Wolne Państwo Prusy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
zbędne linkowanie dat
Linia 4:
|p1 = Królestwo Prus
|p1_flaga = Flag of Prussia 1892-1918.svg
|p2 =
|p2_flaga =
|p3 =
|p3_flaga =
|p4 =
|p4_flaga =
|p5 =
|p5_flaga =
|lata_istnienia = 1918–1947
|n1 = Okupacja aliancka Niemiec i Austrii
Linia 19:
|n3 = Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka
|n3_flaga = Flag of the Russian SFSR 1937-1954.svg
|n4 =
|n4_flaga =
|n5 =
|n5_flaga =
|flaga_obraz = Freestate_of_prussia_flag_1920%E2%80%931947.png
|herb_obraz = Freestate_of_prussia_coat_of_arms_1920–1947.png
Linia 30:
|dewiza_polski = Bóg z nami
|lokalizacja_obraz = Map-WR-Prussia.svg
|konstytucja =
|państwo =
|język_urzędowy =
|język_używany =
|stolica = [[Berlin]]
|ustrój_polityczny = [[kraj związkowy]]
Linia 39:
|głowa_państwa = [[Hermann Göring]]
|głowa_państwa_opis = [[Premierzy Prus|premier Prus]]
|status_terytorium =
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu =
|szef_rządu =
|szef_rządu_opis =
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia = 292,695.36
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce = b/d
|ludność = 38,175,986
|gęstość = 130.4
|gęstość_miejsce =
|ludność_rok = [[1925]]
|narodowości = [[Niemcy (naród)|Niemcy]], [[Polacy]]
|ludność_miejsce = b/d
|utworzenie_sposób =
|od_kogo =
|utworzenie_data = [[9 listopada]] [[1918]]
|likwidacja_sposób =
|przez_kogo =
|likwidacja_data = [[25 lutego]] [[1947]]
|religia_dominująca =
|waluta_nazwa =
|waluta_symbol =
|UTC =
|hymn =
|hymn_nazwa_polska =
|kod_ISO =
|domena =
|kod_samochodowy =
|numer_kierunkowy =
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz =
|uwagi =
|commons = Category:Freistaat Preußen
|wikipodróże =
Linia 86:
|wikisłownik =
}}
'''Wolne Państwo Prusy''' ([[język{{w niemieckijęzyku|de|niem.]] ''Freistaat Preußen''}}) – niemiecki [[kraj związkowy]], powstały po upadku [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] i [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]].
 
== Historia ==
Na mocy tzw. [[konstytucja weimarska|konstytucji weimarskiej]] z [[1919]] roku Prusy utrzymały dominującą pozycję w tzw. [[Republika Weimarska|Republice Weimarskiej]], ich udział w powierzchni wynosił 62%, powodowało to, że ustrój federalny pozostawał faktycznie fikcją<ref>[[Jerzy Krasuski]]: ''Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945'', [[Wydawnictwo Poznańskie]], Poznań 1985, str. 239.</ref>. Zdawano sobie z tego sprawę, [[Zgromadzenie Narodowe (Republika Weimarska)|Zgromadzenie Narodowe]] rozważało projekt rozwiązania Prus i ustanowienia kilku innych krajów związkowych (autorstwa prof. [[Hugo Preuß|Hugo Preussa]])<ref>[[Jerzy Krasuski]]: ''Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945'', [[Wydawnictwo Poznańskie]], Poznań 1985, str. 240.</ref>.
 
W [[1920]] roku uchwalono [[Konstytucja Prus (1920)|pruską konstytucję]], na mocy której zachowały własny rząd i szeroki zakres samodzielności wewnętrznej. W lipcu 1932 [[Rząd Franza von Papena|rząd]] kanclerza Rzeszy [[Franz von Papen|Franza von Papena]] naruszając konstytucję wprowadził zarząd komisaryczny Prus, odsuwając od władzy rząd krajowy koalicji weimarskiej [[Otto Braun]]a zdominowany przez [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]]<ref>Po wyborach do pruskiego [[Landtag (Prusy)|Landtagu]] 24 kwietnia 1932 roku koalicja weimarska utraciła większość w Landtagu. Rząd [[Otto Braun]]a pozostawał jednak przy władzy wobec niemożności wyłonienia innej większości parlamentarnej. Opozycję w Landtagu Prus stanowiły [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników]] i [[Komunistyczna Partia Niemiec]]. NSDAP posiadało 162 a KPD 57 (łącznie 219) miejsc w Landtagu na ogólne 423 mandaty, pozostałe partie miały 204 mandaty. 20 lipca 1932 kanclerz [[Franz von Papen]] wydał dekret zwalniający gabinet pruski z urzędu z uzasadnieniem, że rząd nie jest w stanie zapewnić porządku i bezpieczeństwa w kraju. Pretekstem były starcia komunistów z [[Sturmabteilung|SA]] w [[Altona (okręg administracyjny Hamburga)|Altonie]] podczas których zginęło 18 osób. Komisarzem Rzeszy w Prusach został sam Franz von Papen, jego zastępcą, faktycznie sprawującym funkcję Komisarza w Prusach – [[Franz Bracht]].</ref>. Był to jeden z przełomowych momentów rozstrzygających o dojściu [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] do władzy w Niemczech pół roku później i upadku Republiki Weimarskiej.
 
Po dojściu do władzy [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]], w następstwie [[Gleichschaltung|unifikacji (''Gleichschaltung'')]] państwa niemieckiego, Prusy w latach [[1933]]–[[1935]]1933–1935 roku utraciły odrębność i stały się częścią [[III Rzesza|III Rzeszy]].
 
[[Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec]] uznała, że [[militaryzm]] i [[ekspansjonizm]] niemiecki jest historycznie związany z Prusami i formalnie zlikwidowała Państwo Pruskie uchwałą nr 46 z [[25 lutego]] [[1947]] roku<ref>Amtsblatt des Kontrollrats in Deutschland z 1947 r. Nr 14, s. 262</ref>.
 
{{Przypisy|2}}