21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika ECS Gdańsk (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Matandun. |
Anulowanie wersji 47722365 autora Invisible kid (dyskusja) |
||
Linia 1:
[[Plik:Strajk sierpniowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina 11.jpg|thumb|Tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego umieszczone na budynku portierni przy Bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina]]
[[Plik:Strajk sierpniowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina 32.jpg|thumb|Hasło odnoszące się do postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego: „21 x TAK” oraz plakat ze znakiem „Solidarność” zaprojektowany przez Jerzego Janiszewskiego]]
[[Plik:Stocznia Gdańska sala BHP.JPG|thumb|[[Sala BHP]] Stoczni Gdańskiej, stan obecny]]
'''21 postulatów MKS''' – lista postulatów ogłoszonych [[17 sierpnia]] [[1980]] przez [[Międzyzakładowy Komitet Strajkowy]]. Listę otwierało żądanie utworzenia wolnych [[Związek zawodowy|związków zawodowych]]. Pozostałe dotyczyły przestrzegania konstytucyjnych praw i wolności, zniesienia przywilejów partyjnych oraz poprawy warunków bytowych społeczeństwa.
Lista żądań powstała na podstawie postulatów strajkujących zakładów pracy, po gorących dyskusjach w gronie liderów strajku, m.in. Andrzeja i Joanny Gwiazdów, Bogdana Lisa, Aliny Pienkowskiej i Lecha Wałęsy (ostatecznie zredagował je Bogdan Borusewicz). 18 sierpnia kierownictwo MKS zdecydowało o podaniu treści postulatów do publicznej wiadomości<ref name="ECS. Przewodnik">{{Cytuj książkę | nazwisko = Kerski | imię = Basil | autor link = Basil Kerski | nazwisko2 = Knoch | imię2 = Konrad | tytuł = Europejskie Centrum Solidarności. Przewodnik po wystawie stałej | wydawca = Europejskie Centrum Solidarności | miejsce = Gdańsk | rok = 2015 | strony = 26–27 | isbn = 978-83-628-53-51-9}}</ref>.
Postulaty robotników były dla władz trudne do zaakceptowania, bo nie dotyczyły wyłącznie żądań ekonomicznych. Jako pierwsze żądanie strajkujący postawili zapewnienie im prawa do utworzenia własnej reprezentacji w państwie. Robotnicy chcieli samodzielnie zorganizować się w wolne związki zawodowe, które mogłyby przemawiać do „rządu robotniczo-chłopskiego” w imieniu „ludu pracującego miast i wsi”. W ten sposób stawiali w wątpliwość wiarygodność [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] jako [[Partia polityczna|partii]], która miała sprawować rządy w imieniu [[proletariat]]u.
Linia 54 ⟶ 52:
# Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.
==
[[Plik:ECS.wystawa.stala.sala.A.tablice-21-postulatow.jpg|thumb|Tablice na wystawie stałej [[Europejskie Centrum Solidarności|ECS]] w [[Gdańsk]]u]]
Tablice z postulatami strajkujących zawisły na osłonie dachu portierni stoczniowej bramy nr 2 z braku innej możliwości rzetelnego przedstawienia postulatów opinii publicznej. Pierwszą tablicę zapisał [[Arkadiusz Rybicki]], drugą [[Maciej Grzywaczewski]].
Po zakończeniu strajku tablice z postulatami zdemontowano, a w 1981 roku związek przekazał je do [[Narodowe Muzeum Morskie|Centralnego Muzeum Morskiego]], które urządziło wystawę poświęconą Sierpniowi 1980.
Pracownicy CMM przeprowadzili konserwację oryginalnych tablic oraz wykonali ich kopie (autoryzowane przez Związek, stoczniowa trasernia przekazała taką samą sklejkę, której użyto w czasie strajku), aby można je eksponować równocześnie w Gdańsku i w innych częściach kraju. Niedługo po wprowadzeniu stanu wojennego władza zarekwirowała eksponaty z wystawy w CMM, w tym tablice. Były to jednak kopie, ponieważ oryginał już wcześniej schowano w magazynie muzealnym. Później dwóch pracowników muzeum wywiozło tablice z magazynu na [[Ołowianka|Ołowiance]] i ukryło. Wiesław Urbański, który przechowywał tablice w swoim domu, zwrócił je po przemianach ustrojowych 1989 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.nmm.pl/aktualnosci/niezwykla-historia-postulatow-solidarnosci | tytuł = Niezwykła historia Postulatów Solidarności | autor = | opublikowany = | praca = | data = 2012-08-29 | język = | data dostępu = 2016-12-02}}</ref>.
Od sierpnia 2014 oryginalne tablice z 21 postulatami eksponowane są na wystawie stałej [[Europejskie Centrum Solidarności|Europejskiego Centrum Solidarności]], w sali A „Narodziny Solidarności”, jako depozyt Narodowego Muzeum Morskiego<ref name="ECS. Przewodnik"/>.
▲Tablice zostały uznane przez Międzynarodowy Komitet Doradczy Programu UNESCO „Pamięć Świata” za jeden z najważniejszych dokumentów XX wieku, świadectwo wydarzeń mających przełomowy wpływ na zmiany polityczne, ustrojowe i gospodarcze państw bloku socjalistycznego, których kolebką była Stocznia Gdańska. Decyzją Sekretarza Generalnego UNESCO z 16 października 2003 tablice wpisano na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO]]<ref>[http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-8/twenty-one-demands-gdansk-august-1980-the-birth-of-the-solidarity-trades-union-a-massive-social-movement/#c188368 UNESCO » Memory of the World » Registered Heritage » Twenty-One Demands, Gdańsk, August 1980. The birth of the SOLIDARITY trades union – a massive social movement]</ref>.
{{Przypisy}}
| |||