Lázaro Cárdenas del Río: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m dr. typ. hiszp.
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Drobne redakcyjne - poprawki linków, apostrofów, cudzysłowów, kategorie.
Linia 19:
}}
 
'''Lázaro Cárdenas del Río''' (ur. [[21 maja]] [[1895]] w [[Jiquilpan]], [[Michoacán]], zm. [[19 października]] [[1970]] w [[Meksyk (miasto)|Meksyku]]) – polityk meksykański polityk i prezydent tego kraju w latach [[1934]]-[[1940]].
 
== Życiorys ==
Linia 31:
 
=== Cárdenas prezydentem ===
Pierwszym posunięciem Cárdenasa po objęciu urzędu prezydenta była redukcja jego własnej pensji prezydenckiej o połowę. Nowy prezydent jak szybko się miało okazać odbiegał od wewnątrzpartyjnych ''Callistasi ''<ref name=pm>{{cytuj książkę|tytuł=Podróże Marzeń "Meksyk"„Meksyk” - Biblioteka Gazety Wyborczej|rozdział =Historia - Rewolucja i jej następstwa | data = 2005 | wydawca = Mediaprofit | isbn= 83-60174-00-8 |strony= 67-68}}</ref>. Jednak jeszcze bardziej zaskakujące decyzje nowego prezydenta miały dopiero nadejść – 9 kwietnia 1936 roku Calles i jego współpracownicy zostali aresztowani i deportowani do [[Stany Zjednoczone|USA]]. Decyzja ta została przyjęta przez większość społeczeństwa meksykańskiego.
 
Następnie Cárdenas ogłosił koniec stosowania kary śmierci (w Meksyku zazwyczaj była ona wykonywana przez rozstrzelanie). Od tego czasu jej wykonywanie w Meksyku jest zakazane. Bezkrwawe rządy Cárdenasa powszechnie sygnalizowały koniec wewnętrznego chaosu, który trwał od rewolucji meksykańskiej. Cárdenas był najprawdopodobniej jedynym prezydentem meksykańskim, który nigdy nie korzystał z ochrony w postaci samochodu pancernego i ochroniarzy. W czasie swej kampanii wyborczej w 1934 r. wielokrotnie objeżdżał kraj, mając do dyspozycji tylko kierowcę i adiutanta. Wywołało to powszechny szacunek dla Cárdenasa ze strony elektoratu. Jako pierwszy prezydent zamieszkał w rezydencji ''Los Pinos'', a poprzednia siedziba prezydencka – Zamek Chapultepec – została przekształcona w Narodowe Muzeum Historii.
 
Rząd Cárdenasa kontynuował reformę rolną. Rozdano 18 milionów hektarów ziemi oraz założone spółdzielnie rolnicze ''ejidos''. Prezydentowi nie udało się co prawda włączyć do programu wywłaszczenia najbogatszych plantatorów, ziemie otrzymała jednak prawie jedna trzecia obywateli Meksyku<ref name=pm/>. Zwolennicy reformy rolnej skupieni byli wokół Confederación Nacional de Campesinos (Narodowa Federacja Rolników). W 1936 roku założony został największy meksykański związek zawodowy, "Confederación„Confederación de Trabajadores Mexicanos"Mexicanos” (Konfederacja Robotników Meksykańskich) założony przez marksistę, Vincente Lombarda Toledana. Zarówno CNM i CMT stanowiły podstawę struktur PRN<ref name=pm/>.
 
Cárdenas starał się aktywnie pomóc [[Hiszpania|hiszpańskiemu]] rządowi republikańskiemu w wojnie domowej, jednak wysiłki te zostały w dużej mierze udaremnione przez administrację prezydenta USA [[Franklin Delano Roosevelt|Roosevelta]]. Po zakończeniu wojny Cárdenas wydał szczegółowe instrukcje dla dyplomatów meksykańskich w Europie w celu umożliwienia emigracji wygnańcom z Hiszpanii, w tym prezydentowi Manuelowi Azañii, który zmarł we Francji pod meksykańską opieką dyplomatyczną. Dzięki staraniom Cárdenasa do Meksyku przybyły dziesiątki tysięcy uchodźców, w tym wielu wybitnych intelektualistów, którzy pozostawili po sobie trwały ślad w meksykańskim życiu kulturalnym.
Linia 41:
W wyborach prezydenckich w 1940 roku Cárdenas mianował kandydatem PNR Manuela Ávilę Camacho. Jego głównym przeciwnikiem został kandydat prawicy Juan Andreu. Cárdenas postawił na otwartą dyskusję i wolne wybory. Stało się jednak inaczej – w dniu głosowania doszło do gwałtownych incydentów. Po ogłoszeniu oficjalnych wyników, według których Ávila Camacho został zwycięzcą wyborów, Andreu zagroził buntem. W uroczystej inauguracji Ávili na stanowisku prezydenta uczestniczył nowo wybrany wiceprezydent USA, [[Henry Wallace|Henry A. Wallace]].
 
