Janusz Meissner: Różnice pomiędzy wersjami

'''Janusz Meissner''', [[pseudonim|ps.]] literacki ''„Porucznik Herbert”'' (ur. [[21 stycznia]] [[1901]], zm. [[28 lutego]] [[1978]]) – lotnik ([[kapitan (ranga)|kapitan]] [[Pilotaż (lotnictwo)|pilot]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]]), [[pisarz]] i [[dziennikarz]].

Urodził się w Warszawie w rodzinie rzeźbiarza Jana Wiktora Meissnera, jego bratem był kapitan żeglugi wielkiej [[Tadeusz Meissner]]. Od 1915 uczył się w [[Szkoła Wawelberga i Rotwanda|Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda]] w Warszawie. Od lipca 1917 działał w [[Polska Organizacja Wojskowa|POW]], przez kilka tygodni osadzony był w Cytadeli w X Pawilonie przez władze okupacyjne, lecz został zwolniony. W listopadzie 1918 wstąpił do [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], służyłsłużąc początkowo jako mechanik lotniczy w [[2 Eskadra Wywiadowcza|2 Eskadrze]] w Lublinie i [[7 Eskadra Myśliwska|7 Eskadrze]] we Lwowie.

Pod koniec 1919 ukończył kurs pilotażu w [[Krakowska Szkoła Pilotów|Niższej Szkole Pilotów]] w Krakowie, a w marcu 1920 w Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu. Od lipca 1920 brał udział w [[wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej]] w składzie nowo sformowanej [[Toruńska Eskadra Wywiadowcza|Toruńskiej Eskadry Wywiadowczej]], w stopniu sierżanta pilota. Za lot bojowy 16 lipca 1920 został odznaczony [[Krzyż Walecznych|Krzyżem Walecznych]], awansował też w sierpniu na podchorążego pilota. Po zakończeniu wojny wziął udział w przygotowaniach do [[III powstanie śląskie|III powstania śląskiego]] i działaniach bojowych od 3 maja 1921<ref>W źródle ''Mała encyklopedia lotników polskich'' (dz. cyt. w bibliogr.'') najwyraźniej błędna data 3 marca 1921.</ref>, dowodząc oddziałem dywersyjnym z [[Grupa Wawelberg|grupy „Wawelberg”]]. Został odznaczony za to [[Order Virtuti Militari|Orderem Virtuti Militari]] oraz [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości]] z Mieczami.

Po powstaniu powrócił do lotnictwa wojskowego; od lutego 1922 służył w [[12 Eskadra Wywiadowcza|12 Eskadrze Wywiadowczej]] [[1 Pułk Lotniczy|1 Pułku Lotniczego]] w Warszawie jako podporucznik pilot. W 1924 ukończył 3-miesięczny kurs oficerski, ukończyłwraz z teżukończeniem w tym czasie studiastudiów w [[Szkoła Nauk Politycznych w Warszawie|Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Warszawie]]. Służył następnie w 11 Pułku Myśliwskim w Lidzie (1924), Niższej Szkole Pilotów w Bydgoszczy jako instruktor (1925), Departamencie Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych jako referent prasowy (1928). W 1926 awansował na stopień porucznika pilota. Od 1930 służył jako instruktor-pilot w [[Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych|Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa]] w Dęblinie, w 1931 – dowódcazostał dowódcą eskadry w CWOL. Od jesieni 1932 służył w stopniu kapitana pilota w [[2 Pułk Lotniczy|2 Pułku Lotniczym]] w Krakowie – jako adiutant pułku, następnie oficer taktyczny [[III/2 dywizjon myśliwski|III/2 Dywizjonu Myśliwskiego]], dowódca Eskadry Treningowej i pułkowej szkoły pilotów przy Eskadrze Treningowej. Brał także udział w sporcie lotniczym, miał licencję pilota sportowego i ukończony kurs szybowcowy. 31 lipca 1939 został przeniesiony w stan spoczynku. Do 1939 wylatał na samolotach 7920 godzin.

Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] został 1 września 1939 zmobilizowany i przydzielony do CWOL w Dęblinie. Uczestniczył w jednym locie bojowym podczas [[kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]]. 19 września 1939 ewakuował się do Rumunii, gdzie został komendantem oddziału 300 lotników polskich, głównie podchorążych, internowanych w [[Tulcza|Tulczy]], następnie obozie we wsi Sarighiol. Został następnie pełnomocnikiem Brytyjskiego Funduszu Pomocy i Opieki nad Internowanymi Żołnierzami Polskimi działającego przy ambasadzie brytyjskiej, pracując przy ewakuacji polskich żołnierzy do Francji. Jesienią 1939 przedostał się do Francji, a po jej upadku, – do Wielkiej Brytanii. Nie otrzymując przydziału bojowego, został redaktorem i współautorem czasopisma satyrycznego „Polski Spitfire”, którego jedyny numer ukazał się 5 września 1940 w dwóch egzemplarzach. Zamieszczone w nim teksty i krytyka nie spotkały się z uznaniem polskich władz wojskowych, które wszczęły dochodzenie i skierowały go do rezerwy, „zsyłając” na [[Bute|Wyspę Węży (Bute)]]<ref>Pismo współredagowali Zygmunt Wasilewski i Artur Horowicz; według ''Mała encyklopedia...'' ukazały się cztery numery. Zawarte w nim teksty satyryczne krytykujące stosunki panujące na uchodźstwie i zbyt duży wpływ oficerów sztabowych stały się przyczyną odsunięcia Meissnera przez władze.</ref>. Mimo to, Meissner został następnie kierownikiem Wojskowej Rozgłośni Radiowej przy Biurze Propagandy Naczelnego Wodza, nadającej krótki program na falach BBC. Odmawiano jego prośbom o przydział do personelu latającego, powołując się na wiek. Od 1 kwietnia 1941 został jednak lotniczym korespondentem wojennym, uczestnicząc m.in. w lotach bojowych z załogami polskich [[Samolot bombowy|bombowców]], co wykorzystał w wydanej w 1943 popularnej książce ''Żądło Genowefy'' oraz w stanowiącej jej kontynuację ''L jak Lucy''. 22 października 1942 zwolniony ze służby wojskowej, został dyrektorem Radia Polskiego – działu Ministerstwa Informacji i Dokumentacji rządu na uchodźstwie. W styczniu 1945 został szefem wydziału propagandy, prasy i informacji Polskich Sił Powietrznych.

Po wojnie, jesienią 1946, powrócił do Polski i zamieszkał w Zakopanem w willi Texas. W 1954 został tam wybrany na radnego [[Rada narodowa (PRL)|Miejskiej Rady Narodowej]]<ref>W okręgu wyborczym nr 5. {{Cytuj|tytuł=Ogłoszenie Miejskiej Komisji Wyborczej w Zakopanem z dnia 6. grudnia 1954 r.; w.: Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, 1955, nr 1, poz 6.}}</ref>, od 1956 zamieszkał w Krakowie, gdzie zmarł 28 lutego 1978. Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie w 1978 roku. Pozostawił po sobie 2 synów: Andrzeja i Jerzego Lecha.

Jego pierwsza żona – Stanisława Jajkowska (we wspomnieniach występuje jako "Myszka") zginęła tragicznie w 1923 roku i jest pochowana w Warszawie (dane z akt parafialnych wyszukiwarki genealogicznej){{fakt|data=2016-06}}, z tego związku miał syna Andrzeja urodzonego w 1924 roku.

Jego druga żona Zofia, zmarła w 1955 roku, jest pochowana na Cmentarzu Salwator w Krakowie, – z tego związku miał syna Jerzego Lecha (we wspomnieniach występuje jako Leszek), urodzonego w 1927 roku, a zmarłego w 2000 roku i pochowanego w grobowcu rodzinnym ze swoimz ojcem.

Matka Janusza Meissnera -– Anna Meissner z domu Braun zmarła z wycieńczenia w IX 1944 roku w Warszawie w trakcie Powstania Warszawskiego. Brat Janusza Meissnera - kpt. ż.w. Tadeusz Meissner zmarł w 1966 roku i jest pochowany na Cmentarzu Witomino w Gdyni<ref>[http://gdynia.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=90712&inni=0&cinki=1 Wyszukiwarka Grobonet Gdynia Witomino]</ref>.

