączenie Afroamerykanów z obowiązku służby w armii amerykańskiej (według programu „Afroamerykanie są używani do zabijania i walki z innymi narodami na świecie, które tak jak Czarni są prześladowane przez biały rasistowski rząd USA”)<ref>[http://www.marxists.org/history/usa/workers/black-panthers/1966/10/15.htm The Ten-Point Program].</ref>, rekompensaty za wieki [[niewolnictwo|niewolnictwa]] czy prowadzenia spraw sądowych czarnych przez czarnoskórych sędziów<ref name=OW>{{Cytuj stronę |url=http://portalwiedzy.onet.pl/122111,,,,czarne_pantery,haslo.html|tytuł=Czarne Pantery}}</ref>. Z czasem w programie partii pojawiły się elementy [[marksizm]]u (od początku partia miała wymiar [[antykapitalizm|antykapitalistyczny]]). Ideologia partii stała się mieszanką elementów marksistowskich, [[socjalizm|socjalistycznych]], [[nowa lewica|nowolewicowych]], [[maoizm|maoistowskich]] i czarnego separatyzmu<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref><ref>Van Deburg, William L. ''New Day in Babylon: The Black Power Movement and American Culture, 1965-1975''. University of Chicago Press. s. 155.</ref><ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Radykalizacja Czarnych Panter w 1969 roku doprowadził nawet do zerwania sojuszu z innymi grupami murzyńskimi i uznaniem że kolor skóry nie ma większego znaczenia w nadchodzącej rewolucji [[lumpenproletariat]]u<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>.
Jednak cele polityczne Czarnych Panter zostały przesłonięte metodami jakimi się ta grupa posługiwała<ref>[http://seattletimes.nwsource.com/html/localnews/2002270461_danny11.html Reunion of Black Panthers stirs memories of aggression, activism].</ref>, a w mediach Pantery znane były głównie ze „zbrojnej samoobrony”. Jednym z głównych celów BPP w latach sześćdziesiątych było zapobieganie nadużyciom uprawnień przez policję lokalną. W 1966 r. kiedy partia została założona w [[Oakland (Kalifornia)|Oakland]] w [[Kalifornia|Kalifornii]] z 661 policjantów przydzielonych do „czarnych dzielnic” tylko 16 było [[Afroamerykanie|Afroamerykanami]], podobna sytuacja była także na „głębokim południu”. W dodatku nierzadkie były przypadki gdy policja współpracowała z organizacjami rasistowskimi takimi jak [[Ku Klux Klan]] (np. [[Birmingham (Alabama)|Birmingham]] w [[Alabama|Alabamie]]). W czasie rozruchów na tle etnicznym w latach sześćdziesiątych akcje funkcjonariuszy ze względu na jednolity „biały” stan osobowy w jednostkach kierowały się głównie ku mniejszości afroamerykańskiej. Policja więc nie mogła się wywiązywać z roli rozjemcy ze względu na brak bezstronności i swoją niereprezentatywność.
 
