Wikipedia

Izba Poselska (I Rzeczpospolita): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
wymiana zdjęcia, drobne redakcyjne
wymiana zdjęcia (bliższe tematowi hasła), drobne merytoryczne
Linia 1:
{{inne znaczenia| jednej z izb Sejmu walnego |[[Izba Poselska (Czechy)|inne znaczenia tej nazwy]]}}
[[Plik:Dawna Izba Poselska Zamek Królewski w Warszawie 2016.jpg|mały|Izba Poselska w latach ok. 1570-1680 na [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskim w Warszawie]]]]
[[Plik:Nowa Izba Poselska Zamek Królewski w Warszawie 2016.jpg|thumb|Nowa Izba Poselska na Zamku Królewskim w Warszawie. Po wojnie pomieszczenie zostało odtworzone jako jednokondygnacyjne]]
[[Plik:Polish Crown Sejm during the Reign of Sigismund II Augustus.PNG|thumb|Sejm koronny za panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]], grafika z dzieła [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jana Herburta]] ''Statuta y Przywileie Koronne'' z [[1570]] roku, senatorowie duchowni i świeccy siedzą, posłowie ziemscy stoją z boku]]
[[Plik:Polish Sejm under the reign of Sigismund III Vasa.JPG|mały|Połączony Senat i Izba Poselska w czasach Zygmunta III Wazy]]
[[Plik:Polish Sejm during the reign of August II the Strong.PNG|mały|Połączony Senat i Izba Poselska w czasach Augusta II Mocnego]]
'''Izba Poselska''' – izba niższa [[Sejm walny|Sejmu walnego]] w [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]], wyłoniona po raz pierwszy na sejmie w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]] w 1493 jako reprezentacja szlachty wybierana na [[Sejmiki ziemskie|sejmikach ziemskich]]. Ostatni raz zebrała się równo 300 lat później na [[Sejm grodzieński (1793)|sejmie grodzieńskim]] w 1793, na którym zatwierdzono [[II rozbiór Polski]].
 
== Opis ==
Ustrój [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] określa się jako [[monarchia|monarchię]] mieszaną. Organami władzy był monarcha, element [[arystokracja|arystokratyczny]] reprezentowany przez [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senat]] oraz element [[demokracja szlachecka|demokratyczny]] reprezentowany przez Izbę Poselską{{r|RB}}. Izba Poselska wraz z królem i Senatem stanowiła [[stany sejmujące]].
Izba Poselska wraz z królem i Senatem stanowiła [[stany sejmujące]]. Ostateczny skład izby został określony w wyniku [[unia lubelska|unii lubelskiej]] w [[1569]] roku. W izbie poselskiej zasiadało od 140 do 170 posłów, wybranych na sejmikach, w tym 48 z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Zmienna liczba posłów wynikała z braku kodyfikacji w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów#Korona|Koronie]], gdzie poszczególne województwa wysyłały zwyczajową liczbę posłów, czasem zmienianą, która nie odpowiadała jednak proporcjonalnej liczbie ludności. Na [[Rzeczpospolita Obojga Narodów#Litwa|Litwie]] wybierano z reguły 2 posłów z powiatu. Dopuszczano także przedstawicieli większych miast, posiadających prawa szlacheckie, jednak bez prawa głosu ([[Kraków]] i [[Wilno]], później także [[Lublin]], [[Lwów]], [[Gdańsk]] i [[Kamieniec Podolski]]).▼
 
▲Izba Poselska wraz z królem i Senatem stanowiła [[stany sejmujące]]. Ostateczny skład izby został określony w wyniku [[unia lubelska|unii lubelskiej]] w [[1569]] roku. W izbie poselskiej zasiadało od 140 do 170 posłów, wybranych na sejmikach, w tym 48 z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Zmienna liczba posłów wynikała z braku kodyfikacji w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów#Korona|Koronie]], gdzie poszczególne województwa wysyłały zwyczajową liczbę posłów, czasem zmienianą, która nie odpowiadała jednak proporcjonalnej liczbie ludności. Na [[Rzeczpospolita Obojga Narodów#Litwa|Litwie]] wybierano z reguły 2 posłów z powiatu. Dopuszczano także przedstawicieli większych miast, posiadających prawa szlacheckie, jednak bez prawa głosu ([[Kraków]] i [[Wilno]], później także [[Lublin]], [[Lwów]], [[Gdańsk]] i [[Kamieniec Podolski]]).
 
== Skład społeczny i wyznaniowy izby poselskiej ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Izba_Poselska_(I_Rzeczpospolita)”