Wikipedia

Kazimierz Michałowski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Tell Arib: dopisano "t". Właściwa nazwa to Tell Atrib
m dr. styl. i techn.
Linia 14:
|www =
}}
'''Kazimierz Józef Marian Michałowski''' (ur. [[14 grudnia]] [[1901]] w [[Tarnopol]]u, zm. [[1 stycznia]] [[1981]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – profesor zwyczajny [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]], polski [[archeologia|archeolog]], [[egiptologia|egiptolog]], prekursor [[nubiologia|nubiologii]], [[historia sztuki|historyk sztuki]], członek [[Polska Akademia Nauk|PAN]], twórcaprofesor zwyczajny [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Był twórcą polskiej szkoły [[archeologia śródziemnomorska|archeologii śródziemnomorskiej]] i prekursorem [[nubiologia|nubiologii]].
 
== Życiorys ==
 
=== Młodość i początek kariery naukowej ===
Kazimierz Michałowski ukończył [[Tarnopol|tarnopolskie]] gimnazjum, po czym odbył studia z zakresu archeologii klasycznej i historii sztuki na Wydziale Filozoficznym [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Jana Kazimierza]] we [[Lwów|Lwowie]]; był też słuchaczem wykładów filozofa prof. [[Kazimierz Twardowski|Kazimierza Twardowskiego]]. Wiedzę poszerzał na uczelniach w [[Berlin]]ie, [[Heidelberg]]u, [[Paryż]]u, [[Rzym]]ie i [[Ateny|Atenach]]. Jako młody uczony brał udział w wykopaliskach prowadzonych przez [[École française d'Athènes|École Française d`Athènes]] w [[Delfy|Delfach]], na [[Tasos]] i na [[Delos]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marie - Louise Bernhard | tytuł = Kazimierz Michalowski | czasopismo = Eos | wolumin = vol. 70, fasc. 1 | strony = 5 | data = 1982}}</ref>. W 1926 roku obronił doktorat poświęcony [[Niobidzi|Niobidom]] w sztuce greckiej na [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Lwowskim Uniwersytecie Narodowym]] pod naukowym kierownictwem [[Edmund Bulanda|Edmunda Bulandy]], który został opublikowany rok później w języku francuskim<ref>{{Cytuj pismo | autor = Jadwiga Lipińska | tytuł = Kazimierz Michalowski | czasopismo = Bulletin du Musée National de Varsovie | wolumin = 42 | strony = 7 | data = 2001}}</ref>. W 1931 roku uzyskał habilitację na podstawie rozprawy o portretach hellenistycznych i rzymskich z Delos, opublikowanejwydanej w następnym roku w Paryżu. Zaraz po swojej habilitacji został powołany na Uniwersytet Warszawski, gdzie w 1931 roku zorganizował Katedrę Archeologii Klasycznej<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.archeo.uw.edu.pl/szablon.php?id=124 | tytuł = Historia | data dostępu = 2016-06-06}}</ref>, przemianowaną w 1953 roku na Śródziemnomorską, stając się jej kierownikiem aż do odejścia na emeryturę w 1972 roku.
 
Z jego inicjatywy w 1936 roku polscy archeolodzy z [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] rozpoczęli prace archeologiczne w [[Edfu]] w Egipcie<ref name = EF18>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 18}}</ref>.
 
=== II wojna światowa ===
Linia 27 ⟶ 28:
=== Działalność po II wojnie światowej ===
 
