Wikipedia

Biblioteka Narodowa (Warszawa): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne merytoryczne
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 6:
|rok_założenia = 24 lutego 1928
|siglum =
|tytuły_dyrektora = dr
|dyrektor = [[Tomasz Makowski (dyrektor Biblioteki Narodowej)|Tomasz Makowski]]
|wielkość_zbiorów =
Linia 28:
'''Biblioteka Narodowa''' (BN) – polska [[biblioteka narodowa]] w [[Warszawa|Warszawie]], znajdująca się przy [[Aleja Niepodległości w Warszawie|alei Niepodległości]] 213 na [[Pole Mokotowskie|Polu Mokotowskim]]. Narodowa [[instytucja kultury]] założona w 1928.
 
Gromadzi [[książka|książki]], [[periodyk]]i, publikacje elektroniczne i audiowizualne wydawane na terenie [[Polska|RPPolski]] oraz polonika zagraniczne. Jest najważniejszą biblioteką [[nauka|naukową]] o profilu [[nauki humanistyczne|humanistycznym]], głównym [[archiwum]] [[piśmiennictwo|piśmiennictwa]] [[naród|narodowego]] i krajowym ośrodkiem [[informacja|informacji]] [[bibliografia|bibliograficznej]] o książce, placówką naukową, a także ważnym ośrodkiem [[metodyka|metodycznym]] dla innych bibliotek w Polsce.
 
Biblioteka Narodowa ma prawo do otrzymywania [[Egzemplarz obowiązkowy|egzemplarza obowiązkowego]].
Linia 38:
* [[Instytut Książki i Czytelnictwa]]
 
Główna siedziba Biblioteki Narodowej znajduje się w [[Warszawa|Warszawie]] przy [[Aleja Niepodległości w Warszawie|al. Niepodległości]] 213 na terenie parku [[Pole Mokotowskie|Polu Mokotowskim]], a Dział Zbiorów Specjalnych w [[Pałac Krasińskich w Warszawie|pałacu Krasińskich]] przy [[Plac Krasińskich w Warszawie|placu Krasińskich]] 3/5.
 
== Historia ==
Historia Biblioteki Narodowej sięga [[XVIII wiek]]u. 8 sierpnia 1747 została otwarta [[Biblioteka Załuskich]] mieszcząca się w warszawskim pałacu Daniłowiczowskim. Ufundowali ją bracia [[Józef Andrzej Załuski|Józef]] i [[Andrzej Stanisław Załuski|Andrzej]] Załuscy. Współczesna Biblioteka Narodowa właśniewiąże zswoje tamtątradycje bibliotekąz wiążeBiblioteką swoje tradycjeZałuskich<ref name="Kłossowski">{{Cytuj książkę | nazwisko = Kłossowski | imię = Andrzej | tytuł = Biblioteka Narodowa w Warszawie, Zbiory i działalność | wydawca = Biblioteka Narodowa | miejsce = Warszawa | data = 1990 | strony = 9-10 | isbn = 8370090443}}</ref>. Po śmierci Józefa Załuskiego biblioteka została przejęta przez państwo i przemianowana na Bibliotekę Rzeczypospolitej Załuskich{{r|Kłossowski}}. Zgodnie z uchwałą sejmową, od 1780 biblioteka ta miała prawo do otrzymywania obowiązkowego egzemplarza każdej książki wydrukowanej w ówczesnym państwie polskim{{r|Kłossowski}}. Wskutek represji carskich po upadku [[Insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] zbiory Biblioteki Załuskich zostały zrabowane i wywiezione do Petersburga, gdzie zostały włączone do [[Rosyjska Biblioteka Narodowa|Biblioteki Carskiej]] (394 000 tomów, w tym: 11 000 rękopisów i 24 500 rycin){{r|Kłossowski}}. W okresie zaborów polskie piśmiennictwo przechowywano w zbiorach prywatnych na ziemiach polskich i emigracji (zakładano także biblioteki publiczne){{r|Kłossowski}}.
 
