|
[[Plik:Cleric mantelletta 2009.jpg|thumb|Ksiądz katolicki w mantolecie]]
'''Mantolet''' (z języka [[język włoski|wł.]] ''mantelletta''):
# strój bez rękawów, sięgający kolan, zakładany na [[komża|komżę]] lubi [[rokieta|rokietę]] przez kardynałów, arcybiskupów, [[biskup]]ów, [[prałat]]ów i [[Kanonik|kanoników.]]
# część [[habit]]u zakonnego m.in. dominikanów i franciszkanów – podobnie jak [[szkaplerz]]. Najbardziej wierzchni fragment tego ubioru. Jego częścią jest kaptur.
== Mantolet u duchowieństwa diecezjalnego ==
Mantolet, w przeciwieństwie do [[Mucet|mucetu]], jest oznaką ograniczonej jurysdykcji, choć bywa też znakiem posiadanej godności kościelnej. Materiał, kolor i obszycia mantoletu są identyczne jak w mucecie. Na znak uznawania wyższości władzy [[Papież|papieża]], [[Kardynał|kardynałowie]] noszą mantolet pod mucetem na terenie Rzymu, za wyjątkiem swoich [[Kościół tytularny|kościołów tytularnych]]. Mantolet ma rozcięcia z przodu oraz dwa po bokach na włożenie rąk, a jego obszycia (także wokół otworów na ramiona) są zawsze jedwabne. [[Patriarcha|Patriarchowie]], [[Arcybiskup|arcybiskupi]] i biskupi zakładali mantolet na [[Rokieta|rokietę]] poza terenem swojej jurysdykcji, co zawsze czynili biskupi tytularni. Na terenie sobie podległym mantolet zakryty mucetem biskupi terytorialni nosili w obecności kardynała, a jeżeli ten był [[Legat papieski|legatem ''a latere'']], to zakładali tylko mantolet.
=== Mantolet u prałatów domu papieskiego ===
Przywilej noszenia mantoletu przysługiwał także [[Prałat|prałatom dworu papieskiego]], którzy stąd zwani byli prałatami ''di mantelletta'', a byli to: [[Protonotariusz apostolski|protonotariusze apostolscy]] trzech pierwszych stopni, ''votantes'' i ''referendarii'' [[Sygnatura Apostolska|Sygnatury Apostolskiej]], audytorzy [[Rota Rzymska|Roty Rzymskiej]], ''clerici'' [[Kamera Apostolska|Kamery Apostolskiej]] oraz [[Prałat|prałaci domowi]]. Wszyscy oni, podobnie jak biskupi Asystenci Tronu mieszkający w Rzymie, nosili fioletowe mantolety: jedwabne w lecie i z sukna w zimie. Zamieniali je na czarne z jedwabnymi, fioletowymi obszyciami w czasie [[Sediswakancja|sediswakancji]] i w [[Wielki Piątek]].
=== Mantolet u kanoników ===
Mantolet w różnych formach przysługiwał także pewnym kapitułom kanonickim, a jej używanie było ograniczone tymi samymi zasadami, co użycie mucetu. Mogli go nosić także tytularni (honorowi) protonotariusze apostolscy: taki mantolet był całkowicie czarny, wełniany, z jedwabnymi obszyciami (stąd zwani byli „czarnymi protonotariuszami”). Przed [[Pius X|Piusem X]] zakładali go oni bezpośrednio na sutannę chórową, gdyż nie mieli przywileju używania rokiety, który otrzymali dopiero od wspomnianego papieża. On też nadał przywilej czarnego mantoletu wikariuszom generalnym i kapitulnym.
== Mantolet u duchowieństwa zakonnego ==
Część [[habit]]u zakonnego m.in. dominikanów i franciszkanów – podobnie jak [[szkaplerz]]. Najbardziej wierzchni fragment tego ubioru. Jego częścią jest kaptur. Mantolet zakonnych dostojników pod względem koloru, materiału i obszyć nie różnił się od mucetu, czyli był dostosowany do wyglądu zakonnego stroju. Również część opatów posiadała przywilej noszenia stroju chórowego poza terenem swojej jurysdykcji, zatem w takim przypadku także używali mantoletu.<ref>{{Cytuj|tytuł=Mucet i mantolet – I komu to przeszkadzało?|czasopismo=ikomutoprzeszkadzalo.pl|data dostępu=2016-10-11|opublikowany=ikomutoprzeszkadzalo.pl|url=http://ikomutoprzeszkadzalo.pl/de-vestimentis/mucet-i-mantolet/?lang=pl}}</ref>
== Zobacz też ==
{{commonscat|Mantelletta}}
* [[strój chórowy]]
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Katolickie stroje liturgiczne]]
| 