Czarne Pantery cieszyły się względnie dużym poparciem. Sławny stał się incydent z [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968|letnich igrzysk olimpijskich w 1968 roku]], kiedy to dwóch medalistów biegu na 200 metrów ([[Tommie Smith]] i [[John Carlos]]) podczas odgrywania amerykańskiego hymnu podniosło w górę zaciśnięte pięści (był to gest poparcia dla Panter – tzw. ''[[Black Power]]''). W reakcji na to [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski]] ukarał ich dożywotnią dyskwalifikacją<ref>{{Cytuj stronę || url = http://www.sports.pl/Lekkoatletyka/Irena-Szewinska-uznaje-protest-Tommiego-Smitha-za-niedopuszczalny,artykul,89662,1,287.html | tytuł = ''Irena Szewińska uznaje protest Tommiego Smitha za niedopuszczalny | autor = Maciej Petruczenko | opublikowany= Sports.pl | data dostępu = 18 października 2010 | język = pl}}</ref>.
Czarne Pantery aby powstrzymać brutalne działania policyjne zaczęły organizować patrole. Funkcjonariusze często byli śledzeni przez uzbrojonych bojówkarzy, którzy udzielali pomocy poszkodowanym i w razie potrzeby bronili przed napaścią. Ze względu na takie działania konfrontacja była nieunikniona. Około 1970 roku 34 członków grupy poniosło śmierć w zamieszkach, policja twierdzi, że Pantery są odpowiedzialne za śmierć 15 funkcjonariuszy i obrażenia u wielu innych. W latach 1966-1972 – kiedy partia była najbardziej aktywna – kilka jednostek policyjnych zaczęło wcielać do swoich szeregów więcej czarnoskórych rekrutów. Wielu z tych świeżo upieczonych policjantów odegrało znaczącą rolę w zmniejszeniu wpływów i znaczenia Panter. Np. w 1969 roku w [[Chicago]] dwóch członków partii zostało zabitych w akcji policyjnej przez czarnoskórego sierżanta Jamesa Davisa. W miastach takich jak chociażby [[Nowy Jork]] czarnoskórzy policjanci byli używani do infiltracji Panter i do przenikania w ich struktury. Z biegiem czasu znaczenie ruchu zaczęło słabnąć. Dlatego jego przywódcy starali się przypomnieć opinii publicznej o swoim istnieniu. Inspiracją dla nich stała się m.in. ''[[Cytaty Przewodniczącego Mao]]'' autorstwa [[Mao Zedong]]a. Czarne Pantery rozpoczęły wówczas kampanię ''służenia ludziom''. Jednym z ich najsłynniejszych programów była akcja, która wzięła swój początek w kościołach [[San Francisco]], a która była prowadzona pod hasłem ''darmowe śniadanie dla dzieci''. Inne ich działania polegały na rozdawaniu odzieży, prowadzeniu darmowego poradnictwa medycznego, leczenia od uzależnień alkoholowych i narkotykowych itp.
 
W sierpniuprzeciwieństwie 1967do rokudotychczas [[Federaldziałających Bureaunurtów ofruchu Investigation|FBI]]na uruchomiłarzecz specjalnąpraw akcjęobywatelskich, którejCzarne celemPantery byłoprzyjęły „zneutralizowanienajbardziej gruprewolucyjny czarnychhasła. nacjonalistów”Doprowadziło orazto innychdo organizacjikonfliktu dysydenckichdziałaczy (tzwz rządem. [[Federal Bureau of Investigation|FBI]] w ramach operacji [[COINTELPRO]]) prowadziło akcję [[propaganda|propagandową]] wymierzoną w czarnych działaczy. Szef FBI [[J. Edgar Hoover|John Edgar Hoover]] we wrześniu 1968 roku nazwał Czarne Pantery największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa narodowego. Celem całego programu było uniemożliwienie zjednoczenia pod jednym sztandarem działaczy murzyńskich, osłabienie władzy ich głównych przywódców oraz dyskredytacja całego ruchu. WśródKomisja atakowanychSenacka znalazłyds. sięWywiadu takiepo osobylatach jak:stwierdziła [[Martinże LutherFBI King]],prowokowało [[Stokelystrzelaniny Carmichael]],czy [[Hbójki z udziałem Czarnych Panter co miało osłabić prestiż grupy w oczach społeczeństwa. RapPolityka Brown]],rządu doprowadziła do krwawej strzelaniny z 3 grudnia 1969 roku w której to zginęło dwóch członków Panter ([[MaxwellFred StanfordHampton]] i [[ElijahMark Muhammad]]Clark) a pozostali ze znajdujących się w budynku działaczy zostało rannych. MimoBadania Balistyczny wykazały że COINTELPROw miałostronę zapobiegaćczłonków eskalacjiPanter aktówpolicja przemocywystrzeliła 98 pocisków, toPantery w rzeczywistościstronę wielepolicji z kolei tylko jeden. Po latach, w 1982 roku sąd przyznał że strzelanina była rezultatem działań FBI prowadziłoi wypłaciła rannym w strzelaninie ''panterom'' odszkodowania w wysokości 1,85 miliona dolarów<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Istnieją dowody wykazujące że FBI jest odpowiedzialne za incydenty które doprowadziły także do pogorszeniainnych sytuacjiprzypadków śmierci członków partii<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna Nahistoria przykładCzarnych Panter}}</ref> - w Chicago wysyłanoFBI wysyłało anonimową korespondencję do tamtejszego gangu o nazwie ''Blackstone Rangers'', w której informowano jego członków o rzekomych próbach zgładzenia szefów gangu przez Czarne Pantery. Podobne działania podejmowano jeszcze w południowej Kalifornii, co w końcu doprowadziło do prawdziwej wojny pomiędzy Panterami a lokalnymi organizacjami przestępczymi. W styczniu 1969 roku w [[Los Angeles]], ''kapitan'' Panter Bunchy Carter i jego zastępca zostali zabici w campusie [[University of California, Los Angeles|Uniwersytetu Kalifornia]]. Był to rezultat strzelaniny jaka wywiązała się pomiędzy nimi a rywalizującej z Panterami grupy ''czarnych nacjonalistów'' o nazwie ''[[United Slaves]]''. Do kolejnych starć doszło 17 marca w wyniku czego ucierpiały następne osoby. Według niektórych FBI mogła zawiązać sojusz z ''United Slaves'' przeciwko Czarnym Panterom<ref>[http://www.itsabouttimebpp.com/Chapter_History/BPP_Pieces_of_History.html Historia Czarnych Panter w latach 1966-1969].</ref>.
4 grudnia 1969 roku w Chicago w wyniku akcji policji współpracującej z FBI zginął charyzmatyczny przywódca grupy w tym mieście [[Fred Hampton]], oprócz niego zginął jeszcze jeden członek partii. W maju 1969 roku członek nowojorskich Panter Alex Rackley został zamęczony na śmierć przez swoich współtowarzyszy, którzy podejrzewali go o współpracę z policją (zwolennicy partii twierdzili, że George Sams, który wskazał Rackleya jako tajnego informatora sam był na usługach FBI i dopuścił się prowokacji).
 