Meissner napisał wiele popularnych utworów o tematyce lotniczej i marynistycznej, korzystając częściowo z własnych doświadczeń i przeżyć. Pierwszym z nich było opowiadanie ''Czerwone widmo'', opublikowane w tygodniku „Na Fali” w 1926. W kolejnych latach publikował powieści, opowiadania, audycje radiowe. Pierwszą powieścią była ''Eskadra'' oparta na przeżyciach z wojny 1920 roku. Łącznie wydał 48 książek, z tego 33 o tematyce lotniczej, pozostałe o tematyce marynistycznej, sportowej, wojskowej lub myśliwskiej – np. „Opowieść pod psem (a nawet pod dwoma)” (1963), a także wspomnienia: ''Pierwsze kroki'' (1956), ''Jak dziś pamiętam'' (1967), ''Wiatr w podeszwach'' (1971) i ''Pióro ze skrzydeł'' (1973). Najbardziej znane powieści to ''Szkoła orląt'' (1929), poświęcona szkoleniu lotniczemu, ''Żądło Genowefy'' (1943) i ''L jak Lucy'' (1945), poświęcone polskim lotnikom bombowym okresu II wojny światowej, ''Wraki'' powieść o „okresie błędów i wypaczeń” doby stalinizmu w oparciu o dzieje wydobycia wraku niemieckiego transportowca ''MS Seeburg'', który później (największy statek Polskiej Marynarki Handlowej) pływał jako ''[[Dzierżyński (drobnicowiec)|MS Dzierżyński]]'', i trylogia ''Opowieść o korsarzu Janie Martenie'' (''Czarna bandera'', ''Czerwone krzyże'', ''Zielona brama''). Książki te przez całe dziesięciolecia inspirowałypobudzały, głównie wśród młodych ludzi, do zainteresowańzainteresowania lotniczychlotnicze i marynistycznychmarynistyczne.

Był ponadto autorem scenariusza do filmu [[Leonard Buczkowski|Leonarda Buczkowskiego]] ''[[Gwiaździsta eskadra]]'' z 1930 r. Współtworzył także scenariusze filmowe (''[[Orzeł (film)|Orzeł]]'', ''[[Sprawa pilota Maresza]]'', ''[[Wraki]]''), a na podstawie jego powieści ''S/t Samson wychodzi w morze'' (1953) powstał film ''[[Skarb kapitana Martensa]]''. Meissner jestbył również autorem książki ''Żwirko i Wigura'', opowieści traktującej o dokonaniach pilota [[Franciszek Żwirko|Franciszka Żwirki]] i inż. [[Stanisław Wigura|Stanisława Wigury]]. Niektóre z książek zostały przetłumaczoneprzetłumaczono na kilka języków.

W swoich książkach ''Wiatr w podeszwach'' i ''Pilot gwiaździstego szlaku'' Meissner opisał, w sposób wyjątkowo stronniczy, jedną z największych wojskowych katastrof lotniczych w przedwojennej Polsce. Całą winą za wypadek z 25 lipca 1931 w Dęblinie oskarżył szefa pilotażu szkoły, pilota kpt. [[Karol Orłoś|Karola Orłosia]]. W rzeczywistości Meissner, który podobno miał być świadkiem tej katastrofy, wymyślił po prostu wersję przedstawioną w książce, mszcząc się na swoim przełożonym, z którym był wcześniej skonfliktowany. Świadkiem wypadku był jeden z najlepszych polskich pilotów, późniejszy dowódca słynnego Dywizjonu 303, [[Witold Urbanowicz (generał)|Witold Urbanowicz]], który – w liście z 1 listopada 1974 r. do rodziny Karola Orłosia – dokładnie opisał całe zdarzenie i haniebną rolę Meissnera, zdyskwalifikował ponadto tego ostatniego jako pilota. List był przeznaczony do publikacji właśnie w celu obrony dobrego imienia Karola Orłosia, ale wydawnictwo „Iskry” (wydawca Meissnera) odmówiło wówczas opublikowania samego listu czy też sprostowania i nie chciało angażować się w tę sprawę. Broniący honoru swego stryja pisarz [[Kazimierz Orłoś]] był wówczas (w 1974 r.) szykanowany przez komunistyczne władze, ponadto jego nazwisko objęto zapisem PRL-owskiej cenzury. Ostatecznie list ten został opublikowanyopublikowano dopiero w 2015 r.<ref>Kazimierz Orłoś, ''Dzieje dwóch rodzin. Mackiewiczów z Litwy i Orłosiów z Ukrainy'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015 r., s. 299.</ref>