Po II wojnie światowej profesor Michałowski aktywnie włączył się w dzieło odbudowy kultury i nauki polskiej. Od 1939 roku piastował urządbył zastępcyzastępcą dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie początkowo zajmował się organizacją Galerii Sztuki Starożytnej, która została udostępniona dla publiczności w 1949 roku<ref>{{Cytuj pismo | autor = Stanisław Lorenz | tytuł = In memoriam | czasopismo = Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie | strony = 9 | data = 1981}}</ref>, a następnie [[Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie|Galerii Faras]], otwartej w 1972 roku. Zorganizował wiele wystaw, na których prezentowano zabytki pozyskane z wykopalisk prowadzonych pod jego kierownictwem. W latach 1945-19471945–1947 był dziekanem Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego, później prorektorem tej samej uczelni (1947-1948). W Aleksandrii (1957-1958) oraz w Aberdeen (1971) pełnił funkcję [[profesor wizytujący|profesora wizytującego]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Anna Sadurska | tytuł = Nekrologi | czasopismo = Archeologia | wolumin = 32 | strony = 243 | data = 1981}}</ref>. W 1956 roku stworzył Zakład Archeologii Śródziemnomorskiej Polskiej Akademii Nauk, w którym sprawował funkcję kierownika. W 1960 roku doprowadził do otwarcia [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej|Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w Kairze]], którą kierował do końca życia. Utworzenie stacji uważał za swoje największe osiągnięcie<ref>{{Cytuj pismo | autor = Anna Sadurska | tytuł = Nekrologi | czasopismo = Archeologia | wolumin = 32 | strony = 244 | data = 1981}}</ref>. Był członkiem wielu krajowych i zagranicznych Akademii, Towarzystw Naukowych i Instytutów: Accademia Nazionale dei Lincei, British Academy, Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Sâchsische Akademie der Wissenschaften zu Leipzig; Prezydium Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Nauk Orientalistycznych Polskiej Akademii Nauk, Archaeological Institute of America, Deutsches Archaeologisches Institut, Institut d'Egypte, Institut d'Égyptologie de l'Académie Tchéchoslovaque des Sciences, Institut Français d'Archéologie Orientale au Caire; Polskiego Towarzystwa Archeologicznego (przewodniczący 1953—1957 i honorowy członek), Society for Nubian Studies (przewodniczący od roku 1972), Association Internationale des Égyptologues (wiceprzewodniczący Komitetu Honorowego od roku 1976), Association Internationale d'Epigraphie Latine (wiceprzewodniczący), Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (sekretarz generalny 1949-1952), Association Internationale d'Archéologie Classique, Société Archéologique Grecque, Stowarzyszenia Historyków Sztuki; członek École Française d'Athènes<ref>{{Cytuj pismo | autor = Stanisław Lorenz | tytuł = In memoriam | czasopismo = Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie | wolumin = 25 | strony = 10-11 | data = 1981}}</ref>. Piastował funkcję przewodniczącego Comité International des Experts pour le Sauvetage des Temples d'Abou Simbel UNESCO (1961-1970), Comité International pour les Musées d'Archéologie et d'Histoire ICOM (1965-1971). Był ekspertem UNESCO pour les Musées et Fouilles Archéologiques d'Algérie (1966) oraz członkiem Comité des Experts de l'UNESCO pour Mohendjo-Daro (1969)<ref>{{Cytuj pismo | autor = Stanisław Lorenz | tytuł = In memoriam | czasopismo = Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie | wolumin = 25 | strony = 11 | data = 1981}}</ref>. Otrzymał tytuł [[doctor honoris causa|doctor honoris causa]] uniwersytetów w Strasburgu (1965), Cambridge (1971), Uppsali (1977)<ref>{{Cytuj pismo|autor=Stanisław Lorenz|tytuł=In memoriam|czasopismo=Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie|wolumin=25|strony=10|data=1981}}</ref>.
 
=== Działalność popularyzatorska ===
 
Kazimierz Michałowski aktywnie działał na rzecz popularyzacji archeologii śródziemnomorskiej. Przetłumaczył i udostępnił W.H. Boultona ''Wieczność piramid i tragedia Pompei'' (1958) oraz szeroko rozpowszechnił wyniki prac wykopaliskowych prowadzonych w Edfu. Pisał dla ''„[[Stolica (czasopismo)|Stolicy'']]”, poruszając zagadnienia starożytności w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Wygłaszał liczne wykłady, prowadził seminaria poświęcone starożytności, których społecznym efektem był niezwykły wzrost zainteresowania tą dziedziną nauki; w publicznym wykładzie prof. Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1957 roku o sztuce satrożytnego Egiptu uczestniczyło aż 5000 słuchaczy<ref>{{Cytuj pismo | autor = Jadwiga Lipińska | tytuł = Kazimierz Michalowski | czasopismo = Znak | wolumin = 6 | strony = 810-811 | data = 1981}}</ref>.
 
=== Życie prywatne ===
 
Dziadkiem Kazimierza Michałowskiego był [[Emil Michałowski]], poseł do [[Sejm Krajowy (Galicja)|Sejmu Krajowego Galicji]] i dyrektor Seminarium Nauczycielskiego w Tarnopolu oraz burmistrz tego miasta<ref>{{cytuj stronę|autor=Aleksander Świstun|url=http://www.cracovia-leopolis.pl/index.php?pokaz=art&id=2146|tytuł=Wspomnienia podolskie (4)|opublikowany=cracovia-leopolis.pl|data dostępu=8 maja 2014}}</ref>. Po II Wojniewojnie Światowejświatowej Michałowski poślubił Krystynę Baniewicz, córkę inżyniera Tadeusza Baniewicza, jednego z założycieli [[Podkowa Leśna|Podkowy Leśnej]]<ref>[http://www.podkowianskimagazyn.pl/nr64/wspomnienia64.htm ''Żyli wśród nas: Krystyna z Baniewiczów Michałowska''], "[http://www.podkowianskimagazyn.pl/ Podkowiański Magazyn Kulturalny]" nr 64 (zima 2010), Podkowa Leśna 2010.
</ref>. Krystyna Michałowska włączyła się w działalność męża - w późniejszych latach w willi Baniewiczów w Podkowie Leśnej mieściła się Pracownia Archeologii Śródziemnomorskiej PAN. Grób prof. Michałowskiego znajduje się na cmentarzu w pobliskim [[Brwinów|Brwinowie]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marek Konopka | tytuł = Żegnając Profesora Kazimierza Michałowskiego | czasopismo = Z otchłani wieków | wolumin = nr 3 | strony = 137 | data = 1981}}</ref>.
 
