Łapanka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Gungir1983 (dyskusja | edycje) lit., int., poprawa linków, ilustracja, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
||
Linia 24:
== Przyczyna zjawiska oraz cel łapanek ==
{{Osobny artykuł|Roboty przymusowe w III Rzeszy}}
Łapanki na ulicach były organizowane zgodnie z rolą jaką okupanci wyznaczyli Polakom w związku z tzw. [[Generalny Plan Wschodni|Generalnym Planem Wschodnim]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Generalplan Ost''). Według założeń [[nazistowska polityka rasowa|nazistowskiej polityki rasowej]] ludność [[Słowianie|słowiańska]] podbitych terytoriów określana była jako „niższe rasy słowiańskie – [[Untermensch|podludzie]]” (niem. ''slawische Untermenschen'')<ref>[[Andrzej Leszek Szcześniak]], ''Plan zagłady Słowian – Generalplan OST'', {{ISBN
* eliminacja osób uznanych za „wrogów Rzeszy” – wyłapywanie w celu [[Intelligenzaktion|likwidacji przedstawicieli warstw kierowniczych]], polskiej inteligencji oraz ukrywających się poza [[Getto|gettami]] Żydów,
* pozyskiwanie darmowej siły roboczej – wyłapywanie kandydatów do pracy przymusowej w głębi Niemiec oraz w [[Obozy niemieckie 1933–1945|obozach koncentracyjnych]],
Linia 40:
== Sposób realizacji ==
{{CytatD|Łapanki, jak to nazywano w Polsce, stały się istotnym zjawiskiem życia codziennego w Warszawie i pociągały za sobą wzmaganie się okrucieństw po obu stronach. (...) Całe ulice zamykane były przez policję i wojsko i większość mężczyzn i kobiet z takiej pułapki wywożono do obozów koncentracyjnych lub do niewolniczej pracy w Niemczech. Ludzi z tramwajów i wagonów kolejowych, niezależnie od posiadanych dokumentów, pędzono jak bydło do ciężarówek i wielu z nich nigdy już nie zobaczyło domów ani rodzin. Bycie Polakiem wystarczało, by być tak traktowanym – [[Ron Jeffery]], 1943<ref>„Wisła jak krew czerwona”, Warszawa, Bellona, 2006, {{ISBN
W zależności od celu łapanki były planowane oraz organizowane przez członków [[Einsatzgruppen w Polsce|Einsatzkommando]], [[Schutzstaffel|SS]], [[Sicherheitsdienst]], [[Gestapo]] lub niemieckich funkcjonariuszy Urzędów pracy tzw. Arbeitsamtów. Metoda polegała na nagłym i szczelnym okrążeniu zdefiniowanego terenu miejskiego (fragmentu ulicy, placu, dworca itp.) i zatrzymaniu wszystkich, bądź wybranych spośród znajdujących się tam ludzi. Właściciele sklepów, zakładów, punktów usługowych itp. które znajdowały się na terenie objętym łapanką mieli obowiązek (pod groźbą [[kara śmierci|kary śmierci]]) niewpuszczania do środka żadnych nowych osób. Klienci oraz inne osoby które znajdowały się w środku w czasie łapanki automatycznie unikały zatrzymania. W łapankach uczestniczyli na ogół esesmani, gestapowcy lub żołnierze Wehrmachtu. W początkowym okresie w łapankach brali udział również członkowie [[Selbstschutz]]u, a po jego rozwiązaniu policji pomocniczej [[Sonderdienst]]. Często do udziału w łapankach byli kierowani przez władze niemieckie funkcjonariusze [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa|granatowej policji]] (policja stworzona przez Niemców ze struktury i funkcjonariuszy [[Policja Państwowa|Policji Państwowej]] działająca w [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnym Gubernatorstwie]]). Łapanki były organizowane w szczególności w miastach na terenie Generalnego Gubernatorstwa oraz na ziemiach [[Kresy Wschodnie|kresów wschodnich]] po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]]. Np. w [[Kraków|Krakowie]], stolicy GG, zorganizowano olbrzymią łapankę, w obrębie której w ciągu jednego tylko dnia (tzw. „czarna niedziela”) aresztowano i wywieziono do obozu koncentracyjnego w [[Plaszow|Płaszowie]] 15 tys. krakowian<ref>[http://www.kedyw.info/wiki/Stanis%C5%82aw_D%C4%85browa-Kostka_%281972%29,_%E2%80%9EEs_geht_alles_vor%C3%BCber,_es_geht_alles_vorbei...%E2%80%9D Stanisław Dąbrowa-Kostka (1972)].</ref>.
| |||