Pistolet maszynowy MP 40: Różnice pomiędzy wersjami

{{Broń palna infobox|

|nazwa = MP 40|

|grafika = [[Plik:MP 40 AYF 3.JPG|300px]]|

|opis = MP 40 z kolbą złożoną, rok produkcji 1943|<!-- opis grafiki -->

|kraj = {{państwo|DEU|wariant=III Rzesza1935}}|

producent|projektant = [[Heinrich = |Vollmer]]

obsługa |rodzaj = |<!-- tylko bronie zespołowe[[Pistolet -->maszynowy]]

prototypy |obsługa = [[1939]]|<!-- lata w których trwałytylko pracebronie projektowezespołowe -->

produkcja_seryjna|prototypy = [[19401939]] - [[1944]]|<!-- lata produkcji -->

kaliber|wyprodukowano = ok. 1 000 000 = 9 mm|egz.

nabój|kaliber = 9 mm
|nabój = [[Nabój 9 × 19 mm Parabellum|9 x× 19 mm Parabellum]]|

|magazynek = pudełkowy, 32 nab.
|taśma = <!-- rodzaj i pojemność magazynkataśmy -->

taśma|długość = 629 mm (z kolbą = |złożoną)<!--br rodzaj/>832 imm pojemność(z taśmykolbą -->rozłożoną)

długość |wysokość = 629 mm (z kolbą złożoną)<br />832 mm (z kolbą rozłożoną)|<!-- jeśli znana -->

wysokość |szerokość = |<!-- jeśli znana -->

masa_kb_właściwego |masa_podstawy = |<!-- tylko ckm, wkm, ukm i broń pokładowa -->

masa_podstawy |masa_lufy = |<!-- tylko ckm, wkm,jeśli ukmznana -->

masa_lufy |masa_wyp_dod = |<!-- jeślimasa wyposażenia znanadodatkowego -->

masa_wyp_dod|Vo = |<!-- masa wyposażenia= dodatkowego380 -->m/s

Vo |Eo = 380 m/s|

Eo|szybk_teoret = 500 = |strz./min

szybk_teoret |szybk_prakt = 500 strz./min|<!-- tylko broniejeśli samoczynneznana -->

szybk_prakt |zasięg_max = |<!-- jeśli znana -->

zasięg_skuteczny |przeb_panc = 150 <!-- 200tylko m|bronie przeciwpancerne -->

[[Plik:TelescopingBolt-Externals-1.png|thumb|298px299px|Porównanie MP40MP 40 z [[Pistolet maszynowy Uzi|Uzi]].]]

[[Plik:Bundesarchiv Bild 101III101I-Weyer103-0360943-28A13, AngehörigeNordeuropa, der Waffen-SSSoldaten mit MP.jpg|thumb|298px299px|Żołnierze [[Waffen-SS]]niemieccy z pistoletami MP 40.]]

'''MP 40''' – [[NiemcyIII Rzesza|niemiecki]] [[pistolet maszynowy]] kalibru [[Nabój 9 × 19 mm Parabellum|9 x× 19 mm Parabellum]] produkowany w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]].

W okresie międzywojennym armia niemiecka posiadała 37003 700 pistoletów maszynowych (głównie [[pistolet maszynowy MP18|MP&nbsp; 18&nbsp; I]] i [[Pistolet maszynowy MP 28 II|MP 28 II]]), nie były one jednak przepisowym uzbrojeniem. Dopiero doświadczenia wojen toczonych na świecie w [[Lata 30. XX wieku|latach 30.]] [[XX wiek|XX]] wiekuu spowodowały zwiększenie zainteresowania tym rodzajem broni.

Ponieważ używane już typy pistoletów maszynowych uznano za przestarzałe, postanowiono skonstruować nowy pistolet maszynowy. [[29 czerwca]] [[1938]] roku nowy pistolet został przyjęty do uzbrojenia jako [[pistolet maszynowy MP 38|M.P.38]]. Była to konstrukcja nowoczesna, ale dość kłopotliwa i skomplikowana w produkcji. Najbardziej kłopotliwym w produkcji elementem broni była [[komora zamkowa]]. Skomplikowana technologia powodowała że do końca [[1940]] roku wyprodukowano zaledwie 40&nbsp; 000 egz.egzemplarzy MP 38. Było to o wiele za mało jak na potrzeby stale rozwijającego się [[Wehrmacht]]u.

