Serwitoriat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
drobne redakcyjne
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 6:
Nadawanie serwitoriatu było w Polsce od XVI do XVIII wieku elementem kontroli wytwarzania tzw. druków urzędowych, wydawanych na zlecenie władzy centralnej bądź ziemskiej. W tym celu przyznawano poszczególnym drukarzom przywileje dające prawo ich druku i sprzedaży, powiązane z odpowiedzialnością za ich poprawność i zgodność z tekstem wzorcowym. Nadanie takiemu drukarzowi serwitoratu z jednej strony dawało mu istotne korzyści, z drugiej poddawało go władzy sądu marszałkowskiego. Zauważalne jest, że w okresach tendencji centralizacyjnych w państwie częściej używano tego mechanizmu kontroli nad drukami urzędowymi{{r|F}}.
 
[[Aleksander Brückner]] w ''Encyklopedii staropolskiej'' oceniał, że serwitoriat był „jawnym nadużyciem” naszna szkodę miast, dając tym, którzy się o niego wystarali dostęp do wszystkich  korzyści które dawało mieszkanie w mieście, bez przystępowania do prawa miejskiego i ponoszenia związanych z tym obciążeń. Mechanizm ten powodował pogarszanie się i tak już złej kondycji miast, które starały się przed nim w miarę możliwości bronić{{r|ES}}.
 
{{Multisource|Encyklopedia staropolska/Serwitorjat|Hasło o serwitoriacie w ''Encyklopedii staropolskiej'' Zygmunta Glogera|M. Arcta Słownik Staropolski/Serwitorat|i w ''M. Arcta Słowniku Staropolskim''}}