Biblioteka Narodowa została powołanautworzona [[rozporządzenie z mocą ustawy|rozporządzeniem Prezydenta RP z mocą ustawy]] z dnia 24 lutego 1928 (weszło w życie 1 marca)<ref>Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 lutego 1928 r. O Bibljotece Narodowej ({{Dziennik Ustaw|1928|21|183}}).</ref>.. Pierwszym dyrektorem był od 1934 [[Stefan Demby]], a jego następcą od lipca 1937 został [[Stefan Vrtel-Wierczyński]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Pożegnanie dyr. Stefana Dembego | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40687| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = nr 146 z 3 lipca 1937}}</ref>.
 
Pod zbiory przeznaczona została część nowo wybudowanego gmachu [[Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie|Biblioteki Wyższej Szkoły Handlowej]] (w 1933 uczelnia zmieniła nazwę na [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkołę Główną Handlową]]), w którym Biblioteka Narodowa rozpoczęła działalność w 1930<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 50 | data = czerwiec 2016}}</ref>. Placówka partycypowała w jego budowie, udzielając WSH pożyczki i opłacając z góry czynsz za okres sześciu lat<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Jarosz-Nojszewska | imię = Anna | tytuł = Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie | czasopismo = Stolica | strony = 49 | data = czerwiec 2016}}</ref>.
Linia 51:
W 1939 zbiory Biblioteki Narodowej stanowiło ok. 770 tys. jednostek, w tym 52 tys. rękopisów, 80 tys. jednostek graficznych oraz 11,5 tys. map i atlasów<ref name="Enc60">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 60 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>.
 
Podczas [[Obrona Warszawy (1939)|obrony Warszawy]] we wrześniu 1939 uległy zniszczeniu należące do Biblioteki Narodowejniej zbiory Biblioteki Szkoły Polskiej na Batignolles w Paryżu i [[Muzeum Polskie w Rapperswilu|Muzeum Polskiego w Rapperswilu]], znajdujące się w [[Centralna Biblioteka Wojskowa|Centralnej Bibliotece Wojskowej]] w [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alejach Ujazdowskich]]<ref name="Enc60"/>.
 
W 1940 Niemcy na bazie Biblioteki Narodowej stworzyli Bibliotekę Miejską w Warszawie ([[Język niemiecki|niem.]] ''Staatsbibliothek Warschau'') i podzielili:
* oddział książki dla Niemców (w gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego)
* oddział zamknięty – książki, z których nie można było korzystać – główna siedziba Biblioteki Narodowej w budynku Szkoły Głównej Handlowej
* wszystkie zbiory specjalne z różnych instytucji warszawskich – [[Biblioteka Ordynacji Krasińskich w Warszawie]] przy ulicy [[Ulica Okólnik w Warszawie|Okólnik 9]].
Linia 60:
W październiku 1944 zbiory specjalne zostały po kapitulacji [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] [[Zburzenie Warszawy#Celowe niszczenie miasta|celowo spalone]] przez Niemców, wbrew postanowieniom układu kapitulacyjnego z 3 października 1944, zabezpieczającego ochronę zabytków, bibliotek i zbiorów archiwalnych przez okupanta. Zbiory znajdujące się w gmachu SGH w większości ocalały<ref name="Enc60"/>. Ogółem Biblioteka Narodowa utraciła podczas II wojny światowej ok. 40% swoich zbiorów, w tym 90% zbiorów specjalnych<ref name="Enc60"/>.
 
Biblioteka wznowiła działalność w 1945<ref name="Enc60"/>. Do Polski wróciły zbiory wywiezione do [[Niemcy|Niemiec]] i [[Austria|Austrii]] oraz ocalałe fragmentyresztki zbiorów m.in. bibliotek Ordynacji Krasińskich i Przezdzieckich<ref name="Enc60"/>. W 1959 z [[Kanada|Kanady]] wróciły ''[[Kazania świętokrzyskie]]'', ''[[Psałterz floriański]]'' oraz rękopisy [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]]<ref name="Enc60"/>.
 
W latach 1962–1976 przy [[Aleja Niepodległości w Warszawie|alei Niepodległości]] 213 wniesiono nowy kompleks budynków Biblioteki zaprojektowany przez [[Stanisław Fijałkowski (architekt)|Stanisława Fijałkowskiego]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniakowska | imię = Marta | tytuł = Architektura w Warszawie 1965–1989 | wydawca = Arkada Pracownia Sztuki | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 38 | isbn = 83-908950-7-2}}</ref>.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)”