== Wykopaliska ==
=== Edfu ===
ProfesorWedług Michałowski twierdził,profesora że:Michałowskiego "nie„nie tylko w mniemaniu świata nauki, ale również w najszerszej opinii cywilizowanego społeczeństwa, aktualny poziom kultury danego kraju mierzy się tym, czy posiada on własne wykopaliska w Egipcie"Egipcie”<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Michałowski | imię = Kazimierz | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1974 | strony = 10}}</ref>. W 1936 roku dzięki jego inicjatywie profesora rozpoczęto prace archeologiczne w [[Edfu|Edfu]], które trwały do 1939 roku. W wyprawie uczestniczyli archeolodzy z [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] i Francuskiego Instytutu Archeologii Wschodu<ref>{{Cytuj książkę | autorname = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 18}}<EF18/ref>. Były to pierwsze wykopaliska z udziałem polskich archeologów na terenie śródziemnomorskim. Prace prowadzono na nekropolii faraońskiej oraz w mieście antycznym z okresu grecko-rzymskiego i bizantyjskiego. Liczba i jakość artystyczna zabytków pozyskanych podczas pierwszej kampanii (1936 rok), pozwoliła na stworzenie wystawy w Galerii Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie, której otwarcie nastąpiło już w czerwcu 1937 roku.▼
 
▲Profesor Michałowski twierdził, że: "nie tylko w mniemaniu świata nauki, ale również w najszerszej opinii cywilizowanego społeczeństwa, aktualny poziom kultury danego kraju mierzy się tym, czy posiada on własne wykopaliska w Egipcie"<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Michałowski | imię = Kazimierz | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1974 | strony = 10}}</ref>. W 1936 roku dzięki inicjatywie profesora rozpoczęto prace archeologiczne w [[Edfu|Edfu]], które trwały do 1939 roku. W wyprawie uczestniczyli archeolodzy z [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] i Francuskiego Instytutu Archeologii Wschodu<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 18}}</ref>. Były to pierwsze wykopaliska z udziałem polskich archeologów na terenie śródziemnomorskim. Prace prowadzono na nekropolii faraońskiej oraz w mieście antycznym z okresu grecko-rzymskiego i bizantyjskiego. Liczba i jakość artystyczna zabytków pozyskanych podczas pierwszej kampanii (1936 rok), pozwoliła na stworzenie wystawy w Galerii Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie, której otwarcie nastąpiło już w czerwcu 1937 roku.
 
=== Mirmeki ===
Udział polskich archeologów w badaniach w [[Edfu]] spowodował zainteresowanie świata nauki polskimi badaczami i dał możliwość rozpoczęcia kolejnych zagranicznych wykopalisk. Profesor Michałowski nawiązał współpracę z archeologami radzieckimi na Krymie. W lipcu 1956 roku grupa polskich archeologów rozpoczęła prace badawcze w [[Myrmekjon|Mirmeki]], starożytnej koloni greckiej Mirmekejon, które prowadzono do 1958 roku. Prace nie były prowadzone wspólnie, jak w przypadku misji polsko-francuskiej w [[Edfu]]. Badacze pracowali w dwóch oddzielnych zespołach, eksplorując dwa odcinki. Polskiej grupie przewodniczył prof. Michałowski, radzieckiej - prof. W. F. Gajdukiewicz z Uniwersytetu Leningradzkiego. Odkryto tłocznię wina z [[epoka hellenistyczna|okresu hellenistycznego]] z pełnym wyposażeniem oraz fragmenty budowli mieszkalnych<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 37-40}}</ref>. Wszystkie zabytki ruchome znalezione przez misję polską zostały przewiezione do Warszawy za zgodą radzieckiego urzędu archeologicznego.▼
 
▲Udział polskich archeologów w badaniach w [[Edfu]] spowodował zainteresowanie świata nauki polskimi badaczami i dał możliwość rozpoczęcia kolejnych zagranicznych wykopalisk. Profesor Michałowski nawiązał współpracę z archeologami radzieckimi na Krymie. W lipcu 1956 roku grupa polskich archeologów rozpoczęła prace badawcze w [[Myrmekjon|Mirmeki]], starożytnej koloni greckiej Mirmekejon, które prowadzono do 1958 roku. Prace nie były prowadzone wspólnie, jak w przypadku misji polsko-francuskiej w [[Edfu]]. Badacze pracowali w dwóch oddzielnych zespołach, eksplorując dwa odcinki. Polskiej grupie przewodniczył prof. Michałowski, radzieckiej - prof. W. F. Gajdukiewicz z Uniwersytetu Leningradzkiego. Odkryto tłocznię wina z [[epoka hellenistyczna|okresu hellenistycznego]] z pełnym wyposażeniem oraz fragmenty budowli mieszkalnych<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 37-40}}</ref>. Wszystkie zabytki ruchome znalezione przez misję polską zostały przewiezione do Warszawy za zgodą radzieckiego urzędu archeologicznego.
 
=== Tell Atrib ===
 
Po II Wojniewojnie Światowejświatowej prof. Michałowski chciał kontynuować prace w Egipcie. Mógł wznowić badania w [[Edfu|Edfu]], jednak na Francuzów nałożono zakaz prowadzenia wykopalisk w Egipcie. Prof. Michałwski uznał, że skoro francuscy archeolodzy w czasie II Wojnywojny Światowejświatowej nie wrócili do [[Edfu]] bez polskich archeologów, on również tego nie zrobi. Nowym terenem wykopaliskowym stało się [[Athribis (Dolny Egipt)|Tell Atrib]] - ''Athribis'', czyli stołeczne miasto dziesiątego [[nom|nomu]] [[Dolny Egipt|Dolnego Egiptu]], dzisiejsze [[Benha]]. Prace prowadzono w latach 1957-1969. Odkryto pozostałości systemu wodociągowego miasta rzymskiego, pozostałości budowli sakralnych z Okresu Późnego, fundamenty świątyni [[Ahmose II|Amazisa]], depozyt, piece do wypalania wapna i łaźnie rzymskie<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 237-240}}</ref>.
 