Cárdenas jest uważany przez większość historyków za twórcę systemu politycznego, który przetrwał w Meksyku do [[Lata 80. XX wieku|lat 80.]] [[XX wiek]]u. Jego podstawą było zorganizowanie korporacyjnych struktur dla związków zawodowych, "[[Campesino (yerba mate)|campesino]]" – chłopskich [[spółdzielnia|spółdzielni]] oraz wolnych zawodów i urzędników z [[Klasa średnia|klasy średniej]] w ramach zreorganizowanej partii rządzącej o nazwie Partia Rewolucji Meksykańskiej. W czasie kadencji Cárdenasa państwo rozdzieliło między bezrolnych chłopów wiele hektarów ziemi. Robotnicy zyskali natomiast szereg praw pracowniczych, związkowych oraz podwyżki płac.
 
=== Nacjonalizacja nafty ===
Jednym z zadań prezydentury Cárdenasa było rozwiązanie problemu eksploatacji meksykańskich złóż ropy naftowej. Ogromne zasoby ropy znajdujące się w okolicach miasta [[Tampico]] w stanie [[Tamaulipas]] były eksploatowane przez amerykańskie koncerny naftowe i zaspokajały 20% zapotrzebowania USA na ten surowiec. Próby negocjacji z tzw. "Meksykańskim„Meksykańskim Orłem"Orłem” skupiającym największe koncerny w Meksyku (m.in. [[Royal Dutch Shell|Shell]], [[ExxonMobil|Standard Oil of New Jersey]]) nie przyniosły rezultatu, więc 18 marca 1938 roku o godz. 21.45 Cárdenas podjął decyzję o [[nacjonalizacja|nacjonalizacji]] wszystkich złóż ropy naftowej i [[Wywłaszczenie (prawo)|wywłaszczeniu]] koncernów naftowych z ich majątku. Bezpośrednim impulsem nacjonalizacji był strajk Konfederacji Robotników Meksykańskich zapoczątkowany w 1936 roku<ref name=pm/>. Robotnicy protestowali przeciw wpływom zagranicznych firm naftowych, domagając się zwiększenia płac. Ogłoszenie tej decyzji wywołało w Meksyku ogromny wybuch radości i zostało uczczone sześciogodzinną paradą w mieście [[Meksyk (miasto)|Meksyk]].
 
Pomimo iż za wywłaszczone mienie przewidziano rekompensaty, decyzja Cárdenasa wywołała złość światowej finansjery oraz rządów [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]<ref name=pm/>. Brytyjczycy ochłodzili stosunki z rządem Cárdenasa. Ale wszystko zmieniło się wraz z wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]], gdy zapotrzebowanie aliantów na ropę wzrosło i musieli oni zabiegać o przychylne nastawienie Meksyku, zwłaszcza że zaczął on eksportować ropę do [[III Rzesza|nazistowskich Niemiec]]. Narodowe przedsiębiorstwo, które zajęło się wydobyciem ropy [[Petróleos Mexicanos]] w skrócie PEMEX stało się wzorem dla innych krajów słabo rozwiniętych, a posiadających bogate złoża ropy<ref name=pm/>.
Linia 60:
 
== Bibliografia ==
* Podróże Marzeń "Meksyk"„Meksyk” Biblioteka Gazety Wyborczej ISBN 83-60174-00-8 str. 67-68
 
{{Przypisy}}
Linia 67:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Cárdenas del Río, Lázaro}}
[[Kategoria:Laureaci Międzynarodowej Stalinowskiej Nagrody Pokoju]]
[[Kategoria:Prezydenci Meksyku]]