Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+ przeniesione z hasła ''Godzina ''W''
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Różne zmiany redakcyjne – linki, apostrofy oraz cudzysłowy.
Linia 17:
Punktualnie o godz. 17.00 rozpoczęła zaplanowane działania Kompania 2 [[Batalion Ruczaj|Batalionu Ruczaj]], dowodzona przez „Cegielskiego” (kpt. rez. lek. lek. med. [[Tadeusz Bartoszek]])<ref name="Bartoszek">{{Cytuj stronę | url = http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/tadeusz-bartoszek,2267.html | tytuł = Tadeusz Bartoszek | praca = Powstańcze biogramy | opublikowany = [[Muzeum Powstania Warszawskiego]] | data dostępu = 2017-01-14}}</ref>. O tej godzinie padły strzały z umieszczonego w [[Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego|Ogrodzie Botanicznym]] 3-calowego [[moździerz]]a, pochodzącego z angielskich zrzutów, którym dysponował pluton 126 (dowódca: ppor. Sławomir Malczewski, ps. „Sławek”). Pluton 126 był ochraniany od strony [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alei Ujazdowskich]] przez pluton 125 (dowódca: ppor. Konstanty Jabłoński „Jasieńczyk”). O godzinie „W” 49 ciężkich pocisków trafiło w siedzibę pilnie strzeżonego [[Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie|gmachu warszawskiego gestapo]] ([[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|u. Szucha 25]] ). Niemcy, odpierający silny atak moździerzowy, nie zwrócili uwagi na działania [[Dywizjon Jeleń|Dywizjonu Jeleń]] (nacierającego dachami od strony [[Ulica Litewska w Warszawie|ul. Litewskiej]]) oraz na natarcie Kompanii 3 od [[Ulica Nowowiejska w Warszawie|ul. Nowowiejskiej]] (zdobycie kasyna na rogu [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|Szucha]]). W czasie odwrotu plutonów 125 i 126 zginął Tadeusz Bartoszek (ps. „Cegielski”) oraz wielu żołnierzy jego Kompanii 2<ref name=Kulma-1>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kulma | imię = Jan | autor link =Jan Kulma | tytuł = Dykteryjki przedśmiertne poprawione! | wydawca = [[Nowy Świat (wydawnictwo)|Nowy Świat]] | miejsce = Warszawa | data = 2015-07-14 | url = http://www.empik.com/dykteryjki-przedsmiertne-poprawione-kulma-jan,p1113103215,ebooki-i-mp3-p | rozdział = Ciężki moździarz w Ogrodzie Botanicznym (1944)| strony = 39-42|isbn = 978-83-7386-856-4}}</ref><ref name="Kulma-2">{{Cytuj stronę | url = http://www.tvn24.pl/inny-punkt-widzenia,37,m/jan-kulma,420688.html | tytuł = Inny punkt widzenia – Jan Kulma | autor = [[Grzegorz Miecugow]] | data = 22 kwietnia 2014 | opublikowany = tvn24.pl | data dostępu = 2016-02-10}}</ref>{{#tag:ref|Po wojnie opublikowano liczne opracowania historii powstania, tj. prace [[Władysław Bartoszewski|Władysława Bartoszewskiego]], [[Andrzej Kunert|Andrzeja Kunerta]], [[Jerzy Kłoczowski|Jerzego Kłoczowskiego]], o co bezskutecznie zabiegał [[Jan Kulma]], jeden z sześciu uczestników wspomnianej akcji Kompanii 2, którzy przeżyli wojnę{{r|Kulma-1|Kulma-2}}. |group="uwaga"}}
 
Wielu strategicznych obiektów w Śródmieściu nie udało się opanować. Obie centrale telefonów, chociaż okrążone, pozostały w rękach niemieckich. Dworzec Główny i Poczta Główna także nie zostały zdobyte. Odparty został m.in. atak na [[Dom Prasy w Warszawie|Dom Prasy]] przy ul. [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]] 3/5, a większość atakujących powstańców poległa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX„Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 64}}</ref>. Kompleks budynków na [[Plac marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie|placu Piłsudskiego]] został odcięty, ale nie było wystarczających sił na jego zdobycie.
 
