Znak wodny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
TarBot (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Zank wodny pl1.jpg|thumb|250px|Znak wodny z: Jacek Liberiusz, "Gospodyni Nieba y Ziemie Naswietsza Panna Marya Matka Boża", Kraków, Drukarnia Łukasza Kupisza, 1650]]
 
'''Znak wodny''' ('''filigran''') – charakterystyczny obraz widzialny w świetle przechodzącym, uzyskiwany w trakcie produkcji [[papier]]u. Jest widoczny dzięki zróżnicowanej grubości warstwy papieru lub zagęszczeniu włókien. Obecnie stosowany głównie jako [[zabezpieczenie druku]] n.pnp. w [[banknot]]ach.
 
== Historia i geneza ==
Pierwotnie znaki wodne powstawały w trakcie ręcznego [[papier czerpany|czerpania papieru]], dzięki przymocowanym do [[sito papiernicze|sita]] prostym, linearnym wizerunkom wykonanym z cienkiego drutu. Warstwa papieru w tym miejscu była cieńsza i przy spoglądaniu pod światło rysunek bylbył widoczny. Pierwszy znak wodny został użyty w Cremonie (Włochy) w 1271 roku, nieznacznie późniejsze znaki wodne pochodzą z [[Włochy|włoskiej]] czerpalni w [[Fabriano]] z 1282 r. W [[Polska|Polsce]] najdawniejszym znakiem jest podwójny krzyż z papierni w [[Prądnik Czerwony|Prądniku Czerwonym]] (którą uruchomiono w 1493 roku) pod Krakowem z końca [[XV wiek|XV]] wieku.
 
Początkowo znaki wodne stanowiły znak firmowy wytwórcy lub majstra, przedstawiały zwykle uproszczone, niewielkie wizerunki [[heraldyka|heraldyczne]], inicjały, symbole religijne, umieszczane pośrodku jednego półarkusza papieru.
Linia 29:
 
== Kierunek znaku wodnego ==
 
Jest to położenie elementów znaku wodnego, występujące w przypadku papierów z asymetrycznym znakiem wodnym, który może mieć różne [[Kierunek|kierunki]] - normalny, obrócony, ukośny w prawo, ukośny w lewo lub to samo położenie, ale w [[Symetria osiowa|lustrzanym odbiciu]] (przy drukowaniu na odwrotnej stronie papieru). Patrząc na znak wodny od lewej do prawej, możemy określić również, czy znak wodny jest wschodzący (wstępujący) czy też schodzący (zstępujący) - o ile ma charakter schodkowy lub linii falistych ułożonych ukośnie.