=== Palmyra ===
[[Plik:Kazimierz Michałowski, Palmyra.jpg|thumb|Kazimierz Michałowski na wykopaliskach w Palmyrze, 1962]]
4 maja 1959 roku grupa polskich archeologów pod kierownictwem prof. Michałowskiego rozpoczęła wykopaliska w [[Palmyra (Syria)|Palmyrze]],; którebyły byłyone prowadzone do 1973 roku. Prace archeologów skupiały się na dwóch odcinkach. Pierwszym z nich był tzw. obóz Dioklecjana w zachodniej części miasta, w którym eksplorację prowadzono na ternie między Bramą Pretoriańską, a [[Tetrapylon|Tetrapylonem]], na Forumforum przed tzw. ŚwiątynięŚwiątynią Sztandarów i wewnątrz samej świątyni. Przebadano również mury miejskie i odkopano fragment Drogi Pretoriańskiej. Na drugim odcinku, w tzw. Dolinie Grobów, czyli nekropolii palmyreńskiej, odsłonięto grobowiec Zabdy, Alaine oraz Juliusza Aureliusza Hermesa<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 241-246}}</ref>. Wykopaliska pozwoliły ustalić rozwój urbanistyczny miasta oraz wydatowaćdokonać odkrytedatowania budowleodkrytych budowli na podstawie znajdujących się w nich materiałów epigraficznych<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1981 | strony = 94}}</ref>. Dużą sensacją było odkrycie skarbu, na który składała się biżuteria i 27 złotych [[solid|solidów]] [[Fokas|Fokasa]], [[Herakliusz|Herakliusa]] i [[Konstans (cesarz rzymski)|ConstansaKonstansa]]. Bogactwo i znaczenie odkrytego materiału było tak wielkie, że od 1966 roku zaczęto wydawać w Warszawie "„[[Studia Palmyreńskie]]"”, które ukazują się dotakże dziśobecnie (2016)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pcma.uw.edu.pl/pl/studia-palmyrenskie/#contents | tytuł = Studia Palmyreńskie | data dostępu = 2016-06-25}}</ref>. Polscy archeolodzy stali się ekspertami od badań starożytnej [[Palmyra|Palmyry]].
 
=== Aleksandria ===
Wykopaliska w [[Aleksandria|Aleksandrii]] odbyły się w latach 1960 - 19731960–1973/74. Polscy archeolodzy sąbyli pierwszą zagraniczną misją, której udało się otrzymać pozwolenie na prowadzenie badań w Aleksandrii. Grupy włoskich, angielskich i niemieckich naukowców pracowały na zlecenie i pod firmą Muzeum Grecko-Rzymskiego w Aleksandrii<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 136}}</ref>. Prace na tym terenie są utrudnione, ponieważ w latach 40. XVIII wieku [[Muhammad Ali (pasza)|Mohammed Ali]] nakazał budowęw miastatym namiejscu tymbudowę tereniemiasta. Relikty przeszłości pozostają pod nowożytną zabudową. Prace koncentrowały się na terenie Kom el-Dikka. Odkryto tu monumentalne łaźnie rzymskie z dużą liczbą basenów i cystern oraz willę rzymską. Polscy archeolodzy odsłonili także pierwszy teatrodnaleziony na terenie Egiptu teatr. Odkrycie to było tak sensacyjne, w związku z czymże prof. Michałowski dostał dodatkowe wsparcie finansowe od zarządu miasta na kontynuowanie prac. Starożytny teatr odsłonięto w całości i dokonano jego rekonstrukcji. Dziś stanowi on jedną z najważniejszych atrakcji Aleksandrii i służy do wystawiania widowisk. W ten sposób udało się zachować starożytną budowlę we współczesnej zabudowie. Na terenie Kom el-Dikka polscy archeolodzy przebadali również dwie arabskie nekropole.▼
 
▲Wykopaliska w [[Aleksandria|Aleksandrii]] odbyły się w latach 1960 - 1973/74. Polscy archeolodzy są pierwszą zagraniczną misją, której udało się otrzymać pozwolenie na prowadzenie badań w Aleksandrii. Grupy włoskich, angielskich i niemieckich naukowców pracowały na zlecenie i pod firmą Muzeum Grecko-Rzymskiego w Aleksandrii<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 136}}</ref>. Prace na tym terenie są utrudnione, ponieważ w latach 40. XVIII wieku [[Muhammad Ali (pasza)|Mohammed Ali]] nakazał budowę miasta na tym terenie. Relikty przeszłości pozostają pod nowożytną zabudową. Prace koncentrowały się na terenie Kom el-Dikka. Odkryto tu monumentalne łaźnie rzymskie z dużą liczbą basenów i cystern oraz willę rzymską. Polscy archeolodzy odsłonili także pierwszy teatr na terenie Egiptu. Odkrycie to było sensacyjne, w związku z czym prof. Michałowski dostał dodatkowe wsparcie finansowe od zarządu miasta na kontynuowanie prac. Starożytny teatr odsłonięto w całości i dokonano jego rekonstrukcji. Dziś stanowi on jedną z najważniejszych atrakcji Aleksandrii i służy do wystawiania widowisk. W ten sposób udało się zachować starożytną budowlę we współczesnej zabudowie. Na terenie Kom el-Dikka polscy archeolodzy przebadali również dwie arabskie nekropole.
 
