'''Nikołaj Wasilewicz Krylenko''' ros. Николай Васильевич Крыленко (ur. [[14 maja]] [[1885]] Biechtiejewo [[gubernia smoleńska]], zm [[29 lipca]] [[1938]] w miejscu egzekucji [[Kommunarka (miejsce egzekucji)|Kommunarka]] pod [[Moskwa|Moskwą]]) – działacz [[RKP(b)|partii bolszewików]], urzędnik państwowy [[RFSRR]] (prokurator generalny), współtwórca kodeksu karnego ZSRR, [[komisarz ludowy]] sprawiedliwości ZSRR (1936-38).
Urodził się w rodzinie zesłańcazesłanego politycznegouczestnika studenckiego ruchu rewolucyjnego lat 80. DoXIX wieku. W 1890 rodzina przeprowadziła się do [[SocjaldemokratycznaSmoleńsk]]a, Partiagdzie Robotniczaojciec Rosjibył redaktorem gazety ''Смоленский вестник''. W 1902 rodzina przeniosła się do [[Kielce|SDPRRKielc]], wstąpiłpotem wdo [[1904Lublin]]a, gdzie ojciec był urzędnikiem akcyzowym. W Lublinie Krylenko w 1895 rozpoczął naukę w gimnazjum klasycznym, które ukończył w 1903 i jesienią tego roku wstąpił na wydział historyczno-filozoficzny [[Petersburski Uniwersytet Państwowy|Uniwersytetu Petersburskiego]]. Uczestniczył w zebraniach studenckich i demonstracjach ulicznych. W grudniu 1904 wstąpił do [[Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji|Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR)]]. Ukończył wydział historyczno-filozoficzny Uniwersytetu w [[Petersburg]]u w [[1909]] i wydział prawny Uniwersytetu Charkowskiego w [[1914]]. Uczestnik rewolucji [[1905]]-[[1907]]. Działalność polityczną prowadził w Petersburgu i Moskwie. Od [[1906]] członek organizacji wojskowej petersburskiego Komitetu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). Od [[1911]] pracował jako redaktor w gazecie "Gwiazda" (Zwiezda), a od [[1913]] w [[Prawda (gazeta)|Prawdzie]]. Latem [[1914]] emigrował do Szwajcarii, gdzie uczestniczył w Konferencji Przedstawicieli Zagranicznych SDPRR w [[Berno|Bernie]]. Latem 1915 powrócił do Rosji. Aresztowany w [[1916]] i skierowany do wojska na front w stopniu chorążego. W czasie [[rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej 1917]] wybierany sekretarzem komitetów partyjnych: pułku, dywizji, a w kwietniu 11 Armii [[Front Południowo-Zachodni (rosyjski)|Frontu Południowo-Zachodniego]]. Delegat I Ogólnorosyjskiego Zjazdu Rad z ramienia frakcji bolszewików. Członek pierwszego Ogólnorosyjskiego Komitetu Wykonawczego (rząd Radziecki- OKW). W czerwcu 1917 wybrany członkiem Biura Ogólnorosyjskiej Organizacji Wojskowej przy KC SDPRR(b). W czasie [[rewolucja październikowa|rewolucji październikowej 1917]] członek [[Komitet Wojskowo-Rewolucyjny|Piotrogrodzkiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego]]. Wszedł w skład pierwszej [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Rady Komisarzy Ludowych]], członek komitetu ds. wojskowych i morskich. 9 listopada 1917 wyznaczony na [[Stawka Naczelnego Dowódcy|Najwyższego Naczelnego Dowódcę]], [[komisarz ludowy]] ds. wojskowych i morskich (minister wojny).
Od marca 1918 organizował sowieckie sądownictwo i - po 1922 roku - prokuraturę. Był współtwórcą kodeksu karnego RFSRR, w tym w szczególności [[Artykuł 58 (radziecki kodeks karny)|art. 58 KK]] [[RFSRR]] będącego podstawą masowego terroru politycznego. Do [[1931]] główny prokurator oskarżający w procesach politycznych w tym w [[proces pokazowy|procesach pokazowych]] (proces eserowców 1922, proces [[Jan Cieplak|biskupa Cieplaka]], [[Konstanty Romuald Budkiewicz|prałata Budkiewicza]] i [[Leonid Fiodorow|egzarchy Fiodorowa]] 1923<ref>x. Józef Kłos, [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=98478 Grymas szatana], Wiadomości dla Duchowieństwa, Poznań, kwiecień 1923</ref>, [[proces szachtyński]] 1928, proces mienszewików 1931). W l. 1922 - 1931 przewodniczący Najwyższego Trybunału Rewolucyjnego przy OKW, zastępca komisarza sprawiedliwości, prokurator generalny Rosyjskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (Rosji Radzieckiej).
