Wikipedia

Kolej linowa na Kasprowy Wierch: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
Uzupełnienie artykułu
Linia 5:
|mapa =
|srjp =
|długość = 4,25281
|rozstaw =
|trakcja =
|vmax = 28,8
|zdjęcie = KL Kasprowy Wierch - nowy wagonik.jpg
|opis = Nowy wagonikwagon kolei linowej „Kasprowy Wierch”
|lata_budowy = 1935–1936
|rok_otwarcia = 1936</br>(po modernizacji: 2007)
|rok_do_pkp = 1947
|rok_elektry =
Linia 25:
{{LK|||ENDEe|||koniec linii}}
}}
[[Plik:The land of my mother Poland 1938.jpg|thumb|250px290px|Kolej linowa „Kasprowy Wierch” w 1938 r. Przedwojenne wagoniki jeździły aż do 1961 r.]]
[[Plik:Kolejka na Kasprowy Wierch - Kuźnice.jpg|thumb|250px290px|Kolej linowa „Kasprowy Wierch” – stacja dolna Kuźnice (przed przebudową)]]
[[Plik:Myślenickie Turnie a1.jpg|thumb|250px290px|Stacja pośrednia kolei na Myślenickich Turniach (przed przebudową)]]
[[Plik:Kolejka linowa na kasprowy wierch.jpg|thumb|250px290px|Wagon zjeżdżający z Kasprowego Wierchu (przed przebudową)]]
[[Plik:Kuźnice - przebudowa kolejki.jpg|thumb|250px290px|Przebudowa kolei]]
[[Plik:Wagon kolei linowej Kasprowy Wierch.jpg|thumb|250px290px|Wagon kolei linowej zjeżdżający do Kuźnic]]
'''Kolej linowa „Kasprowy Wierch”''' – całoroczna [[kolej linowa]] z [[Kuźnice (Zakopane)|Kuźnic]] na szczyt [[Kasprowy Wierch|Kasprowego Wierchu]] w [[Tatry|Tatrach]]. W całości przebiega przez teren [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)|Tatrzańskiego Parku Narodowego]]. Operatorem kolei są [[Polskie Koleje Linowe|Polskie Koleje Linowe S.A.]]
 
== Historia ==
Inicjatorem budowy kolei był ówczesny prezes [[Polski Związek Narciarski|Polskiego Związku Narciarskiego]] i wiceminister transportu<ref name="test">''Pamiętnik [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego]].'' Tom 12.</ref> inż. [[Aleksander Bobkowski]]. Studia terenowe i pomiary, mające ustalić przebieg trasy kolei, rozpoczęło Centralne Biuro Studiów i Projektów PKP na zlecenie [[Ministerstwo Komunikacji|Ministerstwa Komunikacji]] już wiosną 1934. Decyzja budowy zapadła w lipcu 1935. Inwestorem była specjalnie powołana spółka z o.o. pod nazwą "Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopane (Kuźnice) - Kasprowy Wierch" z siedzibą w Warszawie. Udziałowcami bylibyły: [[PKPPolskie Koleje Państwowe]], [[Liga Popierania Turystyki]], P.B.PPolskie Biuro Podróży "[[Orbis]]", Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa oraz gdańska stocznia<ref>Międzynarodowe Towarzystwo Budowy Okrętów i Maszyn S.A. z siedzibą w Wolnym Mieście Gdańsku</ref>. Prezesem i dyrektorem technicznym spółki został inż. arch. [[Aleksander Kodelski]], a dyrektorem finansowym dr Wacław Lewicki<ref name="Król">Królikowski Adam: ''Kolej linowa na Kasprowy Wierch'', w: "Młody Technik" nr 1/1984, s. 14</ref>.
 
24 lipca 1935 powołano kierownictwo budowy z siedzibą w zakopiańskich Kuźnicach. Kierownikiem budowy został inż. M. Stadnicki, zastępcą inż. B. Lange. Szczegółowy harmonogram określił rekordowo niski dla takiej inwestycji czas budowy: 7 miesięcy. Ponieważ żadne przedsiębiorstwo nie było w stanie przyjąć takich warunków postanowiono prowadzić budowę systemem gospodarczym. Stan załogi, który wynosił początkowo ok. 600 osób, w dwóch ostatnich miesiącach zwiększono do 1000. Robotników werbowano nie tylko z [[Podhale|Podhala]], ale i Sądecczyzny, [[Kraków|Krakowa]], [[Tarnów|Tarnowa]], a nawet z [[Wilno|wileńszczyzny]]. Zatrudniono wykwalifikowanych kamieniarzy z [[Brasław]]ia oraz traczy i [[Cieśla|cieśli]] z [[Polesie|Polesia]]{{r|Król}}. Roboty w terenie rozpoczęto 1 sierpnia 1935.
Linia 43:
 
== Współcześnie ==
Długość trasy wynosi 42914252,5981 metra. Kolej pokonuje 936 m różnicy poziomów przy średnim pochyleniu 22%, poruszając się po 6 podporach. Wagonik jedzie z prędkością 8 [[metr na sekundę|m/s]] (zwalniając do 6 m/s na podporach), przewożąc jednorazowo maksymalnie 60 osób. W zależności od pory roku dziennie może wywieźć ponad 3 tys. osób, rocznie – ponad 600 tys. Co roku okresowe przeglądy wyłączają kolej z eksploatacji w maju i listopadzie, nie funkcjonuje ona także podczas silnego wiatru (powyżej 20 m/s), oblodzenia i temperatury spadającej poniżej −28 [[Skala Celsjusza|°C]].
 
