Węglan litu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, poprawa linków
Linia 89:
|wikisłownik = węglan litu
}}
'''Węglan litu''' – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[sole|sól]] [[Lit (pierwiastek)|litowa]] [[kwas węglowy|kwasu węglowego]].
 
== Zastosowanie ==
Linia 95:
 
=== Zastosowanie medyczne ===
W [[Psychiatria|psychiatrii]] węglan litu jest stosowany jako [[Leki normotymiczne|lek normotymiczny]] (stabilizujący nastrój) zarówno w leczeniu epizodów chorobowych, jak i w profilaktyce choroby afektywnej dwubiegunowej ([[Zaburzeniazaburzenia afektywne dwubiegunowe|cyklofreniichoroby afektywnej dwubiegunowej]]){{r|Goodwin}}.
 
Ma działanie stabilizujące nastrój, a także pewne działanie [[Mania|przeciwmaniakalne]]. Węglan litu był pierwszym w historii farmakoterapii lekiem zastosowanym w profilaktyce wystąpienia objawów choroby psychicznej, a odkrycie jego leczniczych właściwości na tym polu było w znacznej mierze dziełem przypadku{{r|MP-Art}}. Pomimo, iż jest on niewątpliwie jednym z najskuteczniejszych leków stosowanych w farmakoterapii choroby afektywnej dwubiegunowej, wykazuje wiele skutków ubocznych ze strony układu nerwowego, pokarmowego, krążenia, jak również układu wewnątrzwydzielniczego. Lit prawdopodobnie bardziej zapobiega epizodom manii niż depresji i może zmniejszać ryzyko popełnienia samobójstwa{{r|pmid17042835}}.
 
==== Mechanizm działania ====
Aktualnie za najbardziej prawdopodobne uznaje się, że jony litu hamują przemianę [[trifosforan inozytolu|trifosforanu inozytolu]] (IP3 do inozytolu, [[Substrat (chemia)|substratu]] do [[resynteza|resyntezy]] fosfatydyloinozytolodifosforanu (PhIP2). Wiadomo, że jedno- i dwuwartościowe kationy wpływają na syntezę magazynowanie, uwalnianie i wychwytywanie zwrotne ośrodkowych [[neuroprzekaźnik]]ów -: [[katecholoaminakatecholamina|katecholoaminkatecholamin]] i [[serotonina|serotoniny]]. [[Neuroprzekaźnik]]iNeuroprzekaźniki te są zaangażowane w [[patogeneza|patogenezę]] [[stany maniakalne|stanów maniakalnych]] i depresjidepresyjnych. Wiele wskazuje, że działanie antymaniakalneprzeciwmaniakalne jonów litu może być wynikiem zwiększenia [[wychwyt zwrotny|wychwytywania zwrotnego]] [[noradrenalina|noradrenaliny]] i zwiększenia wrażliwości [[receptory serotoninowe|receptorów serotoninowych]].
 
==== Farmakokinetyka ====
Linia 106:
 
==== Przeciwwskazania ====
* uczulenie na lit
* niewydolność serca
* niewydolność nerek
* [[niedoczynność tarczycy]]
* niewyrównane [[nadciśnienie tętnicze]]
* zaburzenia wodno-elektrolitowe
* [[choroba Addisona]]
* ciąża i okres karmienia piersią [[Klasyfikacja FDA leków stosowanych w ciąży|(kategoria D)]]
* otępienne choroby mózgu przebiegające z otępieniem
* [[padaczka]]
* [[parkinsonizm]]
* wiek do 12 lat
* nadużywanie alkoholu
Linia 135:
* [[leki moczopędne]]
* [[Inhibitory konwertazy angiotensyny|inhibitory konwertazy]]
* [[Leki przeciwpsychotyczne|neuroleptyki]] np. [[chlorpromazyna]], [[flufenazyna]], [[haloperidol]] i inne
* [[niesteroidowe leki przeciwzapalne]]
* [[Antagonisty kanału wapniowego|blokery kanału wapniowego]]
* inne.
 
Leki zmniejszające poziom węglanu litu we krwi i jego skuteczność w leczeniu:
* [[Ksantyna|metyloksantyny]]
Linia 146 ⟶ 147:
Dawkowanie indywidualne ustalane jest przez lekarza specjalistę, który ma doświadczenie w leczeniu tym lekiem.
 
Lek podaje się 2–3 razy dziennie, a dawki zwiększa się stopniowo. Zalecana jest kontrola stężenia leku we krwi. Powinno ono się znajdować w przedziale 0,6–1,6 [[mili|m]][[mol]]mmol/[[litr|l]].
 
U większości osób zakres dawek terapeutycznych wynosi 500–1500 mg na dobę.
Linia 163 ⟶ 164:
{{Przypisy-lista|
* <ref name="FPX">{{cytuj książkę|nazwisko=Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne|tytuł=Farmakopea Polska X|rok=2014|wydawca=Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych|miejsce=Warszawa|isbn=978-83-63724-47-7|strony=4276}}</ref>
* <ref name="Goodwin">{{cytuj|autor=[[Frederick Goodwin|Frederick K. Goodwin]], [[Kay Redfield Jamison]]|tytuł=Manic-depressive illness: bipolar disorders and recurrent depression|data=2007|isbn=9780195135794|wydanie=2|miejsce=Nowy Jork|wydawca=Oxford University Press}}</ref>
* <ref name="IUCLID">{{cytuj książkę|tytuł=IUCLID Dataset – lithium carbonate|autor=[[Komisja Europejska]] – Europejskie Biuro Chemiczne|url=http://ecb.jrc.ec.europa.eu/iuclid-datasheet/554132.pdf|data dostępu=2010-06-16|język=en}}</ref>
* <ref name="MP-Art">{{cytuj stronę|url=http://www.mp.pl/artykuly/?aid=51342&PHPSESSID=18D957A545F04C3FBB9D8A334A27B6D1|tytuł=Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania allopurinolu lub dipirydamolu w połączeniu z litem w przypadku ostrej manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego – badanie z randomizacją|imię=Rafał|nazwisko=Jaeschke|opublikowany=Medycyna Praktyczna|język=pl|data dostępu=2011-06-25}}</ref>