Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., poprawa linków, drobne redakcyjne
poprawa przek., WP:SK, drobne red., drobne tech., infobox, grafika/grafiki, szablon/szablony, kat.
Linia 1:
{{Odznaczenie infobox
'''Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”''' –[[odznaka]] ustanowiona uchwałą [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] w dniu 18 lipca 1950 roku. Szczegółowe przepisy dotyczące sposobu przedstawiania wniosków oraz wyglądu odznaki określone zostały [[zarządzenie]]m [[Ministerstwo Zdrowia|Ministra Zdrowia]] z dnia 14 listopada 1950.
|nazwa = Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
|awers = Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”.png
|awers opis = odznaki (wz. 1950)
|awers 2 =
|awers 2 opis =
|awers 3 =
|awers 3 opis =
|rewers =
|rewers opis =
|rewers 2 =
|rewers 2 opis =
|baretka =
|baretka opis =
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
|ustanowiono = [[18 lipca]] [[1950]]
|święto =
|dewiza = ZA WZOROWĄ PRACĘ<br />W SŁUŻBIE ZDROWIA
|wielkość = wz. 1950: 22,5&nbsp;×&nbsp;19&nbsp;mm<br />wz. 1986: ∅ 25 mm
|kruszec =
|wydano =
|wycofano = [[1 lipca]] [[2000]]
|powyżej =
|równorzędne =
|poniżej =
|projektant =
|powiązane =
|commons =
}}
'''Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”''' – polskie [[polskie odznaczenia resortowe|odznaczenie resortowe]] w formie [[odznaka|odznaki]]. Została ustanowiona uchwałą [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] w dniu 18 lipca 1950 roku{{r|:2}}. Szczegółowe przepisy dotyczące sposobu przedstawiania wniosków oraz wyglądu odznaki określone zostały [[zarządzenie]]m [[Ministerstwo Zdrowia|Ministra Zdrowia]] z dnia 14 listopada 1950.
 
Wygląd odznaki został całkowicie zmieniony uchwałą Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 roku, zmieniającą także w pewnym stopniu zasady jej nadawania, a nazwa została zmieniona na '''odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”'''. Przepisy w sprawie ustanowienia odznaki obowiązywały do roku 2000.
 
== Odznaka wzoru 1950 ==
 
=== Wygląd odznaki ===
Odznaka wzoru 1950 jest jednostopniowa, posiada wymiary 22,5x19 5&nbsp;×&nbsp;19&nbsp;mm i wykonana jest z [[tombak]]u [[oksydowanie|oksydowanego]] [[srebro|srebrem]]. Ma postać tarczy, po obu bokach której umieszczone są po trzy kłosy z żółtej [[emalia|emalii]]. Od dołu tarcza zakończona jest połową koła zębatego akcentowanego żółtą emalią. Na środku tarczy umieszczone jest okrągłe pole ze złocistożółtej emalii, na którym umieszczony jest pięcioramienny krzyż z czerwonej emalii, na którym znajduje się symbol [[medycyna|medycyny]] ([[kielich Higiei|kielich opleciony wężem]]) oksydowany srebrem. W górnej części tarczy, powyżej okrągłego pola znajduje się wypukły napis ZA / WZOROWĄ / PRACĘ, a na kole zębatym wypukły napis umieszczony na zagłębionym polu W SŁUŻBIE ZDROWIA.
 
Pierwotny rysunek odznaki uległ w późniejszym okresie zmianom, tracąc nieco na delikatności – ilość kłosów po każdej stronie zmniejszona została z trzech do dwóch, uproszczony został krój czcionki napisu ZA / WZOROWĄ / PRACĘ i nieco pogrubiony został detal odznaki.
 
Odznaka wyposażona jest w mocowanie na śrubę lub agrafkę. Noszona była na prawej piersi, w zasadzie stale.<ref name=":0">Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 1950 w sprawie sposobu i porządku przedstawiania wniosków o nadanie odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”, wzoru rysunkowego tej odznaki, jej wymiary, trybu wręczania i sposobu noszenia; w: ({{Monitor Polski, |1950, nr A-|126, poz. |1559.}})</ref>.
 
=== Zasady nadawania ===
Odznaka nadawana była przez [[Ministerstwo Zdrowia|Ministra Zdrowia]] (później Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej) w drodze zarządzenia, na koszt [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]] z budżetu Ministerstwa Zdrowia (Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej), które prowadziło także ewidencję odznaczonych. Zarządzenie ogłaszane było w latach 1950-1956 w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]], od 1 stycznia 1957 od praktyki tej odstąpiono, zaś zarządzenia o nadaniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1">Uchwała Nr 767 Rady Ministrów z 1 grudnia 1956 r. w sprawie zmiany trybu ogłaszania list osób wyróżnionych odznakami „Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Przodownika Pracy” i „Za wzorową pracę w służbie zdrowie”; w: ({{Monitor Polski, |1956, nr |101, poz |1167.}})</ref>.
 
Według kryteriów z lat 1950-1986 odznaka nadawana być mogła obywatelom polskim zatrudnionym w [[Służba zdrowia|służbie zdrowia]], głównie fachowym pracownikom tejże – [[lekarz]]om, [[Pielęgniarka|pielęgniarzom]], [[sanitariusz]]om, pracownikom służby walki z [[epidemia]]mi), którzy wyróżnili się przy wykonywaniu swych obowiązków, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia mas pracujących, wykazując głęboką troskę o zachowanie lub przywrócenie obywatelom zdrowia i zdolności do pracy, podnoszenia poziomu [[zdrowotność|zdrowotności]] i higieny kraju, szerzenia oświaty sanitarnej oraz fachowego i ideologicznego dokształcania kadr sanitarnych.
 