W [[1939]] roku rozpoczęto prace nad modernizacją MP 38. W firmie [[Erma-Werke GmbH|ERMA]] opracowano wersję MP 38(L) z komorami zamkową i spustową wykonanymi technologią odlewania z [[glin|aluminium]]. MP 38(L) był lżejszy i łatwiejszy w produkcji od MP 38, ale ponieważ pierwszeństwo w dostawach deficytowego aluminium miał przemysł lotniczy, jego produkcji nie uruchomiono.

Poza Ermą prace nad modernizacją MP 38 prowadzono w HWA ([[Heereswaffenamt]], [[język niemiecki|niem.]] Urząd Uzbrojenia Wojsk Lądowych). Prace w HWA miały na celu nie tylko uproszczenie produkcji, ale także eliminację z konstrukcji MP 38 elementów z materiałów deficytowych (takich jak metale lekkie).

Największą nowością w prototypie opracowanym przez HWA była nowa [[komora zamkowa]]. Jej projektantem był inż.inżynier Anton Peter. Był on zwolennikiem stosowania w produkcji broni elementów wykonywanych metodą tłoczenia ze stalowej blachy (Anton Peter był nazywany przez współpracowników Stahlblech Peter, niem. Blaszany Piotruś). Zaprojektowana przez niego komora zamkowa była zwijana z blachy stalowej i zgrzewana punktowo. Była ona prostsza w produkcji niż rurowa komora zamkowa MP 38, a jej dodatkową zaletą była mniejsza powierzchnia styku [[zamek (broń)|zamka]] z komorą zamkową, dzięki czemu zmniejszyło się ryzyko zacięć w przypadku zanieczyszczenia broni. Poza nową komorą zamkową nowy był [[chwyt pistoletowy]] wykonany także metodą tłoczenia z blachy (MP 38 ta część była aluminiowym odlewem). Przyspieszeniu produkcji służyć miała także rezygnacja z obróbki kosmetycznej (jej rezultatem było nowe gładkie gniazdo [[Magazynek|magazynka]]).

Produkcję nowego pistoletu maszynowego uruchomiono na początku [[1940]] roku. Nowa broń otrzymała oznaczenie MP 40. Pistolet został zaprojektowany przez niemieckiego konstruktora [[Heinrich Vollmer|Heinricha Vollmera]]. Poza zakładami wcześniej produkującymi MP 38 czyli Erfurter Maschinenfabrik B. Geipel GmbH i Waffen- und Fahrradfabrik C.G. Haenel, produkcję MP 40 uruchomiono także w austriackich[[austria]]ckich zakładach Steyr (wcześniej produkujące [[Pistolet maszynowy MP 34|MP 34(ö)]], z czasem stały się największym producentem MP 40). Wprowadzono także nowe magazynki wyposażone w pionowe rowki mające zwiększyć sztywność magazynka i jego odporność na zanieczyszczenia. Podobnie jak MP 38, nowy pistolet maszynowy strzelał tylko ogniem seryjnym, ale niska [[szybkostrzelność]] umożliwiała doświadczonemu żołnierzowi prowadzenie ognia pojedynczego. Etatowo w pistolety maszynowe uzbrojeni mieli być dowódcy: [[Drużyna (wojsko)|drużyn]], [[Pluton (wojsko)|plutonów]], [[Kompania|kompanii]]. Zadziwia fakt, że sztab generalny opracował szczegółowe zasady użycia MP dopiero w 1940.

Pomimo rozpoczęcia produkcji seryjnej, prace nad udoskonalaniem MP 40 trwały nadal. Dużą wadą nowego pistoletu maszynowego był podobnie jak w przypadku MP 38 brak możliwości zabezpieczenia broni z zamkiem w przedniej pozycji. [[25 czerwca]] [[1942]] roku rozpoczęto produkcję MP 40 wyposażonych w nową rękojeść napinania zamka. Składała się ona z trzpienia przyspawanego do zamka i osadzonej na nim ruchomej tulei. Przesunięcie tulei w stronę komory zamkowej powodowało wsunięcie występu tulei w wycięcie komory zamkowej i zabezpieczenie broni. Zastosowane rozwiązanie było wyraźnie wzorowane na bezpieczniku [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiego]] [[pistolet maszynowy PPSz|PPSz]]. Od [[1 czerwca]] [[1943]] roku nakazano przerobienie rękojeści wcześniej wyprodukowanych MP 38 i MP 40 Wehrmachtu, a [[15 lipca]] [[1944]] roku [[Waffen-SS]].

W tym samym 1942 roku powstał prototyp wersji MP 40/1. Miała ona poszerzone gniazdo magazynka, w którym można było zamontować dwa magazynki 32-nab nabojowe. Po wystrzelaniu naboi z jednego magazynka, zespół obu magazynków można było przesunąć w bok i ponownie rozpocząć ogień. Wersja ta powstała jako odpowiedź na uwagi żołnierzy frontowych, którzy postulowali zwiększenie pojemności magazynka MP 40 (bębnowy magazynek radzieckiej pepeszy zawierał 71 naboi). MP 40/1 okazał się konstrukcją niepraktyczną i nie był produkowany seryjnie.