=== Deir el-Bahari ===
Prace rozpoczęto w 1961 roku na prośbę egipskiego ministra kultury, któremu zależało na odbudowie świątyni królowej [[Hatszepsut]]. Od 1968 roku grupie archeologów towarzyszyli inżynierowie z [[Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków|Państwowego Przedsiębiorstwa Pracowni Konserwacji Zabytów]] (PKZ), wykonując prace budowlano - rekonstrukcyjne tejże świątyni. Podczas prac związanych z tym zleceniem prof. Michałowski dokonał odkrycia nieznanej dotąd świątyni grobowej [[Totmes III|Totemesa III]] (już podczas pierwszej kampanii), co spowodowało przesunięcie większości badań na ten teren. Świątynia ta okazała się być wyjątkowa ze względu na położenie i plan, który różnił się od pozostałych budynków sakralnych okresu [[Nowe Państwo (Egipt)|Nowego Państwa]]. Prace prowadzono do 1972 roku.▼
 
▲Prace rozpoczęto w 1961 roku na prośbę egipskiego ministra kultury, któremu zależało na odbudowie świątyni królowej [[Hatszepsut]]. Od 1968 roku grupie archeologów towarzyszyli inżynierowie z [[Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków|Państwowego Przedsiębiorstwa Pracowni Konserwacji Zabytów]] (PKZ), wykonując prace budowlano - rekonstrukcyjne tejże świątyni. Podczas prac związanych z tym zleceniem prof. Michałowski dokonał odkrycia nieznanej dotąd świątyni grobowej [[Totmes III|Totemesa III]] (już podczas pierwszej kampanii), co spowodowało przesunięcie większości badań na ten teren. Świątynia ta okazała się być wyjątkowa ze względu na położenie i plan, który różnił się od pozostałych budynków sakralnych okresu [[Nowe Państwo (Egipt)|Nowego Państwa]]. Prace prowadzono do 1972 roku.
 
=== Faras ===
[[Plik:Excavations at Faras 055.jpg|thumb|Kazimierz Michałowski na wykopaliskach w Faras]]
{{osobny artykuł|Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie}}
[[Faras]], starożytne ''Pachoras'', było stolicą północnego królestwa Nubii. W latach 1961-1964 przeprowadzono tu wykopaliska ratunkowe pod kierownictwem prof. Michałowskiego. Badania te były częścią większego projektu, tzw. [[Kampania Nubijska|Kampanii Nubijskiej]], prowadzonej pod patronatem [[UNESCO]], której celem było ratowanie zabytków przed zalaniem wodami Nilu, w związku z budową [[Wysoka Tama|Wysokiej Tamy Asuańskiej]]. Odkryto wówczas ruiny średniowiecznej [[katedra w Faras|katedry biskupów Pachoras]], a wraz z nimi malowidła o tematyce religijnej datowane od VII do XIV wieku. Zespół tak zwanych „fresków z Faras” (w rzeczywistości nie są to freski, lecz malowidła wykonane farbą temperową na suchym tynku mułowym) liczący ponad 150 malowideł okazał się jednym z największych i najciekawszych odkryć Kampanii Nubijskiej<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.google.com/culturalinstitute/beta/exhibit/galeria-faras-skarby-zatopionej-pustyni/zAKSFOp2_BDeIg?hl=pl | tytuł = Galeria Faras. Skarby zatopionej pustyni. | data dostępu = 2016-06-26}}</ref>. 67 malowideł i część kamiennej dekoracji architektonicznej katedry a także innych kościołów i budowli w Faras, epitafia lokalnych biskupów i kapłanów oraz miejscowe wyroby rzemieślnicze, w tym malowane naczynia ceramiczne możnaznajdują podziwiać dziśsię w [[Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie|Galerii Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie]]. Pozostałe zabytki odkryte w Faras znajdują się w [[Muzeum Narodowym Sudanu]] w Chartumie.▼
 