Działania FBI pod koniec lat 60. doprowadziły do zdziesiątkowania partii. W akcji FBI zginęło 28 członków grupy, 30 zostało rannych, 300 aresztowanych a wielu z nich uciekło za granicę<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. W strzelaninę z policją wdał się nawet Huey P. Newton będący jednym z założycieli grupy. W pierwszym procesie Newtona w roku 1968 został on za to skazany na 15 letni wyrok więzienia. W 1970 odbył się drugi proces w którym oczyszczono go ze wszystkich oskarżeń<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>. W 1971 roku do więzienia trafili czołowi przywódcy grupy co wywołało rozłam w partii. Prześladowania doprowadziły do stopniowego wygaśnięcia radykalizmu murzyńskiego i wygaśnięcia ruchu w drugiej połowie lat 70<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>. Od 1969 do 1972 roku działacze Czarnych Panter którzy po represjach policji zdecydowali się na emigrację prowadzili struktury partii na terenie [[Algieria|Algierii]]<ref>Meghelli, Samir (2009), ''From Harlem to Algiers: Transnational Solidarities Between the African American Freedom Movement and Algeria, 1962-1978'', w: Marable, Manning, ''Black Routes to Islam'', Palgrave Macmillan, s. 99–119.</ref>.
Czarne Pantery cieszyły się względnie dużym poparciem. Sławny stał się incydent z [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968|letnich igrzysk olimpijskich w 1968 roku]], kiedy to dwóch medalistów biegu na 200 metrów ([[Tommie Smith]] i [[John Carlos]]) podczas odgrywania amerykańskiego hymnu podniosło w górę zaciśnięte pięści (był to gest poparcia dla Panter – tzw. ''[[Black Power]]''). W reakcji na to [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski]] ukarał ich dożywotnią dyskwalifikacją. Do czarnych Panter lgnęły w szczególności grupy o charakterze lewicowym. Z biegiem czasu pewna część partii zaczęła uczestniczyć w legalnej działalności politycznej (np. przez uczestnictwo w samorządach) podczas gdy reszta prowadziła permanentną walkę z policją. Na tym tle zaczęło dochodzić do podziałów. Jedni odpowiadali się za konfrontacją a drudzy za działalnością charytatywną oraz ochronną (samoobrona). Ostatecznie partia rozpadła się po tym jak doszło do schizmy pomiędzy [[Eldridge Cleaver|Eldridge’em Cleaverem]] (krytykującym utratę rewolucyjnego ducha przez kierownictwo i nową ugodową postawę) a Komitetem Centralnym. Cleaver po tym wydarzeniu objął przewodnictwo grupy paramilitarnej o nazwie „Black Liberation Army”<ref>[http://www.marxists.org/history/usa/workers/black-panthers/ MIA: History: USA: The Black Panther Party].</ref>. Ostatnim szefem Czarnych Panter była [[Elaine Brown]].
 
