Wersja z 17:44, 16 wrz 2016 edytuj Beno (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy interfejsu, Administratorzy 133 348 edycji m drobne redakcyjne ← poprzednia edycja		Wersja z 17:50, 16 wrz 2016 edytuj anuluj edycję Beno (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy interfejsu, Administratorzy 133 348 edycji m WP:SK+Bn następna edycja →
Linia 42: * ustawy o unii 1536–1543 (łączące Anglię i Walię w jedno [[państwo]]) * ustawa o sodomii (tzw. ''Buggery Act'') 1533 – pierwsze angielskie prawo przeciw [[sodomia\|sodomii]] * ustawa o czarach (tzw. ''Witchcraft Act'') 1542 – karząca śmiercią za ~~"wywoływanie~~„wywoływanie lub wyczarowywanie złych ~~duchów"~~duchów” Henryk znany był jako chciwy [[Karty\|karciarz]] i gracz w [[kość do gry\|kości]]. W młodości celował w sporcie – zwłaszcza w [[tenis]]ie, lubił polowania. Był także utalentowanym muzykiem, kompozytorem i poetą; legenda przypisuje mu autorstwo popularnej piosenki „[[Greensleeves]]”. Za napisanie popularnego (ok. 20 wydań w Anglii i Europie) traktatu poddającego krytyce nauki [[Marcin Luter\|Marcina Lutra]] (''[[Assertio Septem Sacramentorum]]'') w 1521 otrzymał od [[papież]]a tytuł „obrońcy wiary” (''[[Fidei defensor]]''). Linia 53: [[Plik:HenryVIII 1509.jpg\|thumb\|left\|200px\|Młody Henryk VIII]] Henryk VII wciąż pragnął podtrzymać związek matrymonialny między Anglią a [[Hiszpania\|Hiszpanią]] poprzez małżeństwo swego syna z Katarzyną. Jednakże, aby poślubić wdowę po bracie, książę Walii musiał najpierw otrzymać [[dyspensa\|dyspensę]] od [[papież]]a. Katarzyna utrzymywała, że jej pierwsze małżeństwo nie zostało skonsumowane; gdyby mówiła prawdę, nie byłaby wymagana dyspensa. Mimo to, zarówno strona angielska, jak i hiszpańska uznały konieczność jej uzyskania, aby oddalić wszelkie wątpliwości co do ważności małżeństwa. Ze względu na niecierpliwość królowej [[Izabela I Kastylijska\|Izabeli]], matki Katarzyny, papież pospiesznie wydał [[bulla\|bullę]], w której udzielał dyspensy. I tak oto, 14 miesięcy po śmierci męża, Katarzyna zaręczyła się z księciem Walii. W 1505 Henryk VII stracił jednak zainteresowanie sojuszem z Hiszpanią i młody książę Walii został zmuszony do oświadczenia, że zaręczyny zorganizowano bez jego zgody. == Wczesny okres panowania == Linia 88: Przeciwnicy polityki religijnej Henryka byli mordowani (wśród nich kardynał św. [[Jan Fisher]] oraz królewski doradca [[Tomasz More\|Tomasz Morus]], stracony za zdradę w 1535 roku). Cromwell, dla którego utworzono stanowisko „wicekróla ds. duchowych”, był upoważniony do wizytowania klasztorów, pozornie w celu sprawdzania, czy wypełniają królewskie postanowienia, a w rzeczywistości aby opodatkować ich majątki. W 1536 uchwała parlamentu zezwoliła Henrykowi na konfiskatę dóbr pomniejszych klasztorów (tych, których roczny dochód nie przekraczał 200 funtów). Szacuje się, że za panowania Henryka VIII, w Anglii zginęło ok. 500 katolików, w tym 2 kardynałów, 2 arcybiskupów, 18 biskupów, 13 