Alfons XIII: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot poprawia nazwę sekcji |
m drobne merytoryczne |
||
Linia 37:
|wikicytaty =
}}
'''Alfons XIII ''' (ur. [[17 maja]] [[1886]] w [[Madryt|Madrycie]], zm. [[28 lutego]] [[1941]] w [[Rzym]]ie) – król [[Hiszpania|Hiszpanii]], syn ([[pogrobowiec]]) króla [[Alfons XII Burbon|Alfonsa XII]] i jego żony, królowej [[Maria Krystyna Austriacka|Marii Krystyny]]. Panował formalnie od urodzenia do ustanowienia [[Druga Republika Hiszpańska|Drugiej Republiki Hiszpańskiej]] w 1931. Był także w latach 1936–1941 [[pretendenci do tronu Francji|legitymistycznym pretendentem do tronu Francji]] (jako '''Alfons I''')
== Życiorys ==
Linia 51 ⟶ 50:
Kolejne lata rządów Alfonsa XIII to czas narastających protestów społecznych, strajków, konfliktów politycznych. Nie pomógł powołany przez króla liberalny rząd zgody narodowej. Nie cieszył się on szerszym zaufaniem społecznym. Nie wspierał go także sam Alfons XIII, który pochłonięty był bardziej sprawami Maroka. 13 września 1923 [[Miguel Primo de Rivera|Primo de Rivera]] przeprowadził zamach stanu. Był to początek dyktatury. Parlament próbował stawiać opór, ale generał zyskał sojusznika w królu Alfonsie XIII, który miał nadzieję, że sytuacja ta ochroni go przed odpowiedzialnością za klęskę pod Annual. Król sam zresztą rozważał wcześniej pomysł zamachu stanu i ustanowienia systemu autorytarnego. Powierzył misję tworzenia rządu Primo de Rivierze. Zawieszona została konstytucja. Przestały działać dotychczasowe struktury rządowe. Gubernatorów cywilnych zastąpiono wojskowymi.
Oprócz niezaprzeczalnych sukcesów lata rządów Primo de Rivery przyniosły też niekorzystne zmiany. Rosnące stale wydatki doprowadziły do dużej inflacji. Nie przeprowadzono wielu ważnych reform społecznych. Różnice pomiędzy poszczególnymi warstwami społecznymi stale rosły. Kryzys się wzmagał. Dyktator bał się utraty poparcia. Alfons XIII wyczuwał narastający sprzeciw wobec dyktatora. Aby ratować sytuację, mianował premierem Damaso Berenguera. Było już jednak za późno. Król był zdyskredytowany wieloletnią współpracą z dyktaturą, a kraj był zdezorganizowany politycznie po siedmiu latach represji. Rząd Berenguera upadł. Następny także. W 1931 po przegranych przez monarchistów wyborach samorządowych Alfons XIII zmuszony został do wyjazdu z kraju. Osiedlił się pierwotnie w [[Paryż]]u, gdzie przebywały już jego małżonka i córki, później przeniósł się do [[Włochy|Włoch]]. Latem 1931 przebywał w [[Grand Hotel w Sopocie|sopockim Grand Hotelu]], a także w [[Gdynia|Gdyni]].
== Śmierć ==
Linia 57 ⟶ 56:
[[Plik:Victoria-Eugenie-Enfants.jpg|240px|thumb|right|Żona Alfonsa XIII, królowa Wiktoria Eugenia<br />z dziećmi]]
== Małżeństwo i potomstwo ==
Alfons był żonaty z [[Wiktoria Eugenia Battenberg|Wiktorią Eugenią]] – córką [[Henryk Battenberg|Henryka Battenberga]], która niestety przekazała najstarszemu i najmłodszemu synowi [[hemofilia|hemofilię]], pojawiającą się co drugie pokolenie u męskich potomków królowej [[Wiktoria Hanowerska|Wiktorii]]. Pozostawił po sobie sześcioro dzieci (dwie córki i czterech synów):
* Alfonsa Pío Cristino Eduarda (1907–1938), księcia [[Asturia|Asturii]]
* [[Jakub Burbon|Jaime Leopolda Isabelina Enrique]] (1908–1975), księcia [[Segowia|Segowii]] i Madrytu
* [[Beatrycze (księżna Civitella-Cesi)|Beatriz Isabel Federicę Alfonsę Eugenię]] (1909–2002)
* Maríę Cristinę Teresę Alejandrę (1911–1996)
* [[Jan Burbon|Juana Carlosa Teresa Silvestra Alfonsa]] (1913–1993), hrabiego [[Barcelona|Barcelony]]
* [[Gonzalo Burbon (1914-1934)|Gonzala Manuela Maríę Bernarda]] (1914–1934)
Alfons XIII miał również kilkoro dzieci ze związków pozamałżeńskich:
* z francuską arystokratką Mélanie de Gaufridy de Dortan, miał syna:
** Rogera Leveque de Vilmorin (1905–1980)
* z hiszpańską aktorką Carmen Ruíz Moragas, miał dwoje dzieci:
** Anę Maríę Teresę Ruíz Moragas (1925–1965)
** Leandra Alfonsa Ruíza Moragasa (ur. 1929), oficjalnie uznanego 21 maja 2003 jako „Leandro Alfonso de Borbón Ruíz, syn króla, infant Hiszpanii”
Linia 77 ⟶ 76:
== Wywód przodków ==
<center>
{| class="wikitable"
|- bgcolor="#FF0000"
!colspan="9"|
Linia 137 ⟶ 136:
[[Franciszek de Asís Burbon]]<br />(1822–1902)<br />
∞ 1846<br />
królowa Hiszpanii<br />[[Izabela II Hiszpańska|Izabela II Burbon]]<br />(1830–1904)
|colspan="4"|
[[Karol Ferdynand Habsburg]]<br />(1818–1874)<br />
Linia 147 ⟶ 146:
król Hiszpanii<br />[[Alfons XII Burbon]]<br />(1857–1885)<br />
∞1879 <br />
[[Maria Krystyna Austriacka|Maria Krystyna Habsburg]]<br />(1858–1929)
|- bgcolor="#B22222"
|colspan="9"|
Linia 164 ⟶ 163:
* Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz, ''Historia Hiszpanii'', Wrocław 2009
* Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, Warszawa 2008
{{Królowie Hiszpanii}}
{{Wielcy mistrzowie zakonu Alcántara}}
| |||