Wikipedia

Dzięcioł duży: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Głos: int.
m drobne redakcyjne
Linia 31:
Zamieszkuje lasy całej [[Europa|Europy]], północnej i środkowej [[Azja|Azji]] oraz północnej [[Afryka|Afryki]]. Zasadniczo osiadły, choć część populacji wędruje jesienią wykazując [[gatunek inwazyjny|inwazyjność]]. Ma to miejsce w latach niedoboru nasion. Pojawia się wtedy liczniej w Europie Środkowej i Zachodniej. Młode ptaki w pierwszym roku życia mogą koczować w poszukiwaniu nowych terenów lęgowych. Wyróżniane 20 podgatunków różni się od siebie nieznacznie.
 
:W [[Polska|Polsce]] rozpowszechniony, średnio liczny ptak lęgowy. Najliczniejszy i najpowszechniejszy z polskich dzięciołów, występujący we wszystkich drzewostanach w całym kraju i przez cały rok. Na większości obszaru występuje częściowo osiadły, zachodni [[podgatunek]] ''Dendrocopos major pinetorum''. Na [[Mazury|Mazurach]] zamiast niego lęgnie się ''Dendrocopos major major''. Jest to podgatunek bardziej wędrowny i pojawia się w Polsce również podczas koczowań i wędrówek, zwłaszcza na wybrzeżu<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro„pro Natura"Natura” | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=513}} Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''średnio liczny'' oznacza zagęszczenie 10–10010‒100 par na 100 &nbsp;km<sup>2</sup>².</ref>. Zimą pojawiają się większe osobniki z populacji północnych i wschodnich.
 
== Charakterystyka ==
Linia 38:
Ptak wielkości [[drozd śpiewak|drozda]] o kontrastowym upierzeniu ściśle związany z korowiną drzew. [[Kuper]], ogon, skrzydła, grzbiet i wierzch głowy czarne. U samca na tylnej części głowy (potylicy) jaskrawoczerwona, poprzeczna pręga, której brak u samicy. Tęczówki oczu są czerwone. Czarny pas ciągnie się od dzioba w kierunku piersi. Drugi otacza górną część szyi. Dolna część brzucha i podogonie w kolorze jaskrawoczerwonym oddzielają się wyraźnie od białego spodu - jest charakterystyczna dla tego gatunku cecha ubarwienia. Na szyi dwie białe plamy, podobnie na barkach oraz skrajnych sztywnych [[sterówki|sterówkach]]. Ma mocny, dłutowaty ciemnoszary dziób i szare nogi. Czepne nogi dostosowane są do siadania na pionowych pniach, dwa palce są skierowane ku przodowi a dwa ku tyłowi. Młode dzięcioły mają natomiast całe ciemię i tył głowy czerwono-pomarańczowe. Ptak nie jest płochliwy, choć zachowuje ostrożność. Jego lot jest falisty. Jest nieco mniejszy od kosa.
 
Gatunki europejskich dzięciołów rozróżnia się po rozmiarach, rysunkach na szyi i grzbiecie, ubarwieniu czapeczki na głowie. Różnice tkwią też w zasięgiemzasięgu rozprzestrzenia się i `środowisku występowania. Dzięcioła dużego można pomylić z innymi członkami jego rodziny -– dzięciołem białogrzbietym, białoszyim, średnim, trójpalczastym i dzięciołkiem. Wszystkie prowadzą podobny tryb życia i tak samo wydobywają pokarm czy gnieżdżą się.
[[Plik:Picidae and Picea cone 2 beentree.jpg|thumb|left|130px|[[Pień]] [[Dąb szypułkowy|dębu szypułkowego]] -– "''kuźnia''" dzięcioła]]
[[Plik:Dendrocopos major on ripped pig kallerna.jpg|left|thumb|240px|Dzięcioł duży na padłej świni]]
 
=== Wymiary średnie ===
* Długośćdługość ciała 21-25— 21‒25&nbsp;cm<ref name="kruszewicz">{{cytuj książkę | strony = 173 | tytuł = Ptaki Polski | autor = Andrzej Kruszewicz | rok = 2007 | wydawca = MULTICO | isbn = 978-83-7073-474-9 | miejsce = Warszawa}}</ref>
* Rozpiętośćrozpiętość skrzydeł 25-40— 25‒40&nbsp;cm<ref name="kruszewicz"/>
* Masamasa ok. 75-95— 75‒95&nbsp;g<ref name="kruszewicz"/>
 
=== Głos ===
Wydają dźwięki inne niż ptaki wróblowe. Śpiew zastąpiło bębnienie o korę drzewa, które służy oznajmianiu innym samcom o zajętym terytorium i gotowości do jego obrony oraz ma przywabiać samicę. Słychać go jako krótką serię szybko powtarzanych mocnych uderzeń dziobem. Aby wzmocnić efekt, dzięcioł duży bębni w wypróchniałą korę, pod którą znajduje się pusta przestrzeń. Gdy takiej brakuje może uderzać nawet w blaszane dachy lub anteny. Działa to wtedy jak pudło rezonansowe i werblowy sygnał godowy roznosi się daleko. Usłyszeć go można w lasach i parkach od marca do czerwca.
 
