Sielanka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 9:
Gatunek w postaci dojrzałej i mistrzowskiej ukształtował grecki poeta [[Teokryt]] (III w. przed Chrystusem), jego utwory ukazywały realistyczne obrazki z życia pasterzy, bądź stanowiły formę zabawy literackiej. W literaturze rzymskiej [[Wergiliusz]] potraktował sielankę jako obraz życia pasterzy w idealnej krainie – [[Arkadia (symbol)|Arkadii]]. Tę tradycję ponawia europejski [[renesans]], a zwłaszcza [[barok]] (także w obrębie barokowego [[klasycyzm]]u XVII w.). W epoce baroku ton idylliczny ujawnia się też w malarstwie ([[Nicolas Poussin]] i obraz ''Et in Arcadia ego'', z którego pochodzi topos o tej samej nazwie) i muzyce ([[opera]] [[Claudio Monteverdi|Claudia Monteverdiego]] ''Orfeusz'').
W literaturze polskiej uprawiana w [[renesans]]ie ([[Jan Kochanowski]] i zwłaszcza [[Szymon Szymonowic]], który uprawiał sielankę realistyczną – sceneria i same wydarzenia przedstawione były realistycznie, dał temu gatunkowi dojrzałą postać i nadał mu polską nazwę), [[barok]]u ([[Szymon Zimorowic]], [[Józef Bartłomiej Zimorowic]], [[Samuel Twardowski]]) i [[Oświecenie (epoka)|oświeceniu]] ([[klasycyzm|klasycysta]] [[Adam Naruszewicz]]; poeci [[sentymentalizm]]u: [[Franciszek Karpiński]] i [[Franciszek Dionizy Kniaźnin]]). Ton idylliczny ujawnia się w utworach, które nie podejmują modelu gatunkowego sielanki, wielu innych autorów – jak [[Mikołaj Rej]] (pisany prozą ''[[Żywot człowieka poczciwego]]''), [[barok]]owa poezja ziemiańska (i tworzące osobny gatunek poematy tytułowane ''Votum'', np. [[Zbigniew Morsztyn|Zbigniewa Morsztyna]]), [[Elżbieta Drużbacka]] (i ''Pochwała lasów'').
Sielanka wpłynęła też na [[romantyzm]], w tym na poglądy [[estetyka|estetyczne]] (słynna rozprawa ''[[O klasyczności i romantyczności]]'') i poezję (poemat ''[[Wiesław (sielanka)|Wiesław]]'') [[Kazimierz Brodziński|Kazimierza Brodzińskiego]] oraz twórczość [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]], polemicznie sięgającego do tej tradycji (którego ''[[Pan Tadeusz]]'' ma w sobie jednak także tonację idylliczną). Ślady tradycji sielankowej – takie, jak ton, klimat utworów – sięgają nawet wieku XX: to [[Maria Komornicka]] i jej późny zbiór rękopiśmienny ''Xięga poezji idyllicznej'', [[Czesław Miłosz]] i ''Świat. Poema naiwne'', wiersze [[Józef Czechowicz|Józefa Czechowicza]] oraz wielu innych autorów.
| |||