Zamek Królewski w Poznaniu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 46302742 autora 88.199.63.139 (dyskusja) |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 45:
Na początku XVI w. starosta generalny wielkopolski [[Łukasz II Górka|Łukasz Górka]] rozpoczął generalną przebudowę zamku. Z zapisków kronikarskich wynika, że budynki wzniesiono praktycznie od nowa. Podczas pożaru miasta w [[1536]] spłonął także jeszcze nie wykończony zamek<ref>{{cytuj pismo|tytuł=Zamek książąt, królów, starostów|czasopismo=Kronika Miasta Poznania|wydawca=Wydawnictwo Miejskie|strony=158|issn=0137-3552|data=2004}}</ref>.
[[Plik:Royal Castle in Poznan, pohledy (6).JPG|centruj|mały|Renesansowa loggia arkadowa]]
Z ruiny podniósł go ówczesny starosta generalny [[Andrzej II Górka|Andrzej Górka]], nadając mu charakter renesansowy. Nowo zbudowany budynek główny miał trzy kondygnacje nakryte czterema poprzecznymi dachami. Dodano także [[loggia|loggię arkadową]] od strony dziedzińca, obniżono jednak wieżę. Z tej fazy zamku zachowały się jedynie piwnice. Z czasem w najstarszej wieży powstała kuchnia zamkowa, korzystająca ze studni.
[[Plik:Royal Castle Poznan juni 2012.JPG|centruj|mały|Widok z Rynku]] [[Plik:Royal Castle in Poznan, pohledy (2).JPG|centruj|mały|Odbudowany zamek]] Zamek renesansowy został zniszczony podczas [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]], a następnie w [[1704]] przez wojska [[Rosja|rosyjskie]] i [[Saksonia|saskie]] podczas [[III wojna północna|wojny północnej]]. W 1716 roku zajęli go [[konfederacja tarnogrodzka|konfederaci tarnogrodcy]]. Będący w ruinie zamek został częściowo odbudowany w [[1721]], jednak nie powstrzymało to dalszej dewastacji. Ostatni starosta generalny wielkopolski, [[Kazimierz Raczyński]], wzniósł z wykorzystaniem murów jednego z segmentów z XVI wieku budynek archiwum (ukończony w [[1783]]). Po [[II rozbiór Polski|II rozbiorze]] [[Królestwo Prus|Prusacy]] rozebrali w [[1795]] ruiny południowej części zamku, zniszczonej w [[1704]], budując na pozostawionych renesansowych<ref>https://www.academia.edu/8927098/Nowy_zamek_w_Poznaniu_-_negatywny_przyk%C5%82ad_adaptacji_relikt%C3%B3w_%C5%9Bredniowiecznej_architektury_w_Zamki_w_runie_-_zasady_post%C4%99powania_konserwatorskiego_red._B._Szmygin_P._Molski_Warszawa-Lublin_2012</ref> piwnicach dwukondygnacyjną oficynę, która wraz z istniejącym archiwum stanowiła siedzibę rejencji. Rok później rozebrano dawną kuchnię, wznosząc na zasypanych piwnicach nowy gmach. Później w dawnym Zamku znalazł się [[sąd apelacyjny]], a następnie archiwum państwowe. Ta ostatnia funkcja zamku trwała aż do [[1939]] roku. Podczas walk o [[Fort Winiary|poznańską cytadelę]], w lutym [[1945]], Wzgórze Przemysła znalazło się w polu ostrzału artylerii i zamek ostatecznie legł w gruzach. W [[1949]] [[Zbigniew Zieliński (architekt)|Zbigniew Zieliński]] przygotował projekt odbudowy Zamku w formie z XVI w., jednak ze względu na decyzję [[Generalny konserwator zabytków|generalnego konserwatora zabytków]] [[Jan Zachwatowicz|Jana Zachwatowicza]] o konieczności odbudowy części Raczyńskiego, plan ten nie został zrealizowany. W latach [[1959]]–[[1964]] odbudowano gmach wzniesiony przez Raczyńskiego i przebudowano pruski gmach wzniesiony na fundamentach „Kuchni Królewskiej” – domniemanej wieży mieszkalnej. W pierwszym budynku mieści się dziś [[Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu|Muzeum Sztuk Użytkowych]], a „Kuchnię” zajmują pracownie muzealne. Z dawnego zamku pozostały do dziś nienaruszone fundamenty z [[XIII wiek|XIII]] i [[XIV wiek|XIV]] wieku, o grubości ok. 2 m, ściany działowe najniższej kondygnacji, zachodnia ściana (do ok. 10 m wysokości) z tego samego okresu, oraz pochodząca z XIV wieku ściana wschodnia o wysokości 7 m do 8 m, włączona w „Budynek Raczyńskiego”. Na budynku znajdują się trzy pamiątkowe tablice. Najstarsza z [[1783]] będąca tablicą fundacyjną Kazimierza Raczyńskiego, oraz dwie z [[1993]] i [[1995]], upamiętniające 500-lecie hołdu złożonego przez wielkiego mistrza [[zakon krzyżacki|krzyżackiego]] – [[Johann von Tieffen|Hansa von Tieffena]], oraz 700-lecie koronacji Przemysła II.
[[22 kwietnia]] [[2002]] powstał Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Poznaniu, mający na celu przywrócenie mu dawnej świetności. W latach 2010-2013 została odbudowa część południowa według projektu [[Witold Milewski (architekt)|Witolda Milewskiego]] w formach z połowy XVI w., powtarzających w zasadzie projekt Zbigniewa Zielińskiego z 1949. Milewski proponował współudział w projekcie [[Zygmunt Skupniewicz|Zygmuntowi Skupniewiczowi]], ale ten odmówił z uwagi na wyjazd zagraniczny<ref>Henryk Marcinkowski, Witold Milewski, Edmund Pawłowicz, Regina Pawuła-Piwowarczyk, Zygmunt Skupniewicz, Lidia Wejchert, ''Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005'', Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2013, s.322, ISBN 978-83-7768-069-8</ref>.
[[Plik:Zamek Krolewski Poznan 11.2011.jpg|centruj|mały|Zamek podczas odbudowy]]
26 czerwca 2016 został udostępniony na wieży punkt widokowy<ref>[http://wiadomosci.onet.pl/poznan/poznan-zamek-krolewski-otwiera-tarasy-widokowe-i-sale-przemysla/s1lme8 Onet, ''Poznań: Zamek Królewski otwiera tarasy widokowe i Salę Przemysła'']</ref>.
[[Plik:Royal Castle Poznan juni 2012 (2).JPG|centruj|mały|Wieża Zamku - widok z ul.Zamkowej]]
Pomysł i forma odbudowy zamku spotkały się z zarzutami niektórych środowisk o ahistoryczność<ref>{{Cytuj stronę| url = http://wyborcza.pl/piatekekstra/1,129242,12698093,Zamek__ktory_straszy.html| autor = Piotr Bojarski| tytuł = Zamek, który straszy| opublikowany = wyborcza.pl| data = 2012-10-18| data dostępu = 2014-01-03}}</ref><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Kodym-Kozaczko|imię = Grażyna|tytuł =Konwencja na usługach konformizmu. Archaizacja we współczesnej architekturze Poznania
| |||