Popiel: Różnice pomiędzy wersjami

Zdaniem [[Zofia Kozłowska-Budkowa|Zofii Kozłowskiej-Budkowej]] najbliżej autografu Galla Anonima był [[Wincenty Kadłubek]], który na przełomie XII i XIII wieku w swej kronice konsekwentnie posługiwał się zapisem: ''Pompilius'' a za nim, tak samo konsekwentnie, [[kronika Dzierzwy]].<br />

Za Kadłubkiem idzie ''Chronicon Polonorum'' (napisana w [[Lubiąż]]u ok 1285 r. z inicjatywy [[Henryk IV Prawy|Henryka Prawego]] nazywana tak jak dzieło Galla ''Kroniką polską'' lub dla odróżnienia, albo dość abstrakcyjnie ''Kroniką śląsko-polską''<ref>Wojciech Mrozowicz, ''Początki œśląskiej historiografii regionalnej'' [w:] Janusz Spyra (red.) ''[http://www.google.pl/url?sa=t&source=web&cd=2&ved=0CB8QFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.ebib.info%2F2008%2F94%2Fkronikarz%2520a%2520historyk%2520%255Be-book%255D.pdf&rct=j&q=Atuty%20i%20s%C5%82abo%C5%9Bci%20regionalnej%20historiografii&ei=zDDYTbe0NMag-waDnaCfDw&usg=AFQjCNGeVj1yZ6io2xmpGjckPkJ9Rut6Ww&sig2=fbqfHJxZHuUuWgvMCx632A&cad=rja Atuty i słabości regionalnej historiografii]'', Cieszyn 2007, s. 114</ref>, albo ''śląską Kroniką polską'', lub po prostu ''Kroniką z Lubiąża''), która notuje ''filio secum retento, cui nomen Pompilius'', sto lat późniejsza ''Kronika książąt polskich'' (''Chronica principum Poloniae''<ref>''Chronica principum Poloniae'' [w:] ''[http://books.google.pl/books?id=QRU_AAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Scriptores rerum Silesiacarum]'', Wrocław (Breslau) 1835, s. 38, {{lang|la}}, przypisy: {{lang|de}}</ref>, u Labudy ''Kronika książąt śląskich'' zapewne dlatego, że dotyczyła głównie książąt śląskich, napisana w latach 1382-1398 prawdopodobnie w [[Brzeg (miasto)|Brzegu]]), która korzystała bezpośrednio z autografu Galla, podobnie ''filio suo retento, cui nomen erat Popil vel Pompilius'' (gdzie ''Popil'' wzięła z ''Kroniki polskiej'', a ''Pompilius'' od Kadłubka), tak samo brzmi to u Jana Długosza uzupełnione o ''in latino idiomate vocatus Cinereus, in Almannico: Osszerich'', Długosz jednak posługuje się obu formami: ''Pompilius...sive Popyel''.<br />

W związku z powyższym za pierwotną [[Andrzej Bańkowski]] uważał formę ''Pumpil'', z "[[Proteza (językoznawstwo)|protezą]]" [[samogłoska nosowa|samogłoski nosowej]], zaś Gerard Labuda za pierwotną uważał wersję ''Pompil'', a ''Pumpil'' za wtórną, ale zgadzał się co do sedna tj., że imię to zawierało samogłoskę nosową (w średniowieczu radzenie sobie z samogłoskami nosowymi, które nie posiadały swojego znaku graficznego w [[Alfabet łaciński|alfabecie łacińskim]], zależało od inwencji twórczej autora, w [[Kazania świętokrzyskie|Kazaniach świętokrzyskich]] używano greckiej litery [[Phi|φ]] (phi) np. ''uzasφpy'' = "w zastępy", ''pφte'' = "piąte", w innych pismach używano [[ø]] tzw. "o rogatego" np. ''prawdø'' = "prawdę", ''nademnø'' = "nade mną"<ref>Tomasz Lisowski, ''[http://www.kwartjez.amu.edu.pl/teksty2010_3-4/Lisowski_2010_3-4.pdf Pisownia polska. Główne fazy rozwoju]'', "[[Kwartalnik Językoznawczy]]", 2010/3-4 (3-4)</ref>, najczęściej jednak za pomocą "protez" oddających zbliżony dźwięk np. ''Wenczeslaus'' (1393 r.) = [[Więcesław]], czy ''Zambrowo'' (1425 r., obecnie [[Zambrów]]) od [[Nazwa własna|n.os.]] Ząbr ← [[Język staropolski|stpl.]] ząbr = współczesny, [[Hiperpoprawność|hiperpoprawnie]] [[Mazurzenie|odmazurzony]] [[żubr]]<ref>[[Kazimierz Rymut]], ''Nazwy miast Polski'', Wrocław 1980, s.274</ref>) i miało brzmienie '''Pąpyl'''<ref>Gerard Labuda, ''O najstarszych imionach dynastii piastowskiej'' [w:] ''Biedni i bogaci. Studia z dziejów społeczeństwa i kultury ofiarowane Bronisławowi Geremkowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin'', Warszawa 1992, s. 261-274</ref>, zaś Andrzej Bańkowski idzie dalej i wywodzi etymologię tej nazwy osobowej (inne warianty Pąpil, Pąpiel<ref>Aleksandra Cieślikowa, Janina Szymowa, Kazimierz Rymut, ''Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Część 1: odapelatywne nazwy osobowe'', Kraków 2000, s. 230</ref>) od ''pąpyl'' tj. "pęcherz/nagniotek na skórze, bąbel" co miało być [[Symbolika|symbolem]]/[[Alegoria|alegorią]] "rządów bez prestiżu/uznania", ''pąpyl'' w znaczeniu "bąbel na skórze" pojawia się w XV wieku w [[Glosa|glosie]] do łacińskiego ''Żywota św. Jadwigi'', wtórnie ''pąpel'', ''pępel'' w 1578 r., [[Liczba mnoga|l.mn.]] ''pępele'' w 1596 r., częściej przez ekspresywną [[Udźwięcznienie|sonoryzację]] ''bąbyl'', ''bąbel'', nazwa osobowa Pąpyl zanotowana w 1500 r. (Jan piwowar zwany Pąpyl, mieszczanin w [[Szczerzec|Szczercu]] lwowskim), czy nazwa miejscowa Pąpylew (1308 r., w 1947 r. jako Pęplewo, z [[język niemiecki|niem.]] Pemplow, leżące w [[Powiat kamieński|powiecie kamieńskim]]<ref>''[http://www.monitorpolski.gov.pl/M1947111000001.pdf Zarządzenia Władz Naczelnych. Poz. 719. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości]'' [w:] "[[Monitor Polski]]", 22 sierpnia 1947 r.</ref>) od [[Język prasłowiański|starosłowiańskiego]]<ref>Andrzej Bańkowski (podobnie jak i [[Zbigniew Gołąb]]) nie należy do zwolenników nazwy "prasłowiański", czy "Prasłowianie"</ref> ''pǫp-ylь'', ''pǫpъ'' (por. [[Język staropolski|stpl.]] ''pęp'' – pępowina, ale również pąk, ''pąpie'', ''pąpowie'' – pąki)<ref>Andrzej Bańkowski, ''Imiona przodków Bolesława Chrobrego u Galla Anonima – rozważania etymologiczne'', "Onomastica", t. 34, 1989, s. 103 – 138</ref><ref>Andrzej Bańkowski, ''Etymologiczny słownik języka polskiego'', t. II: K-P, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13019-9 , s. 521 i 538</ref>.