Purim: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz” za pomocą gadżetu CzyWiesz |
styl |
||
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|4}}
[[Plik:Esther Denouncing Haman.jpg|thumb|Estera demaskuje Hamana na uczcie – obraz [[Ernest Normand|Ernesta Normanda]], 1888)]]
'''Purim''' (פורים – [[język hebrajski|hebr.]] ''losy''; nazwa pochodzi od [[Język akadyjski|akad.]] „pur” – ''los'', ''przeznaczenie''; [[Jidysz|jid]] ''purym''), '''Święto Losów''' (Losowania){{r|żih}} – radosne [[święta żydowskie|święto żydowskie]], które powstało w gminach żydowskich wschodniej [[Diaspora (naród)|diaspory]] (być może w [[Suza (miasto)|Suzie]]){{r|żih}} w połowie II wieku p.n.e{{r|Megilat Ester}}. Święto upamiętnia biblijną historię opisaną w [[Księga Estery|Księdze Estery]], która prawdopodobnie miała miejsce w połowie V w. [[przed naszą erą|p.n.e.]] – wyswobodzenie Żydów z rąk [[Haman]]a, dążącego do zgładzenia ich w całej Persji. Haman miał wyznaczyć termin zagłady Żydów poprzez losowanie{{r|żih}}, a [[Estera (postać biblijna)|Estera]] doprowadziła do uwolnienia swego narodu z opresji i wymierzenia kary prześladowcom{{r|Est7}}. W całej biblijnej historii Estery nie jest wymieniane imię Boga{{r|Samuels}}, jednak jest ona [[Typ (teologia)|figurą]] ucisku i prześladowania, z którego naród żydowski jest wybawiany przez interwencję Boga. Święto obchodzone jest w ostatnią pełnię księżyca przed wiosenną równonocą{{r|Megilat Ester|Kameraz-Kos}}, która przypada 14 dnia miesiąca [[adar]] (w roku przestępnym w miesiącu [[adar szeni]]){{r|żih}}. Purim jest jednym z dwóch świąt żydowskich (obok [[Chanuka|Chanuki]]) ustanowionych przez rabinów, a niewymienionych w [[Tora|Torze]]{{r|s614}}.
[[Plik:Purim1.jpg|thumb|Przebierańcy w czasie święta Purim, ''Philologus Hebræo-Mixtus'', 1657]]
[[Plik:Homemade hamantaschen (cropped).jpg|thumb|[[Hamantaszen]] – purimowe ciasteczka]]
[[Plik:PikiWiki Israel 6054 Purim costumes in The kibutz.JPG|thumb|Purim w kibucu Givat Haim Meuchad, lata 40. XX wieku]]
== Geneza święta ==
Historia zawarta w Księdze Estery opowiada o [[Haman]]ie, który był wysokim rangą [[wezyr]]em lub pierwszym ministrem króla Medów i Persów{{r|żih}} [[Kserkses I|Kserksesa I]] (w [[Biblia Tysiąclecia|BT]] występuje pod imieniem Aswerus, które jest łacińską transkrypcją hebr. formy Achaszwerosz){{r|Est1|chabad}}, o samym królu Achaszweroszu (Kserkses I), królowej [[Estera (postać biblijna)|Esterze]] (Hadassa{{r|s614}}) i jej przybranym ojcu [[Mardocheusz]]u (Mordechaj). Żyd Mardocheusz wbrew poleceniu króla nie oddawał pokłonu Hamanowi (z powodów religijnych); dlatego Haman postanowił skazać na zagładę wszystkich Żydów. Los wskazał na 13{{r|Est3}} lub 14 dzień adar jako datę zagłady{{r|Septuaginta}}. Dowiedziawszy się o tym planie Estera rozpoczęła post i modlitwy{{r|Est4}}, a gdy skończyła poprosiła króla o wyprawienie uczty na którą zaproszony byłby tylko Haman{{r|Est5}}. Na uczcie przedstawiła Hamana jako osobę która nastaje na nią i jej lud i zwróciła się do króla z prośbą o łaskę, a na samego Hamana padło królewskie oskarżenie o próbę gwałtu na Esterze{{r|Est7}}. W konsekwencji Haman został powieszony, dziesięciu jego synów spotkała śmierć, zaś w całej Persji Żydzi zabili 75 000 ludzi (Est 9:16). Zdarzenie to opisuje [[Biblia|biblijna]] [[Księga Estery]] – ''Megilat Ester'' (Est 9:25-32){{r|Est9}}.
| |||