opatów, bliżej nieokreślona liczba przeorów i zakonników. W 1536 roku królowa Anna zaczęła popadać w niełaskę. Po urodzeniu księżniczki Elżbiety jeszcze dwukrotnie zaszła w ciążę, kończyły się one jednak poronieniem lub narodzinami martwego dziecka. Henryk VIII w tym czasie zaczął zwracać uwagę na inną damę dworu, [[Jane Seymour (królowa)\|Jane Seymour]]. Być może za namową Tomasza Cromwella, Henryk aresztował Annę pod zarzutami używania czarów w celu skłonienia go do małżeństwa, cudzołóstwa z pięcioma innymi mężczyznami, w tym kazirodczego związku z jej bratem [[George Boleyn\|George’em Boleyn, wicehrabią Rochford]], działania na szkodę króla i spiskowania, aby go zabić – co równało się zdradzie (zarzuty były według wszelkiego prawdopodobieństwa sfabrykowane). Sądowi rozpatrującemu sprawę przewodniczył wuj Anny, [[Thomas Howard, 3. książę Norfolk]]. W maju 1536 roku sąd skazał Annę i jej brata na śmierć, poprzez [[spalenie na stosie]] lub [[ścięcie (kara)\|ścięcie]], zależnie od woli króla. Pozostali 4 mężczyźni, z którymi królowa była rzekomo związana, mieli zostać powieszeni, wleczeni za koniem i poćwiartowani. Lord Rochford został ścięty niedługo po zakończeniu rozprawy; pozostałym wplątanym w sprawę złagodzono wyroki, z powieszenia, wleczenia i ćwiartowania na ścięcie. Mimo, że jej małżeństwo z Henrykiem zostało anulowane jeszcze przed egzekucją, nie wpłynęło to w żaden sposób na wydany już wyrok i Annę również ścięto. Parę dni po egzekucji Anny, Henryk poślubił Jane Seymour. Akt Sukcesji z 1536 roku ogłaszał dzieci Henryka z królową Jane następcami tronu, a wyłączał lady Marię i lady Elżbietę jako nieprawowite potomstwo. Król zyskał możność dalszego określania następstwa tronu według swojej woli. Jane w 1537 roku urodziła syna, [[Edward VI Tudor\|księcia Edwarda]], jednak sama zmarła dwa tygodnie później. Linia 96: Henryk kontynuował prześladowania przeciwników religijnych. W 1536 roku w północnej Anglii wybuchło powstanie znane jako „[[Pielgrzymka Łaski]]”. Aby uciszyć buntowniczych katolików, Henryk zezwolił parlamentowi na rozpatrzenie ich wniosków. Ponadto dał zgodę na generalną amnestię dla wszystkich w to zaangażowanych. Nie dotrzymał żadnej z obietnic i kolejne powstanie wybuchło w 1537 roku. W wyniku tego przywódcy rebelii zostali skazani za zdradę i straceni. W 1538 usankcjonował niszczenie relikwiarzy katolickich świętych. W 1539 roku wszystkie pozostałe w Anglii klasztory zostały rozwiązane, a ich mienie przejęła Korona. W nagrodę za swoją rolę w tych wydarzeniach Tomasz Cromwell został hrabią Essex. [[opat\|Opaci]] i [[przeor]]owie stracili prawo do zasiadania w [[Izba Lordów\|Izbie Lordów]]; tylko arcybiskupi i biskupi mogli obejmować kościelną część gremium. Lordowie Świeccy po raz pierwszy w historii zyskali przewagę liczebną nad Lordami Duchownymi, pod jaką to nazwą byli znani członkowie kleru zasiadający w Izbie Lordów. Nowo powstały Kościół anglikański przejął wiele rozwiązań zarówno z Kościoła