▲Faras, starożytne ''Pachoras'', było stolicą północnego królestwa Nubii. W latach 1961-1964 przeprowadzono tu wykopaliska ratunkowe pod kierownictwem prof. Michałowskiego. Badania te były częścią większego projektu, tzw. Kampanii Nubijskiej prowadzonej pod patronatem [[UNESCO]], której celem było ratowanie zabytków przed zalaniem wodami Nilu, w związku z budową [[Wysoka Tama|Wysokiej Tamy Asuańskiej]]. Odkryto wówczas ruiny średniowiecznej [[katedra w Faras|katedry biskupów Pachoras]], a wraz z nimi malowidła o tematyce religijnej datowane od VII do XIV wieku. Zespół tak zwanych „fresków z Faras” (w rzeczywistości nie są to freski, lecz malowidła wykonane farbą temperową na suchym tynku mułowym) liczący ponad 150 malowideł okazał się jednym z największych i najciekawszych odkryć Kampanii Nubijskiej<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.google.com/culturalinstitute/beta/exhibit/galeria-faras-skarby-zatopionej-pustyni/zAKSFOp2_BDeIg?hl=pl | tytuł = Galeria Faras. Skarby zatopionej pustyni. | data dostępu = 2016-06-26}}</ref>. 67 malowideł i część kamiennej dekoracji architektonicznej katedry a także innych kościołów i budowli w Faras, epitafia lokalnych biskupów i kapłanów oraz miejscowe wyroby rzemieślnicze, w tym malowane naczynia ceramiczne można podziwiać dziś w [[Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie|Galerii Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie]]. Pozostałe zabytki odkryte w Faras znajdują się w Muzeum Narodowym Sudanu w Chartumie.
 
=== Dongola ===
Prof. Michałowski rozpoczął wykopaliska w [[Dongola|Dongolii]] w 1964 roku, którym; w latach 1965-1972 przewodniczyłkierował nimi [[Stefan Jakobielski]]. W [[Stara Dongola|Starej Dongoli]] rezydowali królowie połączonych królestw [[Nubia|Nubii]] od VIII do początku XIV wieku. Już pierwsze tygodnie prac wydobyły na światło dzienne centralną nawę kościoła z zachowanymi ''[[in situ]]'' kolumnami. Odkrycie to przeszło do literatury pod nazwą "kościół z kolumnami". Znalezione w nim inskrypcje nagrobne pozwalają datować go na 2. połowę VIII wieku<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 187}}</ref>. Kapitele odsłonięte w tej sakralnej budowli pod względem stylistycznym są podobne do tych odkrytych w katedrze w Faras. Dodatkowo pod "kościołem z kolumnami" natrafiono na starsze fundamenty budowli sakralnej. Przeprowadzono również eksplorację drugiego budynku założonego na planie krzyża oraz meczetu, który okazał się zostać wzniesiony na dawnym pałacu królewskim, a nie jak dotąd sądzono, na świątyni chrześcijańskiej. Polscy archeolodzy odkryli również [[baptysterium]]. Od 1966 roku polska misja w prowadziła równocześnie wykopaliska prahistoryczne w okolicach wioski Gaddar.▼
 
▲Prof. Michałowski rozpoczął wykopaliska w [[Dongola|Dongolii]] w 1964 roku, którym w latach 1965-1972 przewodniczył [[Stefan Jakobielski]]. W Starej Dongoli rezydowali królowie połączonych królestw [[Nubia|Nubii]] od VIII do początku XIV wieku. Już pierwsze tygodnie prac wydobyły na światło dzienne centralną nawę kościoła z zachowanymi ''[[in situ]]'' kolumnami. Odkrycie to przeszło do literatury pod nazwą "kościół z kolumnami". Znalezione w nim inskrypcje nagrobne pozwalają datować go na 2 połowę VIII wieku<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 187}}</ref>. Kapitele odsłonięte w tej sakralnej budowli pod względem stylistycznym są podobne do tych odkrytych w katedrze w Faras. Dodatkowo pod "kościołem z kolumnami" natrafiono na starsze fundamenty budowli sakralnej. Przeprowadzono również eksplorację drugiego budynku założonego na planie krzyża oraz meczetu, który okazał się zostać wzniesiony na dawnym pałacu królewskim, a nie jak dotąd sądzono, na świątyni chrześcijańskiej. Polscy archeolodzy odkryli również [[baptysterium]]. Od 1966 roku polska misja w prowadziła równocześnie wykopaliska prahistoryczne w okolicach wioski Gaddar.
 
=== Abu Simbel ===
W [[Abu Simbel]] prof. Michałowski nie prowadził wykopalisk, ale wraz z zespołem polskich archeologów brał udział w akcji ochrony świątyń skalnych [[Ramzes II|Ramzesa II]], którym groziło zalanie przez wody [[Jezioro Nasera|Jeziora Nasera]]. W projekcie udział brali również inny archeolodzy zagraniczni, m.in. włoscy i francuscy. Jednym z pomysłów na ocalenie świątyń było ich przeniesienie w bezpieczniejsze miejsce, innym - pozostawienie ich własnemu losowi. [[UNESCO]] powołało specjalną komisję w tej sprawie, w skład której wchodził Generalny Dyrektor [[UNESCO]], przewodniczący komitetu doradczego oraz trzech ekspertów - archeologów, wśród nich prof. Michałowski. Poprali oni projekt szwedzko - egipski, który przewidywał pocięcie świątyń na duże kawały bloków o wadze do 30 ton, przeniesienie ich w nowe otoczenie i rekonstrukcję<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 198}}</ref>. Prof. Michałowski został przewodniczącym 7-osobowego międzynarodowego komitetu ekspertów, który nadzorował prace przenoszenia świątyń [[Ramzes II|Ramzesa II]]. Trwałe one 10 lat i zakończyły się sukcesem.▼
 