Na Myślenickich Turniach następuje przesiadka do drugiego wagonika. Następny odcinek trasy jest bardziej stromy – największe przewyższenie wagonika nad terenem wynosi 180 metrów. Z prawej strony widać [[Goryczkowy Kocioł]] – zimą użytkowany jako stok narciarski. Wagonik jedzie nad [[Dolina Sucha Kasprowa|Doliną Suchą Kasprową]] i dobija do górnej stacji kolei, znajdującej się na wysokości 1959 m n.p.m., 26 metrów poniżej wierzchołka Kasprowego Wierchu.
Linia 67:
Obecnie sterowanie koleją prowadzone jest komputerowo, poprzednio wagony uruchamiało dwóch maszynistów.
 
== Dane techniczne KL Kasprowy Wierch ==
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
* Stacja dolna Kuźnice – 1027 m [[n.p.m.]],
! Kolej linowa
* Stacja pośrednia Myślenickie Turnie – 1352 m n.p.m.,
! „Kasprowy Wierch - odcinek I”<ref>{{Cytuj książkę | autor = Marek Baran | tytuł = Koleje linowe i wyciągi narciarskie w Polsce. Historia i dzień dzisiejszy | wydawca = Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński | miejsce = [[Łódź]] | rok = 2010 | strony = 127 | isbn = 9788377290361}}</ref>
* Stacja górna Kasprowy Wierch – 1959 m n.p.m.,
|-
* Średnie nachylenie – 22%,
| Długość trasy [m]
* Zdolność przewozowa – 360 osób na godzinę (latem ograniczana do 180 os/h),▼
| 1956,95
* Liczba podpór – 6, po 3 na każdy odcinek,
|-
* Liczba wagonów – 4,▼
| Poziom stacji dolnej [m&nbsp;n.p.m.]
* Pojemność wagonu – 60 + 1 osób (dopuszczalne obciążenie 4880 kg),
| 1027,5
* Rok budowy – 1936,
|-
* Przebudowa – 2006 i 2007 r.
| Poziom stacji pośredniej [m&nbsp;n.p.m.]
* Kolej kursuje co 10&nbsp;minut, wagon zabiera 60 osób, czas jazdy koleją 12&nbsp;minut (prędkość 8 m/s, przed modernizacją 5 m/s).
| 1352,5
|-
| Różnica poziomów [m]
| 325
|-
| Podpory trasowe
| 3
|-
| Typ wagonu
| 60-osobowy + 1
|-
▲*| Liczba wagonów – 4,
| 2
|-
▲*| Zdolność przewozowa – 360 [osób na godzinę (latem ograniczana do 180 os/h),]
| 360 w zimie, 180 w lecie
|}
 
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! Kolej linowa
! „Kasprowy Wierch - odcinek II”<ref>{{Cytuj książkę | autor = Marek Baran | tytuł = Koleje linowe i wyciągi narciarskie w Polsce. Historia i dzień dzisiejszy | wydawca = Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński | miejsce = [[Łódź]] | rok = 2010 | strony = 127 | isbn = 9788377290361}}</ref>
|-
| Długość trasy [m]
| 2295,86
|-
| Poziom stacji pośredniej [m&nbsp;n.p.m.]
| 1355,08
|-
| Poziom stacji górnej [m&nbsp;n.p.m.]
| 1959,60
|-
| Różnica poziomów [m]
| 604,52
|-
| Podpory trasowe
| 3
|-
| Typ wagonu
| 60-osobowy + 1
|-
| Liczba wagonów
| 2 (+ 2 wagony ratownicze)
|-
| Zdolność przewozowa [osób na godzinę]
| 360 w zimie, 180 w lecie
|}
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | autor = Marek Baran | tytuł = Koleje linowe i wyciągi narciarskie w Polsce. Historia i dzień dzisiejszy | wydawca = Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński | miejsce = [[Łódź]] | rok = 2010 | strony = | isbn = 9788377290361}}
* Królikowski Adam Królikowski: ''Kolej linowa na Kasprowy Wierch'',. w: "[[Młody Technik]]" nr 1/1984, s. 12-26;.
* {{cytuj książkę | tytuł = Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Tom 12 | miejsce = Kraków | rok = 2003 | wydawca = PiT| issn = 1230–2880}}
* [{{Cytuj stronę | url = http://krakow.wyborcza.pl/krakow/56,35798,12686532,Jak_powstawala_kolejka_na_Kasprowy_Wierch__ZDJECIA.html | tytuł = Jak powstawała kolejka na Kasprowy Wierch | opublikowany = [[Gazeta Wyborcza]] | język = pl | data dostępu = 2016-08-04}}▼
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę | url = http://www.pkl.pl/kasprowy-wierch/koleje-i-wyciagi.html | tytuł = Kolej kabinowa Kasprowy Wierch | opublikowany = Polskie Koleje Linowe | język = pl | data dostępu = 2016-08-04}}
* [http://www.pkl.pl Strona PKL]
▲* [http://krakow.wyborcza.pl/krakow/56,35798,12686532,Jak_powstawala_kolejka_na_Kasprowy_Wierch__ZDJECIA.html Jak powstawała kolejka na Kasprowy Wierch]
 
{{Koleje linowe w Polsce}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolej_linowa_na_Kasprowy_Wierch”