katolickiego, jak i od wyznań reformowanych. Zachowano katolicki dogmat o zbawieniu przez Kościół, ale przyjęto również protestancki o zbawieniu przez wiarę. Zachowano dotychczasową hierarchię kościelną, ale głową Kościoła stał się monarcha. Pozostawiono celibat, dziesięcinę i sądy kościelne. Podstawy dogmatyczne nowego kościoła znalazły swój wyraz w ''Akcie 10 Artykułów'' z 1536 roku<ref>{{Cytuj stronę\|url=http://www.luminarium.org/encyclopedia/tenarticles.htm\|tytuł=THE TEN ARTICLES (1536)\|język=en\|data dostępu=~~11.04.~~2013-04-11}}</ref>. Z biegiem czasu następowało jednak zbliżenie się zarówno dogmatyczne, jak i liturgiczne anglikanizmu do katolicyzmu, w czym swój udział miał król Henryk. == Późne lata życia == Linia 126: {\| class="wikitable" style="text-align:center" style="vertical-align:center" ! colspan=6 \| Informacje dotyczące żon Henryka VIII \|- ! Data i miejsce urodzenia Linia 135: ! Przyczyna śmierci \|- \| colspan=6 style="background-color:MistyRose" \| [[Katarzyna Aragońska]] \|- \| rowspan=2 \| 16 grudnia 1485, [[Alcalá de Henares]] \| [[Ferdynand Aragoński\|Ferdynand II Katolicki, król Aragonii]] \| rowspan=2 \| 11 czerwca 1509, [[Pałac Placentii\|Greenwich]] \| rowspan=2 \| 23 maja 1533 (unieważniono) \| rowspan=2 \| 7 stycznia 1536, [[Kimbolton (Cambridgeshire)\|Kimbolton]] \| rowspan=2 \| jedną z podawanych przyczyn jest rak \|- \| [[Izabela I Kastylijska\|Izabela I Katolicka, królowa Kastylii]] \|- \| colspan=6 style="background-color:BlanchedAlmond" \| [[Anna Boleyn]] \|- \| rowspan=2 \| 1501/07, [[Blickling\|Blicking]] lub [[Hever Castle\|Hever]] \| [[Tomasz Boleyn\|Tomasz Boleyn, 1. hrabia Wiltshire]] \| rowspan=2 \| 25 stycznia 1533, Londyn (sekretna ceremonia; oficjalnie małżeństwo uznano 28 maja 1533) \| rowspan=2 \| 17 maja 1536 (unieważniono) \| rowspan=2 \| 19 maja 1536, [[Tower of London\|Londyn]] \| rowspan=2 \| dekapitacja (ścięcie mieczem) \|- \| [[Elżbieta Howard\|lady Elżbieta Howard, księżna Wiltshire]] \|- \| colspan=6 style="background-color:LightYellow" \| [[Jane Seymour (królowa)\|Jane Seymour]] \|- \| rowspan=2 \| 1508/09, [[Burbage (Wiltshire)\|Burbage]] \| [[John Seymour\|sir John Seymour]] \| rowspan=2 \| 30 maja 1536, [[Whitehall (pałac)\|Londyn]] \| rowspan=2 \| 24 października 1537 (śmierć Jane Seymour) \| rowspan=2 \| 24 października 1537, [[Hampton Court\|Molesey]] \| rowspan=2 \| najprawdopodobniej gorączka poporodowa \|- \| [[Margaret Wentworth\|lady Margaret Wentworth]] \|- \| colspan=6 style="background-color:HoneyDew" \| [[Anna z Kleve]] \|- \| rowspan=2 \| 22 września 1515, [[Düsseldorf]] \| [[Jan III (książę Kleve)\|Jan III, książę Kleve]] \| rowspan=2 \| 6 stycznia 1540, [[Pałac Placentii\|Greenwich]] \| rowspan=2 \| 9 lipca 1540 (unieważniono) \| rowspan=2 \| 16 lipca 1557, [[Chelsea Manor\|Chelsea, Londyn]] \| rowspan=2 \| przypuszczalnie nowotwór \|- \| [[Maria von Jülich-Berg]] \|- \| colspan=6 style="background-color:LightCyan" \| [[Katarzyna Howard]] \|- \| rowspan=2 \| 1521/1525, [[Lambeth]] \| [[Edmund Howard\|lord Edmund Howard]] \| rowspan=2 \| 28 lipca 1540, [[Oatlands (Anglia)\|Oatlands]] \| rowspan=2 \| 23 listopada 1541 (unieważnienie) \| rowspan=2 \| 13 lutego 1542, [[Tower of London\|Londyn]] \| rowspan=2 \| ścięcie toporem \|- \| [[Joyce Culpeper\|Jocasta „Joyce” Culpeper]] \|- \| colspan=6 style="background-color:Lavender" \| [[Katarzyna Parr]] \|- \| rowspan=2 \| ok. 1512, [[Kendal]] lub Blackfriars (Londyn) \| [[Thomas Parr (rycerz)\|sir Tomasz Parr, lord Kendal]] \| rowspan=2 \| 12 lipca 1543, [[Hampton Court\|Molesey]] \| rowspan=2 \| 28 stycznia 1547 (śmierć Henryka VIII) \| rowspan=2 \| 5 września 1548, [[zamek Sudeley\|Cotswold]] \| rowspan=2 \| gorączka połogowa \|- \| [[Maud Green]] \|- \|} {\| class="wikitable" style="text-align:center" style="vertical-align:center" \| ! colspan=6 \| Informacje dotyczące dzieci Henryka VIII \|- ! Potomek ! Data urodzenia ! Data śmierci ! colspan=3 \| Więcej \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| córka \| colspan=2 style="text-align:center" \| 31 stycznia 1510 \| colspan=3 \| urodziła się martwa \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| [[Henryk Tudor (książę Kornwalii)\|Henryk, książę Kornwalii]] \| style="text-align:center" \| 1 stycznia 1511 \| style="text-align:center" \| 22 lutego 1511 \| colspan=3 \| przyczyny śmierci nie są znane \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| Henryk, książę Kornwalii \| colspan=2 style="text-align:center" \| październik 1513 \| colspan=3 \| urodził się martwy lub żył przez kilka godzin \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| Henryk, książę Kornwalii \| colspan=2 style="text-align:center" \| grudzień 1514 \| colspan=3 \| żył kilka godzin \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| [[Maria I Tudor]] \| style="text-align:center" \| 18 lutego 1516 \| style="text-align:center" \| 17 listopada 1558 \| colspan=3 \| jako jedyna osiągnęła pełnoletność; 25 lipca 1554 wyszła za [[Filip II Habsburg\|Filipa II Habsburga]], lecz nie doczekali się potomstwa \|- \| style="background-color:MistyRose; text-align:center" \| córka \| style="text-align:center" \| 10 listopada 1518 \| style="text-align:center" \| 17 listopada 1518 \| colspan=3 \| brak danych dotyczących przyczyny śmierci \|- \| style="text-align:center" \| [[Henryk FitzRoy]] \| style="text-align:center" \| 15 czerwca 1519 \| style="text-align:center" \| 23 lipca 1536 \| colspan=3 \| jedyne prawnie uznane nieślubne dziecko króla; jego matką była dwórka Katarzyny Aragońskiej [[Elżbieta Blount]] \|- \| style="background-color:BlanchedAlmond; text-align:center" \| [[Elżbieta I Tudor]] \| style="text-align:center" \| 7 września 1533 \| style="text-align:center" \| 24 marca 1603 \| colspan=3 \| nigdy nie wyszła za mąż \|- \| style="background-color:BlanchedAlmond; text-align:center" \| Henryk, książę Kornwalii \| colspan=2 style="text-align:center" \| sierpień/wrzesień 