Na [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Mieście]] załamał się szturm na [[Plac Zamkowy w Warszawie|plac Zamkowy]] Nie opanowano mostów: [[Most Kierbedzia|Kierbedzia]] i [[Most Poniatowskiego|Poniatowskiego]]. Zawiodły również całkowicie okupione poważnymi ofiarami natarcia w rejonie tzw. [[Dzielnica policyjna w Warszawie (1939-19451939–1945)|dzielnicy policyjnej]] – [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|aleję Szucha]] i [[Plac Unii Lubelskiej w Warszawie|plac Unii Lubelskiej]]. Zdobyto za to budynki [[Elektrownia Powiśle|elektrowni]] na [[Ulica Wybrzeże Kościuszkowskie w Warszawie|Wybrzeżu Kościuszkowskim]] wraz z rozległym zapleczem, co miało dla całego miasta ogromne znaczenie.
 
Na [[Ochota|Ochocie]] nie powiódł się szturm na koszary policji niemieckiej w [[Dom Studencki Akademik|Domu Akademickim]] na [[Plac Gabriela Narutowicza w Warszawie|placu Narutowicza]] i na kilka innych ważnych obiektów. Większość powstańców po zapadnięciu zmroku wyszła z miasta do Lasów Chojnowskich. W dzielnicy pozostały dwie izolowane grupy powstańców przy ulicach [[Ulica Wawelska w Warszawie|Wawelskiej]] i [[Ulica Kaliska w Warszawie|Kaliskiej]].
Linia 28:
Na [[Praga (Warszawa)|Pradze]] powstanie praktycznie się załamało. Obsadzono wprawdzie kilka obiektów (w tym dyrekcję kolejową na ul. Targowej), ale nie powiodły się ataki ze strony praskiej na mosty Kierbedzia i Poniatowskiego, pozycje w tej dzielnicy pozostały wyizolowane i oddalone od głównego terenu objętego działaniami powstańczymi.
 
Częściowo udały się ataki na [[Wola (Warszawa)|Woli]], tam gdzie wykonywał je [[Kedyw (wojsko)|Kedyw]]. W tej dzielnicy znalazły się „ostrzelane” już w czasie okupacji w akcjach dywersyjnych i bojowych oddziały [[Kedyw (wojsko)|Kedywu]] pod dowództwem ppłk [[Jan Mazurkiewicz (wojskowy)|Jana Mazurkiewicza]] (ps. „Radosław”). Przy zbiegu [[ulica Okopowa w Warszawie|ulic Okopowej]] i Dzielnej w fabryce Kamlera ulokowana została siedziba Komendy Głównej [[Armia Krajowa|AK]]. Bataliony [[Batalion Zośka|„Zośka”]], [[Batalion Parasol|„Parasol”]], [[Batalion Miotła|„Miotła”]] i [[Batalion Czata 49|„Czata 49”]] spełniły na Woli znaczną część powierzonych im zadań. Opanowano także magazyny żywności i mundurów niemieckich na [[Ulica Stawki w Warszawie|Stawkach]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie.Zarys działań natury wojskowej | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX„Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 69}}</ref>. Sytuacja na Woli jednak nie przedstawiała się pozytywnie. Oddziały III Obwodu AK nie wykonały zadania i nie oparły linii obrony dzielnicy na obwodowej linii kolejowej. Dzięki temu Niemcy już [[Kalendarium powstania warszawskiego – 2 sierpnia|2 sierpnia]] mogli rozpoznawczo atakować dzielnicę szykując się do głównego ataku (ten nastąpił [[Kalendarium powstania warszawskiego – 5 sierpnia|5 sierpnia]]).<br />
[[Pluton Głuchoniemych]] pozostawał w [[Instytut Głuchoniemych w Warszawie|Instytucie Głuchoniemych]] przy [[Plac Trzech Krzyży w Warszawie|placu Trzech Krzyży]] z zadaniem obrony budynku, zaś [[kompania Koszta]] wspierała opanowanie [[plac Bankowy w Warszawie|placu Bankowego]] i ul. Rymarskiej.