Społeczeństwo acefaliczne: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: wstawiam brakujący szablon {{Przypisy}} |
nie ma przypisów, drobne techniczne |
||
Linia 8:
Obie grupy acefalicznych społeczeństw charakteryzują się wykształceniem niepolitycznych form sprawnego działania i kontroli społecznej. W dużej mierze opierają się one na związkach pokrewieństwa. Nie posiadają stałego ośrodka integrującego grupę, dlatego wielkość tych społeczeństw zmienia się od różnych okoliczności, a granice organizmów politycznych mają zmienny charakter. Pojawiają się one dopiero, kiedy społeczeństwo chce zjednoczyć się wobec zagrożenia z zewnątrz lub też w przypadku konfliktu wewnętrznego za pomocą arbitrażu.
Problem porządku społecznego jest rozwiązywany za pomocą stałej groźby, zemsty i odpowiedzialności grupy. W ten sposób możliwość odpłaty powoduje uzależnienie się od norm w ramach grupy krewniaczej lub społeczności lokalnej. Czasem w mniej ważnych sprawach sankcje i kary mogą ograniczać się do publicznego wyrażenia dezaprobaty słownej, która sprowadza się do jawnego okazania lekceważenia (np: drwiny). Natomiast w sytuacjach ekstremalnych, grupa może doprowadzić do wykluczenia czy eliminacji danej osoby (np. kara śmierci). Wtedy na egzekutora kary wyznaczany zostaje często krewny winnego.
Linia 14:
Bardzo ważna jest także nieformalna instytucja rozjemstwa, czyli droga mediacji pomiędzy skłóconymi stronami. Mediatorem zostaje osoba spokrewniona z obiema stronami konfliktu i prowadzi rozmowę tak, aby doszło do obustronnego porozumienia. W przypadku gdy mediacja nie jest w stanie zakończyć sporu, takie społeczeństwa posiadają środki zapobiegające zatargom - formy uregulowanej walki fizycznej lub "szermierki słownej" pod kontrolą reszty społeczeństwa (np."śpiewy pojedynkowe" u Eskimosów).
Wszystkie decyzje gospodarcze, polityczne lub prawne opierają się tu nie na stałym i określonym autorytecie, lecz na zgodnym stanowisku w jakiejś sprawie. W dyskusji każda jednostka danej społeczności występuje jako osoba równouprawniona, czasami jednak może zaznaczyć się dominacja starszyzny. Nie ma możliwości, aby władza skupiała się trwale w rękach jednostki lub grupy osób. Decyzyjność przemieszcza się w zależności od wymaganej sytuacji oraz czy dana jednostka lub grupa osób posiada jakieś zdolności wymagane w danej dziedzinie potrzebne do podjęcia końcowego orzeczenia (rzadko decyduje czynnik położenia ekonomicznego jednostki lub jej miejsce w strukturze krewniaczej).
Do dziś na świecie występują społeczeństwa acefaliczne: m.in. w Afryce, Nowej Gwinei, Brazylii i Peru.
Przykładem takiego społeczeństwa m.in. jest lud Aka, żyjący w południowo - zachodnich lasach tropikalnych Republiki Środkowoafrykańskiej i północnego Konga.
* Z. Staszczak (red.), ''Słownik etnologiczny: terminy ogólne'', Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1987.
* A. Barnard, J.Spencer (red.), ''Encyklopedia antropologii społeczno - kulturowej'', Warszawa: Volumen 2011.
* D. Levinson, M. Ember (red.), ''Encyclopedia of Cultural Anthropology'', New York: Henry Holt and Company 1996, vol. 4.
[[Kategoria:Typologia społeczeństw]]
|