<br />Gdy wspina się po pniu, wydaje ciche "kik„kik kik"kik”, a gdy jest spłoszony – "gi„gi gi gi"gi”.
 
== Biotop ==
Linia 56 ⟶ 57:
== Okres lęgowy ==
=== Gniazdo ===
[[Dziupla]] wykuta w pniu lub bocznym konarze przez oboje rodziców, umieszczona zazwyczaj na wysokości od 0,5 do 20 &nbsp;m nad ziemią w potężnym żywym drzewie. Chętniej wybiera pnie z uszkodzonym drewnem, podobnie jak inne dzięciołowate. Tylko wyjątkowo kuje w całkowicie zdrowym drewnie. Średnica otworu dziupli 4,5–55‒5,5 &nbsp;cm, tj. znacznie mniejsza niż w dziuplach [[dzięcioł czarny|dzięcioła czarnego]], [[dzięcioł zielony|dzięcioła zielonego]] i [[dzięcioł zielonosiwy|dzięcioła zielonosiwego]]. Budowa trwa 2–32‒3 tygodnie. Dziupla nie jest wysłana ściółką, a podkładkę stanowią jedynie suche trociny i odłamki drewna, które wpadają do środka komory gniazdowej w trakcie jej wykuwania. Zwykle co roku wykuwa nową dziuplę, rzadziej zasiedla starą. Korzysta także ze [[skrzynka lęgowa|skrzynek lęgowych]]. Utworzone pary są monogamiczne.
 
=== Jaja ===
[[File:Dendrocopos major MHNT 232.jpg|thumb|''Dendrocopos major '']]
Składane w pierwszej dekadzie maja w liczbie 5–75‒7, gdy wykuwanie dziupli jest już zakończone. Mają białą, grubą skorupkę z połyskiem i średnie wymiary 26 x 19 26×19&nbsp;mm. Dzięcioł duży wyprowadza jeden lęg w ciągu roku. Gniazduje od kwietnia do czerwca.
 
=== Wysiadywanie i pisklęta ===
[[Plik:Dzięcioł duży 2.jpg|thumb|right|Pisklę dzięcioła dużego]]
Obydwoje rodzice przez okres 12–1312‒13 dni, licząc od złożenia ostatniego jaja. Pisklęta, gniazdowniki, przebywają w dziupli 21 do 25 dni i są wtedy bardzo hałaśliwe. Młode zdradzają swoją obecność w dziupli odzywając się nieprzerwanie. Jedno z nich stale wygląda z dziupli czekając aż rodzice przylecą z pokarmem. Oboje rodzice dokarmiają je nawet gdy już opuszczą gniazdo.
 
<br />Zimą dzięcioła dużego można spotkać w mieszanych stadach złożonych również z sikor, kowalików, pełzaczy i mysikrólików. Razem starają się szukać pokarmu i nawzajem ostrzegają przed drapieżnikami. O tej porze roku odwiedza też karmniki.
 
== Pożywienie ==
[[Plik:Dendrocopos major, female and male.jpg|thumb|right|Dzięcioły duże zimą odwiedzają karminiki, samica (z lewej) i samiec (po prawej)]]
W okresie wiosny i lata (lęgowym) jego pożywienie stanowią głównie owady i ich larwy wydobywane z drewna (np.: gąsienice motyli, mrówki, chrząszcze). Zimą i jesienią, przy ograniczonej dostępności pokarmu żywego, jego dieta wzbogaca się o nasiona drzew sosnowych oraz świerkowych a także owoce. Zimą chętnie pojawia się w karmnikach ze słoniną. Może żywić się także padliną. Pewną osobliwością tych dość dużych ptaków jest to, że najchętniej zjadają mszyce. Wiosną dzięcioły mogą nakłuwać korę brzóz i pić wyciekający sok roślinny. Czasem zjadają też ptasie jaja i pisklęta. W porównaniu z innymi gatunkami dzięciołów jego dieta jest zatem mniej wyspecjalizowana
 
W określonych wybranych miejscach, w szczelinach korowiny pnia lub pieńka, rozwidleniach gałęzi lub w pękniętej korze, zwanym kuźniami, dzięcioł duży wkłada szyszki drzew iglastych. Obiera je tam swym mocnym dziobem z pojedynczych łusek i wybiera nasiona. Owady (są one często szkodnikami drzew) spod kory drzew wydobywa długim i lepkim językiem lub też zbiera z drzew i krzewów. Żeruje w koronach drzew i na ziemi, chodząc po pniach i opukując je z każdej strony. Często zajmuje go wykuwanie, również w twardym drewnie. Potrafi zwisać głową w dół gdy, siedząc na cienkich gałązkach, stara się zerwać szyszkę.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzięcioł_duży”