Grabież polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej: Różnice pomiędzy wersjami

'''Grabież polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej''' – zorganizowany i uprzednio zaplanowany [[Rozbój|rabunek]] polskich [[dobra kultury|dóbr kultury]]<ref name=Osmańczyk>{{cytuj książkę | autor=Edmund Jan Osmańczyk | tytuł=Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych | wydawca=Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” | miejsce=Warszawa | rok=1982 | strony=132 | isbn=83-214-0092-2}}</ref> prowadzony w latach 1939–1945 na [[terytorium państwowe|terytorium państwowym]] [[II Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej Polskiej]]. Grabież rozpoczęła się wkrótce po [[kampania wrześniowa|agresji niemiecko-sowieckiej]] na Polskę. Działalność rabunkowa była organizowana i przeprowadzana głównie przez [[III Rzesza|III Rzeszę]], jednak [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] zagrabił również znaczącą część dzieł kultury i sztuki [[II Rzeczpospolita|państwa polskiego]] i jego obywateli.

 

 

== Grabieże niemieckie ==

 

Przygotowania do grabieży dóbr kultury rozpoczęte zostały w Niemczech jeszcze przed wybuchem działań wojennych<ref name="Rewindykacja dóbr kultury – Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP">{{cytuj książkę|url=http://www.msz.gov.pl/Rewindykacja,dobr,kultury,1775.html|tytuł=Rewindykacja dóbr kultury – Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP}}</ref> i agresją na Polskę w 1939. Plan systematycznej grabieży państwowych i prywatnych zbiorów sztuki, których spisy zostały sporządzone przez niemieckich historyków sztuki na podstawie naukowych kontaktów przedwojennych<ref name="Rewindykacja dóbr kultury – Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP" /> i częstych wizyt w muzeach i kolekcjach polskich, został zrealizowany poprzez powołanie kilku organizacji, które 1 września 1939 przekroczyły granice Polski razem z regularną armią niemiecką.

 

== Przykłady zabytków nieodzyskanych ==

* ''[[Portret młodzieńca]]'' [[Rafael Santi|Rafaela]], zrabowany w 1940 z [[Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie|Muzeum Czartoryskich w Krakowie]]{{fakt|data=2013-12}}.

* XIX-wieczny notatnik Słowackiego, który przechowywano w Bibliotece Krasińskich w Warszawie odnaleziony w 2011 roku w moskiewskiej bibliotece<ref>[http://www.rp.pl/artykul/722625.html „Czy Słowacki wróci z Rosji?”, Ewa Łosińska 26-09-2011].</ref>.

 

== Upamiętnienia ==

[[Poczta Polska]] wprowadziła do obiegu serię znaczków pocztowych, ukazujących wybrane dzieła sztuki, które zaginęły w czasie II wojny światowej: akwafortę Rembrandta van Rijna „Józef opowiadający sen” (1638), obraz [[Peter Paul Rubens|Petera Paula Rubensa]] „Chrystus upadający pod krzyżem” (ok. 1612-15), oraz rysunek Albrechta Dürera „Exlibris Willibalda Pirckheimera” (1513)<ref>Poczta Polska, Nr kat. 4310-4312, data wyd.: 20.11.2009. [http://www.poczta-polska.pl/znaczki/pl/4_2009.php].</ref>.