▲W [[Abu Simbel]] prof. Michałowski nie prowadził wykopalisk, ale wraz z zespołem polskich archeologów brał udział w akcji ochrony świątyń skalnych [[Ramzes II|Ramzesa II]], którym groziło zalanie przez wody [[Jezioro Nasera|Jeziora Nasera]]. W projekcie udział brali również inny archeolodzy zagraniczni, m.in. włoscy i francuscy. Jednym z pomysłów na ocalenie świątyń było ich przeniesienie w bezpieczniejsze miejsce, innym - pozostawienie ich własnemu losowi. [[UNESCO]] powołało specjalną komisję w tej sprawie, w skład której wchodził Generalny Dyrektor [[UNESCO]], przewodniczący komitetu doradczego oraz trzech ekspertów - archeologów, wśród nich prof. Michałowski. Poprali oni projekt szwedzko - egipski, który przewidywał pocięcie świątyń na duże kawały bloków o wadze do 30 ton, przeniesienie ich w nowe otoczenie i rekonstrukcję<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 198}}</ref>. Prof. Michałowski został przewodniczącym 7-osobowego międzynarodowego komitetu ekspertów, który nadzorował prace przenoszenia świątyń [[Ramzes II|Ramzesa II]]. Trwałe one 10 lat i zakończyły się sukcesem.
 
=== Nea Pafos ===
W czerwcu 1965 roku polska misja archeologiczna [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] pod kierownictwem prof. Michałowskiego rozpoczęła wykopaliska w [[Pafos|Nea Pafos]] na Cyprze. Nowe Pafos zostało założone pod koniec IV w.wieku p.n.e. jako port dla greckich pielgrzymów, przybywających tu by oddać hołd [[Afrodyta|Afrodycie]]. Już podczas pierwszych dni prac w południowo-zachodniej części Pafos odkryto marmurowe rzeźby [[asklepiosAsklepios|Asklepiosa]] oraz czczonej w mieście [[artemidaArtemida|Artemidy]]. Odkryto także monety z wizerunkiem [[Aleksander Wielki|Aleksandra Wielkiego]], co potwierdziło datę założenia miasta. Odsłonięto zabudowę miejską z okresu hellenistycznego z zachowanymi malowidłami wykonanymi w tzw. [[malarstwo pompejańskie|I stylu pompejańskim]] oraz pałac [[prokonsul|prokonsula]] rzymskiego z prywatnymi łaźniami. W tym budynku natrafiono na mozaikę przedstawiającą [[Tezeusz|Tezeusza]] walczącego z [[minotaur (mitologia)|Minotaurem]] w labiryncie, którym przygląda się [[Ariadna]] i kobieta symbolizująca Kretę - najpiękniejsza dekoracja tego typu na terenie całego śródziemnomorza<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 214}}</ref>. Polskie wykopaliska wykazały, że Nea Pafos było centralnym ośrodkiem politycznym wyspy. Prace zapoczątkowane przez prof. Michałowskiego są kontynuowane do dziś przez [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej|Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego]].▼
 
▲W czerwcu 1965 roku polska misja archeologiczna [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] pod kierownictwem prof. Michałowskiego rozpoczęła wykopaliska w [[Pafos|Nea Pafos]] na Cyprze. Nowe Pafos zostało założone pod koniec IV w. p.n.e. jako port dla greckich pielgrzymów, przybywających tu by oddać hołd [[Afrodyta|Afrodycie]]. Już podczas pierwszych dni prac w południowo-zachodniej części Pafos odkryto marmurowe rzeźby [[asklepios|Asklepiosa]] oraz czczonej w mieście [[artemida|Artemidy]]. Odkryto także monety z wizerunkiem [[Aleksander Wielki|Aleksandra Wielkiego]], co potwierdziło datę założenia miasta. Odsłonięto zabudowę miejską z okresu hellenistycznego z zachowanymi malowidłami wykonanymi w tzw. [[malarstwo pompejańskie|I stylu pompejańskim]] oraz pałac [[prokonsul|prokonsula]] rzymskiego z prywatnymi łaźniami. W tym budynku natrafiono na mozaikę przedstawiającą [[Tezeusz|Tezeusza]] walczącego z [[minotaur (mitologia)|Minotaurem]] w labiryncie, którym przygląda się [[Ariadna]] i kobieta symbolizująca Kretę - najpiękniejsza dekoracja tego typu na terenie całego śródziemnomorza<ref>{{Cytuj książkę | autor = Kazimierz Michałowski | tytuł = Od Edfu do Faras | wydawca = Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 214}}</ref>. Polskie wykopaliska wykazały, że Nea Pafos było centralnym ośrodkiem politycznym wyspy. Prace zapoczątkowane przez prof. Michałowskiego są kontynuowane do dziś przez [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej|Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego]].
 
