Gotlandia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit., dr. red.
Linia 23:
 
== Historia ==
W średniowieczu stanowiła centrum handlowe regionu. Jej największe miasto, [[Visby]], od [[XI wiek|XI]] do [[XIV wiek]]u wchodziło w skład północnoniemieckiej [[Hanza|Hanzy]]. Gotlandia w [[1361]] została zajęta przez [[Dania|Duńczyków]]. W XIV i [[XV wiek]]u była ważnym ośrodkiem bałtyckiego [[pirat|piractwa]], na wyspie mieli swą siedzibę [[Bracia Witalijscy]], którzy zajęli całą wyspę w roku [[1394]]. W roku [[1398]] piratów przepędził [[Zakon krzyżacki]]. Zakon odsprzedał wyspę Szwecji w roku [[1409]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kuczyński| imię = Stefan| autor link = | tytuł =Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411 | wydawca = MON| miejsce = Warszawa| rok = 1955| strony = 69 | isbn = }}</ref>. Formalnie została przyłączona do [[Dania|Danii]] dopiero na mocy [[Pokój w Szczecinie|traktatu podpisanego w Szczecinie]] ([[1570]]). W wyniku szwedzko-duńskiego pokoju w [[Brömsebro]] z [[1645]], znalazła się pod władaniem [[Szwecja|Szwecji]].
 
== Geografia ==
[[Wyspa]] główna (pow. 2994 km², linia brzegowa 686 km) jest nizinna, z największym wzniesieniem jest Lojsta hed – 83 m n.p.m. Ludność zajmuje się głównie rybołówstwem i rolnictwem. Największym miastem i stolicą wyspy jest [[Visby]]. Na północ od wyspy leży niewielka wysepka [[Fårö]] (113,3 km²; linia brzegowa 97 km). Jeszcze dalej na północ znajduje się kolejna wysepka – [[Gotska Sandön]] (36,54 km²; linia brzegowa 25 km). Na wapiennym podłożu wyspy silnie rozwinęły się zjawiska krasowe.

Geologicznie obszar wyspy jest fragmentem progu denudacyjnego, zbudowanego z wapieni koralowych i marglistych.

Szatę roślinną Gotlandii tworzą lasy iglaste i łąki, na których prowadzi się wypas bydła. Miejscami, na wapieniach marglistych, wytworzyły się gleby lepsze jakościowo, które wykorzystuje się rolniczo. Geologicznie obszar wyspy jest fragmentem progu denudacyjnego, zbudowanego z wapieni koralowych i marglistych. Do najważniejszych roślin uprawianych na wyspie należą: [[owies]], [[żyto]], [[jęczmień]], ziemniaki. Ważną gałęzią gospodarki jest tradycyjnie rybołówstwo. Rozwinął się przemysł cementowy, bazujący na miejscowych zasobach mineralnych, i przetwórstwa spożywczego, wykorzystujący produkty gotlandzkiego rolnictwa gotlandzkiego.
 
=== Jeziora ===