Neolamarkizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kim był Łysenko wiadomo, styl do poprawy |
|||
Linia 10:
Szczególną karierę, zwłaszcza wśród [[Paleontologia|paleontologów]], zrobiła wywodząca się z mechanolamarkizmu teoria [[Ortogeneza|ortogenezy]]. Odkrywane przez paleontologów ślady wymarłych organizmów łatwo dawały się ułożyć w proste, jednokierunkowe ciągi. Pierwszy zwrócił na to uwagę w 1869 r. [[Wilhelm Heinrich Waagen|Waagen]] opisując szereg rodowodowy [[Amonity|amonitów]]. Sam termin ortogeneza wprowadził do naukowej literatury [[Johann Wilhelm Haacke|Haacke]] w 1893 r. Uznawana za rzeczywiste zjawisko, bezwzględna jednokierunkowość przebiegu ewolucji (bez żadnych wahań) przez długi czas była głównym argumentem przeciw darwinizmowi. Ważnym tu argumentem były [[koniowate]] które, mimo że z lasu przeniosły się na [[step]]y zachowały kierunek zmian. Ewolucja i zmienność biorące się z właściwości samego życia mają charakter przypadkowy ([[Mutacja genowa|mutacjonizm]]) i tylko niektóre zmiany okazują się przydatne (mają charakter preadaptacji). I właśnie te szczególnie korzystne zmiany są kontynuowane w jednym, intensyfikującym je kierunku (K. Beurlen i później (1950) [[Otto Heinrich Schindewolf]]). Przyczynę zmian upatrywano albo w działaniu czynników zewnętrznych (środowiska) albo/i wewnątrz samej komórki, organizmu itd. O. Jaeken, Koken, Beurlen byli zwolennikami autogenicznego (czysto wewnętrznego) pochodzenia czynników ortogenezy (intrakauzalizm). [[Ludwig Döderlein]] w 1888 r. za przyczynę utrzymywania się jednego kierunku ewolucji uznał biologiczną [[Siła bezwładności|siłę bezwładności]]. W oparciu o tę myśl [[Othenio Abel]] w 1928 r. starał się stworzyć jednolite prawo biologicznej inercji.
Szybko zauważono, że kierunkowość niestety prowadzi nieuchronnie do fazy inadaptatywnej (nieprzystosowawczej) o charakterze przerostu. Taki nadmiernie przerośnięty narząd (lub całe ciało), nie może należycie spełniać swej pierwotnej roli prowadząc w końcu do wymarcia danej linii rozwojowej. Jako przykłady [[przerost|hipertrofii]] (hipertelii, hiperspecjalizacji) przytaczano zakręcone lub przekrzyżowane [[Kość słoniowa|ciosy]] [[mamut]]ów, [[Kieł|kły]] [[Smilodontini|kotowatego smilidona]] albo rogi [[Jeleń olbrzymi|jelenia olbrzymiego]].
Neolamarkizm rozwijał się również w [[Rosja|Rosji i w ZSRR]]. [[Nikołaj Wawiłow]] starał się wykazać, że o kierunku zmian decyduje zawartość [[chromosom]]ów. Zwrócił on uwagę na tzw. serie homologiczne czyli istnienie jednakowych cech u gatunków blisko spokrewnionych. U zbóż np. Truticum vulgare, T. compactum, T. spelat, T. dicoccum zauważył istnienie form ościstych i bezościstych co uznał za dowód występowania zmian równoległych świadczących o jednakowym potencjale wewnętrznym tych gatunków i obecności takich samych genów w tym samym miejscu (nie jest to słuszna reguła bo występuje też zjawisko [[Konwergencja (biologia)|konwergencji]]). Najbardziej znanym przedstawicielem radzieckiego neolamarkizmu był [[Trofim Łysenko]], którego głównym grzechem{{styl}} nie było to, że się mylił (nierozumiejących Darwina było wtedy wielu, nie tylko w ZSRR), ale to, że dla wykazania swoich racji posłużył się aparatem przymusu swego państwa.
== Zobacz też ==
| |||