W 1942 roku rozpoczęto produkcję pistoletów maszynowych MP 40 wyposażonych w gniazdo magazynka wykonane ze zwiniętej i zgrzanej blachy (w miejsce gniazda frezowanego). Nowe gniazda posiadały charakterystyczne poziome żebra zwiększające sztywność. Pojawiły się także: nowy chwyt pistoletowy, szyna ochraniająca dolną powierzchnię [[Lufa|lufy]] i nakrętka mocująca lufę. Zmiany te miały na celu zmniejszenie czasochłonności produkcji MP 40.

W [[1942]] coraz wyraźniejsza była perspektywa wprowadzenia do uzbrojenia [[karabin automatyczny|karabinów szturmowych]]. Pod koniec tego roku [[C. G. Haenel]] zakończył produkcję MP 40, przygotowując się do rozpoczęcia produkcji [[karabinKarabinek StG44|karabinu StG44]]. W [[1943]] roku także [[Erma-Werke GmbH|Erma]] zakończyła produkcję MP 40 i rozpoczęła wytwarzanie StG44 (a dokładniej jego wczesnych wersji MP 43 i MP 44). Ostatnim producentem MP 40 był [[Steyr Mannlicher|Steyr-Werke]], który zakończył produkcję MP 40 w październiku [[1944]] roku. Z tych zakładów pochodziła ostatnia wersja produkcyjna MP 40 posiadająca komorę zamkową i spustową wykonaną w postaci jednego elementu z tłoczonej blachy.

Do końca wojny wyprodukowano według różnych źródeł od 746&nbsp; 000 do 1,1 miliona pistoletów maszynowych MP 40. Pomimo pewnych niedoskonałości MP 40 był jedną z najlepszych broni II wojny światowej. Jego konstrukcja stała się podstawą do opracowania angielskiego[[Wielka Brytania|brytyjskiego]] [[pistolet maszynowy STENSten|Stena]], [[Szwecja|szwedzkiego]] [[pistolet maszynowy Carl Gustaf m/45|Carl Gustaf m/45]] i [[Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii|jugosłowiańskiego]] [[pistolet maszynowy Zastava M56|Zastava M56]].

Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] pistolet maszynowy MP 40 był nadal powszechnie używany w wielu armiach świata (szczególnie w konfliktach lokalnych) do końca lat [[lata 60. XX wieku|lat 60]]. Przykładowo do [[1956]] roku MP 40 był przepisowym pistoletem maszynowym izraelskich[[izrael]]skich spadochroniarzy.

Pistolet maszynowy MP 40 był indywidualną [[Broń samoczynna|bronią samoczynną]]. Automatyka pistoletu maszynowego MP 40 jest oparta na zasadzie [[odrzut broni|odrzutu]] [[zamek (broń)|swobodnego zamka]]. [[Ryglowanie]] odbywa się masą swobodnego zamka, podpartego [[Sprężyna powrotna|sprężyną powrotną]]. Strzelanie z zamka otwartego seriami. Trzon zamkowy miał postać walca w wydrążeniu którego umieszczona była ruchoma [[Iglica (broń)|iglica]] na masywnej żerdzi. Żerdź otoczona sprężyną powrotną. Sprężyna powrotna w osłonie teleskopowej. [[Mechanizm spustowy]] umożliwia strzelanie tylko ogniem ciągłym. Zasilanie z magazynka pudełkowego o pojemności 32 nabojów, rozmieszczonych w szachownicę. [[Przyrządy celownicze]] składają się z [[Muszka (broń)|muszki]] w osłonie i [[Celownik przerzutowy|celownika przerzutowego]], celownik dwustopniowy: stały – dla odległości 100 m i odchylany dla odległości 200 m. [[Lufa]] wkręcona w komorę zamkową zakończona podstawą muszki i hakiem ułatwiającym strzelanie przez otwory strzelnicze pojazdów. [[Łoże (broń palna)|Łoże]] i okładziny chwytu pistoletowego z [[bakelit]]u. [[Kolba (broń)|Kolba]] metalowa składana pod spód broni.

* ErenfeichtTomasz Leszek, Krajewski Piotr G.Nowakowski, ''Niemiecki Pistolet maszynowy MP 38 i MP 40'', Warszawa"[[Nowa Technika Wojskowa]]", 9/97. 1992