Libia w okresie rządów Mu’ammara al-Kaddafiego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 169:
 
== Historia ==
=== Przejęcie władzy przez al-Kaddafiego ===
{{osobny artykuł|Rewolucja libijska w 1969}}
Historia Libii pod rządami Mu’ammara al-Kaddafiego rozpoczęła się 1 września 1969, kiedy to grupa młodych [[oficer (wojsko)|oficerów]], wykorzystując nieobecność króla [[Idris I (Libia)|Idrisa I]] w kraju, przeprowadziła [[zamach stanu]] detronizujący go i objęła władzę jako Rada Dowódcza Rewolucji. Pierwszym dekretem puczystów był dokument<ref>[https://docs.google.com/fileview?id=0B7-KFQOKhAl1ZjAxNzkwMWItMGJhMS00NTg1LTk4NjgtOTRhZmIzYmQ4ZTI0&hl=en "Pierwszy dekret Rewolucji (j. ar.)"]. (1 września 1969) w [http://emerglobal.com/lex EMERglobal Lex]</ref> proklamujący Libijską Republikę Arabską.
 
=== Libijska Republika Arabska ===
{{osobny artykuł|Rewolucja libijska w 1969}}
Dawne granice administracyjne Libii zostały zastąpione, aby przekroczyć granice plemienne, tradycyjnych liderów plemiennych zastąpili przedstawiciele rządu<ref>Bruce St John 2012, s. 154–155.</ref>. Al-Kadafi utworzył Arabski Związek Socjalistyczny i został jego prezesem<ref>Blundy & Lycett 1987, s. 91; Vandewalle 2008, s. 11; Bruce St John 2012, ps. 155.</ref>. Wkrótce zlikwidowano wojskowe bazy brytyjskie i amerykańskie, zmuszono do wyjazdu 25 000 mieszkających w Libii Włochów oraz przeprowadzono [[nacjonalizacja|nacjonalizację]] wydobycia i przetwórstwa [[ropa naftowa|ropy naftowej]]. Kadafi stworzył państwo autorytarne, oparte na islamie, zarządzane przez Kongresy Ludowe.
 
Zwiększono wydajności sektora naftowego. W 1969 rząd zwiększył cenę libijskiej ropy. W roku 1970, idąc śladem Libii pozostałe kraje [[OPEC]] zwiększyły ceny ropy<ref>Blundy & Lycett 1987, s. 66–67; Bruce St John 2012, s. 145–146.</ref>. Rząd na skutek Umowy Trypolitańskiej wprowadził koncernom naftowym [[podatek dochodowy]]. Działania te przyniosły Libii miliard dodatkowych przychodów w pierwszym roku<ref>Vandewalle 2008, s. 15; Bruce St John 2012, s. 147.</ref>. W 1969 roku [[PKB nominalny|PKB]] państwa wynosił 3,8 miliarda [[Dolar amerykański|dolarów amerykańskich]] to w 1974 roku wzrósł do 8,170 miliardów a w 1979 do 24,5 miliarda<ref>Blundy & Lycett 1987, s. 107.</ref>. Normy życia Libijczyków w ciągu pierwszej dekady administracji Kadafiego znacznie się poprawiły. W 1979 roku średni dochód na mieszkańca wynosił już 8.170 dolarów (w porównaniu do 40 dolarów w 1951). Dochód ten był powyżej średniej wielu krajów uprzemysłowionych (w tym Wielkiej Brytanii i Włoch)<ref>Blundy & Lycett 1987, s. 107.</ref>.
Linia 179 ⟶ 180:
Al-Kadafi wprowadził w kraju [[szariat]] w ramach którego w Libii zdelegalizowano spożywanie alkoholu, zamknięto kluby nocne i kościoły [[chrześcijaństwo|chrześcijańskie]], zachęcano ludność do noszenia tradycyjnych strojów a w ramach polityki panarabskiej język arabski uznano jako jedyny dopuszczalny w oficjalnych komunikatach i znakach drogowych<ref>Blundy & Lycett 1987, s. 64; Vandewalle 2008, s. 31; Kawczynski 2011, s. 21; Bruce St. John 2012, s. 134.</ref>.
 
=== Wczesne rządy pułkownika ===
Dążąc do zmniejszenia wpływów zachodniego bloku [[NATO]] w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] na początku lat 70. Libia zwróciła się do [[Malta|Malty]] aby ta przestała udzielać własnych gruntów siłom NATO. W ramach kompromisu, rząd Malty kontynuował umożliwianie siłom NATO dostępu do wyspy pod warunkiem że sojusz nie użyje Malty jako bazy do ataku na terytoria arabskie<ref>Bruce St John 2012, s. 150–151.</ref>. Gdy Wielka Brytania zaprzestała płacenia za utrzymanie baz [[Royal Navy]] na Malcie, Libia rozpoczęła finansowanie rządu wyspy<ref>Dom Mintoff, Malta's political giant, passes away, August 20, 2012, (ang.)</ref>. Państwo kupowało broń we Francji i w ZSRR. Stosunki handlowe z tym ostatnim doprowadziły do zaognienia relacji ze Stanami Zjednoczonymi, które prowadziły ze Związkiem Radzieckim [[zimna wojna|zimną wojnę]]<ref>Bruce St John 2012, s. 144–145.</ref>.