Sejm Rozbiorowy (1773–1775): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Link tożsamy z tekstem linka |
|||
Linia 6:
Zobacz też: ''[[Historia Polski (1764–1795)]]''.
W późnym XVII i początkiem XVIII wieku Rzeczpospolita Obojga Narodów została zredukowana ze swojego statusu głównej potęgi europejskiej do rosyjskiego [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej
Sejm Rozbiorowy oraz [[I rozbiór Polski]] nastąpiły w wyniku zmiany [[Równowaga sił|równowagi sił]] w Europie będącej następstwem rosyjskich zwycięstw nad [[Imperium Osmańskie|Osmanami]] w [[Wojna rosyjsko-turecka (1768–1774)|wojnie rosyjsko-tureckiej (1768–1774)]]. Przyczyniły się one do wzmocnienia Rosji i w efekcie zagroziły interesom [[Habsburgowie|Habsburgów]] w tym regionie (zwłaszcza w [[Mołdawia (kraina historyczna)|Mołdawii]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyźnie]]). Austria Habsburgów rozważała nawet wojnę z Rosją<ref name=":1">[http://www.britannica.com/place/Poland/History#toc28181 Poland, Partitions of.] (2008). Encyclopædia Britannica Online, dostęp 26.11.2015.</ref><ref>Little, Richard, ''The Balance of Power in International Relations'', Cambridge University Press, 2007, ISBN 978-0-521-87488-5.</ref>.
Linia 22:
Po dokonaniu rozbioru Polski zaborcy zażądali, aby król Stanisław i Sejm zalegalizowali ich działania<ref name=":4" />. Król zaapelował do narodów Europy zachodniej o pomoc i zwlekał z powołaniem sejmu<ref name=":4" />. Europejskie mocarstwa zareagowały na rozbiór Polski z obojętnością, za wyjątkiem protestu [[Karol III Hiszpański|króla Hiszpanii]]<ref>Norman Davies, ''Europe. A History'', Pimlico, 1997, s. 664.</ref>. Podniosło się jedynie kilka głosów sprzeciwu, jak np. [[Edmund Burke|Edmunda Burke]], który widział w rozbiorze Polski początek rewolucyjnych zmian w europejskiej równowadze sił<ref name=":4" /><ref>{{Cytuj|url = http://www.britannica.com/place/Poland/History#toc28181|tytuł = Poland {{!}} history – geography :: History|opublikowany = Encyclopedia Britannica|data dostępu = 2015-11-26}}</ref>.
Podczas gdy król August oraz senat debatowali nad kursem działania, cierpliwość zagranicznych mocarstw zaczęła się wyczerpywać<ref name=":5">Władysław Smoleński (1919). ''[http://books.google.com/books?id=DUpBAAAAIAAJ&pg=PA295 Dzieje narodu polskiego]'', Gebethner i Wolff, s. 295–305, dostęp 26.11.2015.</ref>. W rezultacie jeden z czołowych przeciwników zgody na zagraniczne roszczenia, biskup [[Adam Stanisław Krasiński (biskup wileński)|Adam Stanisław Krasiński]] został porwany przez [[Kozacy|Kozaków]] i przewieziony do Warszawy, gdzie ambasadorzy zaborców zażądali aby król i senat zwołali [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|sejm walny]] w celu ratyfikacji rozbiorów<ref name=":5" />. Kolejnym dowodem ich wpływu jest fakt, że senatorzy z anektowanych terytoriów (włączając [[Diecezja inflancka|diecezję inflancką]], [[województwo ruskie]] oraz [[województwo witebskie]]) odmówili udziału w kolejnych obradach senatu<ref name=":5" />. Podczas gdy znikąd nie nadchodziła pomoc, a sprzymierzeni zaborcy okupowali Warszawę, aby siłą oręża wymusić zwołanie sejmu, nie było innej możliwości niż podporządkowanie się ich woli<ref name=":4" /><ref name=":5" />. Warszawa stała się de facto garnizonem zagranicznych mocarstw<ref name=":5" />. 19 kwietnia senat zgodził się zwołać sejm walny<ref name=":5" />.
== Przygotowania ==
Linia 28:
== Obrady sejmu ==
Sejm ten został zwołany na 19 kwietnia 1773 na wcześniejsze żądanie [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej
Już 16 kwietnia, 60 przekupionych posłów i 9 senatorów zawiązało [[konfederacja (historia Polski)|konfederację]]<ref>Bezprawną, gdyż niezapowiedzianą w porę, [[Paweł Jasienica]], ''Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii'', PIW, Warszawa 1982, s. 350, ISBN 83-06-00788-3.</ref>, aby nie dopuścić do zerwania sejmu poprzez zastosowanie zasady ''[[liberum veto]]'' (uchwały konfederacji stanowione były większością głosów)<ref name=":5" /><ref name=":7" /><ref>Michalski, Jerzy (1988), „Tadeusz Rejtan”, ''Polski Słownik Biograficzny'', XXXI/2, s. 231–237.</ref><ref>{{Cytuj|url = http://portalwiedzy.onet.pl/65901,,,,rejtan_tadeusz,haslo.html|tytuł = Rejtan Tadeusz - WIEM, darmowa encyklopedia|opublikowany = portalwiedzy.onet.pl|data dostępu = 2015-11-26}}</ref>. Marszałkiem konfederacji [[Korona Królestwa Polskiego#Korona jako określenie państwa|koronnej]] został całkowicie oddany Rosji [[Adam Poniński (zm. 1798)|Adam Poniński]]. Jako marszałka konfederacji [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]] wyznaczono [[Michał Hieronim Radziwiłł|Michała Hieronima Radziwiłła]]. Marszałkami sejmu byli Adam Poniński i Michał Hieronim Radziwiłł<ref>''Konstytucye publiczne seymu extraordynaryinego warszawskiego pod węzłem generalney Konfederacyi oboyga narodow trwaiącego roku 1773, dnia 19 kwietnia zaczętego a [...] w roku 1775 [...] skonczonego. Za zgodą zgromadzonych i skonfederowanych stanow uchwalone'', T. 1, [b.n.s.]</ref>. Obradom sejmu przewodniczył Poniński, który jako [[jurgielt]]nik otrzymywał z ambasady rosyjskiej stałą roczną pensję w wysokości 24 000 [[dukat]]ów.
| |||