CzarneW Pantery cieszyły się względnie dużym poparciem. Sławny stał się incydentzwiązku z [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968|letnich igrzysk olimpijskich w 1968 roku]], kiedy to dwóch medalistów biegu na 200 metrów ([[Tommie Smith]] i [[John Carlos]]) podczas odgrywania amerykańskiego hymnu podniosło w górę zaciśnięte pięści (był to gest poparcia dla Panter – tzw. ''[[Black Power]]''). W reakcji na to [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski]] ukarał ich dożywotnią dyskwalifikacją. Do czarnych Panter lgnęły w szczególności grupy o charakterze lewicowym. Z biegiemrozwojem czasusytuacji pewna część partii zaczęła uczestniczyć w legalnej działalności politycznej (np. przez uczestnictwo w samorządach) podczas gdy reszta prowadziła permanentną walkę z policją. Na tym tle zaczęło dochodzić do podziałów. Jedni odpowiadali się za konfrontacją a drudzy za działalnością charytatywną oraz ochronną (samoobrona). Ostatecznie partia rozpadła się po tym jak doszło do schizmy pomiędzy [[Eldridge Cleaver|Eldridge’em Cleaverem]] (krytykującym utratę rewolucyjnego ducha przez kierownictwo i nową ugodową postawę) a Komitetem Centralnym. Cleaver po tym wydarzeniu objął przewodnictwo grupy paramilitarnej o nazwie „Black Liberation Army”<ref>[http://www.marxists.org/history/usa/workers/black-panthers/ MIA: History: USA: The Black Panther Party].</ref>. OstatnimW szefemwyniku rozpadu Czarnych Panter byłautworzona [[Elainezostała także inna radykalna Brown]]organizacja nosząca nazwę „Rodzina Czarnej Partyzantki”. Grupa ta założona została przez przebywających w więzieniach członków Czarnych Panter mającego za złe założycielom partii ''porzucenie'' więzionych towarzyszy<ref name=O>{{Cytuj stronę |url=http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/historia/trzy-strzaly-w-twarz-rewolucja-w-stylu-mafii,2,5028442,wiadomosc.html|tytuł=Trzy strzały w twarz. Rewolucja w stylu mafii}}</ref>.
 
W więzieniu przez całe lata znajdował się szereg działaczy Czarnych Panter z tamtych lat w tej liczbie między innymi [[Geronimo Pratt|Elmer „Geronimo” Pratt]] którego uwolnienia przez lata domagał się między innym [[Amnesty International]] uważając że został on skazany z przyczyn politycznego. Do dziś w więzieniu znajduje się skazany na śmierć [[Mumia Abu-Jamal]] (za rzekome zabójstwo policjanta). Uwolnienia Abu-Jamala domagały się na przestrzeni lat organizacje praw człowieka<ref name=H>{{Cytuj stronę |url=http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1080562765|tytuł=Czarna historia Czarnych Panter}}</ref>.
 
== „New Black Panther Party” ==
W 1989 r.roku w [[Teksas]]ie doszło do powstania ruchu o nazwie “Nowa„Nowa Partia Czarnych Panter”. 10 lat później grupa ta stała się schronieniem dla wielu byłych członków [[Nation of Islam]] kiedy to przewodnictwo w niej objął [[Khalid Abdul Muhammad]]. Członkowie „starych” Panter uznali, że „Nowe Pantery” działają bezprawnie i sprzeciwili się jej istnieniu<ref>[http://www.blackpanther.org/newsalert.htm There Is No New Black Panther Party: An Open Letter From the Dr. Huey P. Newton Foundation].</ref>. 31 lipca 2004 r. doszło do utworzenia Narodowego Sojuszu Czarnych Panter.
 
{{Przypisy}}
 
== Literatura ==
* Rett R. Ludwikowski: ''Murzyński radykalizm w USA'', Warszawa 1976, s. 193-200.
* Jarosław Tomasiewicz: ''Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny)'', Katowice 2000, s. 204.
 
== Linki zewnętrzne ==