== Odznaczenia, nagrody i upamiętnienie ==
W 1947 roku Michałowski otrzymał [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski]] i Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski "za„za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej"polskiej”<ref>29 października 1947 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej” {{Monitor Polski|1947|149|894}}, pkt 2</ref>, a 21 lipca 1977 roku [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Order Budowniczego Polski Ludowej]] I klasy<ref>Nowiny, nr 165 (8951), 22-23-24 lipca 1977, s. 2</ref>. LaureatBył Nagrodętakże Państwowąlaureatem Nagrody Państwowej I. i II. stopnia<ref>Nowiny Rzeszowskie, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2</ref>. Ponadto został odznaczony: Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Krzyżem Virtuti Militari V klasy (za kampanię 1939), Złotym Krzyżem Zasługi; egipskim Orderem Republiki II klasy, syryjskim Orderem Zasługi I klasy, Krzyżem Oficerskim i Komandorskim francuskiej Legion[[Legia d'HonneurHonorowa|Legii Honorowej]], Krzyżem Komandorskim Corona[[Order d'ItaliaKorony Włoch|Orderu Korony Włoch]], Krzyżem Komandorskim greckiego [[Order Feniksa|Orderu Feniksa]], Wielkim Krzyżem Oficerskim belgijskiego Orderu Króla[[Order Leopolda II(Belgia)|Orderu Leopolda]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Stanisław Lorenz | tytuł = In memoriam | czasopismo = Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie | wolumin = 25 | strony = 14 | data = 1981}}</ref>.▼
 
Jego nazwiskiem nazwano [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej|Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW]]<ref>Strona Centrum [http://www.pcma.uw.edu.pl/pl/o-centrum/ Strona Centrum]</ref> oraz [[Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie|Galerię Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mnw.art.pl/kolekcje/galer/galeria-faras/ | tytuł = Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego | data dostępu = 2016-06-06}}</ref>. W 2001 r. Poczta Polska wydała nakładem 200 tys. sztuk kartę pocztową z okazji setnej rocznicy urodzin prof. Michałowskiego z wizerunkami jednej z naw katedry w Faras oraz postaci profesora <ref>[http://filatelistyka.poczta-polska.pl/sklep_en/850,1,5656,39,39,125]</ref>. WFilatelistyka Muzeum– UniwersytetuPoczta Warszawskiego<ref>[http://www.muzeum.uw.edu.pl/zbiory/Polska]</ref>. oraz wW ogrodach [[Muzeum Egipskie w Kairze|Muzeum Egipskiego w Kairze]] znajduje się popiersie prof. Michałowskiego<ref>[http://www.pcma.uw.edu.pl/pl/wydarzenia/70-lecie-polskiej-archeologii-w-egipcie-obchody/ 70 lat prac polskich archeologów i konserwatorów w Egipcie. Obchody jubileuszowe w Kairze]</ref>, a w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego wiele pamiątek po nim<ref>[http://zbiory.uw.edu.pl/muzeum-uw-opis/ Strona MUW]</ref>. Nazwiskiem profesora nazwano ulice w Częstochowie, Malborku i Słupsku<ref>Internetowe plany miast</ref>.▼
▲W 1947 roku otrzymał [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski]] i Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski "za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej"<ref>29 października 1947 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej” {{Monitor Polski|1947|149|894}}, pkt 2</ref>, a 21 lipca 1977 roku [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Order Budowniczego Polski Ludowej]] I klasy<ref>Nowiny, nr 165 (8951), 22-23-24 lipca 1977, s. 2</ref>. Laureat Nagrodę Państwową I. i II. stopnia<ref>Nowiny Rzeszowskie, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2</ref>. Ponadto został odznaczony: Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Krzyżem Virtuti Militari V klasy (za kampanię 1939), Złotym Krzyżem Zasługi; egipskim Orderem Republiki II klasy, syryjskim Orderem Zasługi I klasy, Krzyżem Oficerskim i Komandorskim francuskiej Legion d'Honneur, Krzyżem Komandorskim Corona d'Italia, Krzyżem Komandorskim greckiego Orderu Feniksa, Wielkim Krzyżem Oficerskim belgijskiego Orderu Króla Leopolda II<ref>{{Cytuj pismo | autor = Stanisław Lorenz | tytuł = In memoriam | czasopismo = Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie | wolumin = 25 | strony = 14 | data = 1981}}</ref>.
 
▲Jego nazwiskiem nazwano [[Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej|Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW]]<ref>Strona Centrum [http://www.pcma.uw.edu.pl/pl/o-centrum/]</ref> oraz [[Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie|Galerię Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mnw.art.pl/kolekcje/galer/galeria-faras/ | tytuł = Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego | data dostępu = 2016-06-06}}</ref>. W 2001 r. Poczta Polska wydała nakładem 200 tys. sztuk kartę pocztową z okazji setnej rocznicy urodzin prof. Michałowskiego z wizerunkami jednej z naw katedry w Faras oraz postaci profesora <ref>[http://filatelistyka.poczta-polska.pl/sklep_en/850,1,5656,39,39,125]</ref>. W Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego<ref>[http://www.muzeum.uw.edu.pl/zbiory/]</ref> oraz w ogrodach [[Muzeum Egipskie w Kairze|Muzeum Egipskiego w Kairze]] znajduje się popiersie prof. Michałowskiego<ref>[http://www.pcma.uw.edu.pl/pl/wydarzenia/70-lecie-polskiej-archeologii-w-egipcie-obchody/]</ref>. Nazwiskiem profesora nazwano ulice w Częstochowie, Malborku i Słupsku<ref>Internetowe plany miast</ref>.
 
W 2015 roku Gimnazjum Publicznemu w Podkowie Leśnej nadano imię Kazimierza Michałowskiego<ref>[http://podkowa-szkola.pl/pages/id/542 Uroczystość nadania imienia patrona gimnazjum]</ref>.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Michałowski”