Rozejm w Żurawnie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Rozejm w Żurawnie''' – [[rozejm]] zawarty [[17 października]] [[1676]] roku w [[Żurawno|Żurawnie]] pomiędzy [[ Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzecząpospolitą]] a [[Imperium osmańskieOsmańskie|Turcją]], dzięki któremu [[Korona Królestwa Polskiego|Korona]] odzyskała część utraconych ziem [[Podole|Podola]] i [[Ukraina (Naddnieprze)|Ukrainy]] (bez [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]]); była to mniej więcej jedna trzecia stanu sprzed 1672 roku).
 
Postanowienia rozejmu:
* rezygnacja Turcji z pobierania corocznego [[haracz]]u w wysokości 22 000 złotych, ustalonego w [[Pokój w Buczaczu 1672|pokoju buczackim w 1672]] roku, [[ratyfikacja|nieratyfikowanym]] przez [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|Sejm]]
* Część Naddnieprza z [[Biała Cerkiew|Białą Cerkwią]] i [[Pawołocz]]ą powracała formalnie do Rzeczypospolitej. [[Bar (obwód winnicki)|Bar]], [[Kalnyk (obwód winnicki)|Kalnik]], [[Międzybóż]] i [[Niemirów (obwód winnicki)|Niemirów]] na Podolu pozostały ''[[de facto]]'' w rękach polskich<ref>''[[Biała Cerkiew|Białą Cerkiew]] i [[Pawołocz]] pozostawiono w rękach polskich, [[Kamieniec Podolski|Kamieniec ]] w tureckich. [[Bar (obwód winnicki)|Bar]], [[Międzybóż]], [[Niemirów (obwód winnicki)|Niemirów]] i [[Kalnyk (obwód winnicki)|Kalnik]] formalnie przyznane Turkom umyślił Sobieski mimo wszystko zatrzymać przy sobie. Jasyru nie dano, haracz poszedł w zapomnienie, a cały spór o Podole i Ukrainę został odesłany do załatwienia w drodze dyplomatycznej przez wielkie poselstwo polskie w [[Konstantynopol|Carogrodzie]], a przy dalszym pośrednictwie Francji''. [[Władysław Konopczyński]], ''Dzieje Polski nowożytnej'', wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, Wyd. [[Instytut Wydawniczy „Pax”]] ISBN 83-211-0730-3, s. 465.</ref>.
* [[Tatarzy w Polsce|Tatarzy litewscy]] (Lipkowie) mieli wrócić pod panowanie tureckie, w wyniku tego postanowienia osiedli w pobliżu Kamieńca Podolskiego, posiłkując załogę turecką przeciw Polsce<ref>[[Kazimierz Jarochowski]], ''Dzieje panowania Augusta II od śmierci Jana III do chwili wstąpienia króla Karola XII na ziemię polską'', Poznań 1856, s. 197.</ref>.
 
Układ rozejmowy był następstwem zwycięstwa hetmana koronnego [[Jan III Sobieski|Jana Sobieskiego]] [[bitwa pod Chocimiem (1673)|pod Chocimiem]] i [[bitwa pod Żurawnem|pod Żurawnem]] ([[wojna polsko-turecka 1672-1676]]), które nie zostało w pełni wykorzystane, m.in. na skutek bierności wojsk moskiewskich w [[Wojna rosyjsko-turecka (1674-16811674–1681)|wojnie przeciwko Turcji]].
 
W celu negocjacji mających doprowadzić do zawarcia traktatu pokojowego między Rzeczpospolitą a Turcją do [[Stambuł]]u udało się poselstwo na czele z wojewodą chełmińskim [[Jan Gniński|Janem Gnińskim]], które przebywało tam w latach 1677-1678. Negocjacje ostatecznie zakończyły się fiaskiem, wobec odmowy strony tureckiej przywrócenia granicy przedwojennej i zwrotu Rzeczypospolitej Kamieńca.