Władysław Siła-Nowicki: Różnice pomiędzy wersjami

'''Władysław Siła-Nowicki''' (ur. [[22 czerwca]] [[1913]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[25 lutego]] [[1994]] tamże) – [[Polska|polski]] [[adwokat]], [[polityk|działacz polityczny]], działacz opozycji antykomunistycznej w [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], uczestnik [[kampania wrześniowa|wojny obronnej Polski w 1939]], żołnierz [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] oraz [[Wolność i Niezawisłość|Zrzeszenia "Wolność„Wolność i Niezawisłość"Niezawisłość”]], współpracownik [[Komitet Obrony Robotników|KOR]], sędzia [[Trybunał Stanu|Trybunału Stanu]] w latach 1992–1993, współtwórca i pierwszy prezes [[Stronnictwo Pracy (III Rzeczpospolita)|Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy]]. {{fakt|Spowinowacony z rodziną Dzierżyńskich, poprzez siostrę Zofię, która była 1. żoną prof. medycyny - [[Władysław Dzierżyński|Władysława Dzierżyńskiego]]|data=2015-04}}.

Swą działalność w AK kontynuował w [[Wolność i Niezawisłość|Zrzeszeniu "Wolność„Wolność i Niezawisłość"Niezawisłość”]] w [[Lublin]]ie, gdzie w latach 1945–1946 był także wiceprezesem zarządu wojewódzkiego [[Stronnictwo Pracy|Stronnictwa Pracy]]. Został aresztowany wraz z podkomendnymi 16 września 1947 w Nysie podczas próby ucieczki na Zachód. W czasie śledztwa był torturowany. Podczas niejawnej rozprawy 3 listopada 1948 w Wojskowym Sądzie Rejonowym w [[Warszawa|Warszawie]], oprócz Władysława Siły- Nowickiego i mjr. [[Hieronim Dekutowski|Hieronima Dekutowskiego]], na ławie oskarżonych zasiedli ich podkomendni: kpt. [[Stanisław Łukasik]] ps. "Ryś"„Ryś”, por. [[Jerzy Miatkowski]] ps. "Zawada"„Zawada” – adiutant, por. [[Roman Groński]] ps. "Żbik"„Żbik”, por. [[Edmund Tudruj]] ps. "Mundek"„Mundek”, por. [[Tadeusz Pelak]] ps. "Junak"„Junak”, por. [[Arkadiusz Wasilewski]] ps. "Biały"„Biały”. Wszystkich oskarżonych, w celu propagandowym i osobistego ich poniżenia, odziano w mundury [[Wehrmacht]]u. Zostali skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie.

Trafił do celi dla "„[[Kara śmierci|kaesowców]]"”, gdzie przebywało wówczas ponad sto osób. Na przełomie stycznia i lutego 1949 podjęli oni próbę ucieczki – postanowili wywiercić dziurę w suficie i przez strych dostać się na dach jednopiętrowych zabudowań gospodarczych, a stamtąd zjechać na powiązanych prześcieradłach i zeskoczyć na chodnik przy ulicy Rakowieckiej. Kiedy do zrealizowania planu zostało ledwie kilkanaście dni, jeden z więźniów kryminalnych uznał, że akcja jest zbyt ryzykowna i wsypał uciekinierów, licząc na złagodzenie wyroku. Władysław Siła-Nowicki i Hieronim Dekutowski trafili na kilka dni do karceru, gdzie siedzieli nago, skuci w kajdany. [[Bolesław Bierut]] dzięki wstawiennictwu spowinowaconej z rodziną Nowickich Aldony Dzierżyńskiej, siostry [[Feliks Dzierżyński|Feliksa Dzierżyńskiego]] (dwaj bracia Dzierżyńskiego ożenili się z dwiema siostrami ojca Władysława Siły-Nowickiego)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.asme.pl/130385305718622.shtml|tytuł=Odszedł Stanisław Szczuka|opublikowany=asme.pl|data=26 kwietnia 2011|data dostępu 2012-04-19}}</ref>, zamienił mu wyrok na dożywocie. Na pozostałych współoskarżonych w sprawie wykonano w dniu 7 marca 1949 karę śmierci w warszawskim [[Areszt Śledczy Warszawa-Mokotów|więzieniu mokotowskim]]. Wyrok dożywocia odbywał w Warszawie, [[Rawicz]]u, [[Wronki|Wronkach]] i [[Strzelce Opolskie|Strzelcach Opolskich]]. Z więzienia wyszedł w wyniku amnestii 1 grudnia 1956. Został zrehabilitowany w 1957<ref>Stanisław Podemski, Bratanek Dzierżyńskiego; [w:] "Gazeta„Gazeta Wyborcza"Wyborcza”, 29-30 I 2005, s. 24 [felieton].</ref>.

Był obrońcą w procesach politycznych m.in. [[Komitet Obrony Robotników|KOR]], [[Konfederacja Polski Niepodległej|KPN]] a także członków "Solidarności"„Solidarności” w okresie [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] (m.in w [[Proces 21 w Białymstoku|procesie 21]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.encysol.pl/wiki/Proces_21_w_Bia%C5%82ymstoku | tytuł = Proces 21 w Białymstoku | autor = Tomasz Danilecki | data = | opublikowany = Encyklopedia Solidarności | język = pl | data dostępu = 2016-11-23}}</ref>). Od 1980 był doradcą [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|NSZZ "Solidarność"„Solidarność”]]. Od 1986, ze strony Episkopatu Polski, był członkiem [[Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa|Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym]] [[Rada Państwa (Polska)|Rady Państwa]] [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej]] [[Wojciech Jaruzelski|Wojciechu Jaruzelskim]]. Na jej forum domagał się wyjaśnienia okoliczności [[Zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]]. Wchodził w skład władz [[Stronnictwo Pracy (III Rzeczpospolita)|Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy]] (w latach 1989–1992 prezes), które reaktywował w lutym 1989.

Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] z 28 sierpnia 2006 "za„za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej"społecznej”, został odznaczony Krzyżem Wielkim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|2006|80|807}}</ref>, który został przekazany 1 września tego samego roku, w czasie uroczystości 26 rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych w Gdańsku<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.prezydent.pl/archiwum-lecha-kaczynskiego/aktualnosci/rok-2006/art,150,633,dzisiaj-mamy-dzien-zwyciezcow.html|tytuł=Dzisiaj mamy dzień zwycięzców | opublikowany=prezydent.pl | data=31 sierpnia 2006|data dostępu=2012-05-11}}</ref>.

* Maria Nowicka-Marusczyk, Marian Marek Drozdowski (red.), ''Władysław Siła-Nowicki. Wspomnienia i dokumenty'' tom 1 i 2, Wrocław 2002, Zarząd Główny Stowarzyszenia Społeczno-Kombatanckiego "Wolność„Wolność i Niezawisłość"Niezawisłość”, ISBN 83-902803-4-5

* Stanisław Podemski, Bratanek Dzierżyńskiego; [w:] "Gazeta„Gazeta Wyborcza"Wyborcza”, 29-30 I 2005, s. 24 [felieton].

* {{Cytuj stronę | nazwisko = | imię = | tytuł = Obrońca opozycji, którego "ocalił"„ocalił” Dzierżyński | url = http://www.polskieradio.pl/8/1788/Artykul/1381697,Obronca-opozycji-ktorego-ocalil-Dzierzynski/?utm_source=box&utm_medium=link&utm_campaign=related | opublikowany = Dwójka - Program 2 Polskiego Radia| data = 2015-02-19 | data dostępu = 2015-03-05}}