Osobom odznaczonym przysługiwały określone przywileje, takie jak pierwszeństwo w kierowaniu na kursy dokształcające i naukowe, obejmowaniu stanowisk w służbie zdrowia, przyjmowaniu do szkół medycznych oraz uzyskiwaniu stypendiów na odbycie specjalizacji.<ref name=":2">Uchwała Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1950 o ustanowieniu i nadaniu odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”; w: ({{Monitor Polski, 1960, nr A-|1950|85, poz. |1032.}})</ref>.
 
Do występowania z wnioskami o nadanie odznaki uprawnieni byli kierownicy urzędów, instytucji oraz zakładów pracy, w których zatrudnieni byli pracownicy zasługujący na wyróżnienie, a także zarządy [[związek zawodowy|związków zawodowych]] oraz organizacji politycznych i społecznych. Każdy wniosek winien być zaopiniowany przez zakładową organizację związkową, zaś w przypadku jednostek podległym [[rada narodowa (PRL)|radom narodowym]] przez wydział zdrowia odpowiedniej rady narodowej oraz wydział zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Wnioski kierowników innych zakładów, instytucji i organizacji powinny być zaopiniowane przez wydział zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Wnioski dotyczące pracowników zatrudnionych na obszarze podległym Morskiemu Urzędowi Zdrowia opiniowane być miały przez portowe urzędy zdrowia i Morski Urząd Zdrowia.
 
W latach 1950-1965 wnioski o nadanie odznaki przedstawiane miały być Ministerstwu Zdrowia corocznie w terminach do 15 czerwca i 1 grudnia<ref name=":0" />. W latach 1965-1986 wniosek złożony mógł być w dowolnym terminie, ale nie później niż cztery tygodnie przed planowaną datą odznaczenia.<ref name=":3">Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 kwietnia 1965 r. zmieniające zarządzenie w sprawie sposobu i porządku przedstawiania wniosków o nadanie odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”, wzoru rysunkowego tej odznaki, jej wymiary, trybu wręczania i sposobu noszenia; ({{Monitor Polski, |1965, nr |23, poz. |111}})</ref>.
 
=== Wręczanie odznaki ===
W latach 1950-1965 odznaki wręczane były uroczyście dorocznie, w dniach 1 stycznia i [[Narodowe Święto Odrodzenia Polski|22 lipca]] przez kierownika zakładu pracy, w którym zatrudniony był odznaczony. Wraz z odznaką wręczana była legitymacja uprawniająca do noszenia odznaki, a fakt odznaczenia odnotowywany był w arkuszu ewidencyjnym odznaczonego<ref name=":0" />.
 
W latach 1965-1986 odznaki wręczane być mogły w dowolnym terminie, a nie tylko dwa razy w roku, np. także w związku z jubileuszem pracy lub działalności pracownika, bądź też w związku z odznaczeniem pracownika za wybitne osiągnięcia.<ref name=":3" />.
 
=== Odebranie odznaki ===
Odznaka mogła być odebrana zarządzeniem Ministra Zdrowia (w latach 1950-56 ogłaszanym w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]]) w przypadku pozbawienia prawomocnym wyrokiem sądowym praw publicznych i obywatelskich praw honorowych, postępowania sprzecznego z interesem [[Polska Ludowa|Polski Ludowej]] lub zachowania niegodnego pracownika służby zdrowia Polski Ludowej.<ref name=":2" />. W latach 1956-1986 zarządzenia o pozbawieniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1" />.
 
== Odznaka wzoru 1986 ==
Linia 48 ⟶ 77:
 
=== Odebranie odznaki ===
Odznaka mogła być odebrana przez Ministra w przypadku stwierdzenia, że nadanie odznaki nastąpiło na skutek wprowadzenia w błąd, lub że osoba odznaczona stała się niegodna jej posiadania.<ref>Uchwała nr 21 Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”; ({{Monitor Polski, |1986, nr |8, poz. |56.}})</ref>.
 
== Zakończenie nadawania odznaki ==
Uchwała Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za wzorową pracę w służbie zdrowia" utraciła moc obowiązującą z dniem 1 lipca 2000 r. na podstawie art. 74 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej<ref>Ustawa z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej ({{Dziennik Ustaw|2000|12|136}})</ref>. W miejsce odznak „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” oraz ustanowionej w 1986 roku odznaki „Za zasługi dla ochrony zdrowia” przyznawana jest obecnie odznaka honorowa [[Odznaka honorowa Za„Za zasługi dla ochrony zdrowiazdrowia”|„Za zasługi dla ochrony zdrowia”]], ustanowiona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003. Osoby odznaczone poprzednimi odznakami zachowują prawo do ich noszenia.<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej "Za zasługi dla ochrony zdrowia", ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia; w: ({{Dziennik Ustaw |2004, nr |1, poz |1.}})</ref>. Osoby odznaczone poprzednimi odznakami zachowują prawo do ich noszenia.
 
{{Przypisy}}
 
{{Ordery i odznaczenia państwowe PRL}}
{{Falerystyka}}
 
[[Kategoria:Odznaczenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej]]
[[Kategoria:Polskie odznaczenia resortowe]]