1534 \| colspan=3 \| brak informacji; jego istnienie nie jest pewne \|- \| style="background-color:BlanchedAlmond; text-align:center" \| dziecko \| colspan=2 style="text-align:center" \| 29 stycznia 1536 \| colspan=3 \| domniemano, że był to syn; Anna Boleyn nie donosiła ciąży – poroniła, będąc w 4 miesiącu \|- \| style="background-color:LightYellow; text-align:center" \| [[Edward VI Tudor]] \| style="text-align:center" \| 12 października 1537 \| style="text-align:center" \| 6 lipca 1553 \| colspan=3 \| nigdy się nie ożenił \|} Linia 275 ⟶ 274: \|boxstyle_5=background-color: #9fe; \|1= 1. '''Henryk VIII Tudor''' \|2= 2. [[Henryk VII Tudor]] (~~1457 - 1509~~ 1457–1509), król Anglii \|3= 3. [[Elżbieta York]] (~~1465 - 1503~~1465–1503) \|4= 4. [[Edmund Tudor (1. hrabia Richmond)\|Edmund Tudor]] (ok. ~~1430 - 1456~~1430–1456), 1. hrabia Richmond \|5= 5. [[Małgorzata Beaufort]] (~~1443 - 1509~~1443–1509) \|6= 6. [[Edward IV York]] (~~1368 - 1422~~1368–1422) książę Yorku i król Anglii \|7= 7. [[Elżbieta Woodville]] (ok. ~~1437 - 1492~~1437–1492) \|8= 8. [[Owen Tudor]] (~~1400 - 1461~~1400–1461) \|9= 9. [[Katarzyna de Valois]] (~~1401 - 1437~~1401–1437) \|10= 10. [[Jan Beaufort (1. książę Somerset)\|Jan Beaufort, 1. książę Somerset]] (~~1404 - 1444~~1404–1444) \|11= 11. [[Małgorzata Beauchamp]] (ok. ~~1410 - 1482~~1410–1482) \|12= 12. [[Ryszard Plantagenet (3. książę Yorku)\|Ryszard Plantagenet, 3. książę Yorku]] (~~1411 - 1460~~1411–1460) \|13= 13. [[Cecylia Neville]] (~~1415 - 1495~~1415–1495) \|14= 14. [[Richard Woodville (1. hrabia Rivers)\|Richard Woodville, 1. hrabia Rivers]] (ok. ~~1405 - 1469~~1405–1469) \|15= 15. [[Jakobina Luksemburska]] (1415/~~1416 - 1472~~1416–1472) }}</center> Linia 308 ⟶ 307: * „6 żon Henryka VIII” (''Henry VIII and His Six Wives'') serial z 1972 w reż. Warisa Husseina. W roli Henryka wystąpił Keith Michell * „A Man for All Seasons” z 1988 w reż. Charltona Hestona. W roli Henryka wystąpił Martin Chamberlain * „[[Krwawy tyran - Henryk VIII\|Henryk VIII]]” (''Henry VIII'') z 2003 w reż. ~~Pete'a~~Pete’a Travisa. W roli Henryka wystąpił Ray Winstone * „[[Dynastia Tudorów]]” (''The Tudors'') serial z 2007 w reż. Charlesa McDougalla. W roli Henryka wystąpił Jonathan Rhys Meyers * „[[Kochanice króla]]” (''The other Boleyn girl'') z 2008 w reż. Justina Chadwicka. W roli Henryka wystąpił Eric Bana Linia 327 ⟶ 326: {{Książę Yorku}} {{Książęta Walii}} {{władca\| kolor=blue\| grafika =Lord Warden of the Cinque ports.png\| rozmiar=70\| poprzednik=[[William Scott of Scott's Hall]]\| lata=[[1493]]–[[1509]]\| funkcja='''[[Lord Strażnik Pięciu Portów]]'''\| następca=[[Edward Poyning]]}} ~~{{władca\|~~ ~~kolor=blue\|~~ ~~grafika =Lord Warden of the Cinque ports.png\|~~ ~~rozmiar=70\|~~ ~~poprzednik=[[William Scott of Scott's Hall]]\|~~ ~~lata=[[1493]]-[[1509]]\|~~ ~~funkcja='''[[Lord Strażnik Pięciu Portów]]'''\|~~ ~~następca=[[Edward Poyning]]\|~~ }} {{Władcy Anglii}}

Henryk VIII Tudor: Różnice pomiędzy wersjami